Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.2005, Blaðsíða 54

54 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2005
Menning DV

BÓKMENNTARÝNIR Kastljóssins
var enda hálf orðlaus þegarfyrsta
þætti þessa skemmtiþáttar bóka-
útgefenda var lokið. Hann bara
gat ekkert sagt.
Flugur
Þetta eru sem-
sagt skáldsögu-
verðlaun.Tveir karlartvær konur
og einn reyfarahöfundur. Raun-
verulegt val er milli þriggja: Jóns
Kalmans, Hallgríms og Steinunnar.
Valnefndin er ekki að drepast úr
dirfsku, hún virðir allar umferða-
reglur og aðframkomin af settleg-
heitum. Valið gerir ekkert meir en
spegla persónulegan smekk og
pólitíska rétthugsun nefndarinnar.
Khaled Hosseini
lennréö
Umsjon'. Pall Baidvin Baldvmsson pbbf’dv.is
Khaled Hossemt: V
Flugdreka-
hlauparinn.
Þyðandi: Anna ÍÉÉIew JS
María Hilmarsdóttir. JPV Út
gáfa Verð 4.280 kr
★★★★★
Bókmenntxi
Saga komin alla leið frá Afganistan kann að reynast mörgum lesendum eftir-
minnilegust þeirra bóka sem á boðstólum eru fyrir þessi jól: fögur, grimm og
hittir mann beint í hjartastað.
★★
Tónlist
Uppboð í Fold
Uppboð verður á listmunum og mynd-
listarverkum hjá GalieriFold á sunnu-
dag kl. 19. Uppboðsstaður er Súlnasal-
ur-að vanda. Á uppboðinu eru 131
gripur. Uppboðsskráin er fáanleg á
vefnum myndlist.is en uppboðsverk
verða til sýnis I dag i Galleri Fold á
Rauðarárstígnum og i Súlnasal fyrir
uppboðið.
Meðal uppboðsverka eru málverk eftir Kjar-
val og Ásgrím auk fjölda annarra verka smærri spámanna. Þá eru til
sölu handofin teppi og kort.
KVÓTATILFINNINGIN hvolfist yfir
mann þegartilnefningartil Gull-
miðans - (slensku bókmennta-
> verðlaunanna - eru opinberaðar.
Reyndar var það svo að þegar
Þórhallur Gunnarsson kynnti at-
höfnina sagði hann fagurbók-
menntir - skáldsögur. Þar voru
heldur engin Ijóð i boði og hafa
þó komið út fáein veigamikil
Ijóðasöfn á árinu: Þorsteinn frá
Hamri, Halldóra Thoroddsen,
Steinar Bragi,Gyrðir og Þórarinn
Eldjárn koma í hug.En Ijóðið er
víðs fjarri...
IVALI fræðirita er úr vöndu að
ráða. Verkið um Kjarval er sannar-
lega á réttum stað.Verk Guð-
. mundar heitins Pálmasonar um
jarðhita er merkisrit og fýrst sinn-
ar tegundar. En er ekki fuglabók
Guðmundar mestan part upp-
suða úr eldra riti sama höfundar?
Ekki er óhætt að fullyrða um
stöðu verka (þessu mikla rófi
nema maður hafi kynnt sér þau:
íslensk tunga hefur ekki borist
hingað á blaðið og ævisögu
Hannesar hef ég ekki enn lesið.
HINN almenni flokkur er Ifka und-
arlegur bastarður og getur ekki
kallað á annað en álitamál. Það er
samt hreint furðulegt að ný orða-
bók þótt steypt sé úr þremur eldri
verkum komí ekki til álita. Enn
jrðulegra er að
Myndirá þili,
sem telja verður
verulega viðbót
((slenskri
Kjarvalsbókin
stóra Glæsilegt verk
sem ekki er ólíklegt
að taki verðlaunin I
lokjanúar.
menningarsög
komi ekki til
álita.Kirkju-
bækurnar
tvær um
Skagafjörðim
koma (hug-
ann af sama
tilefni.
VERÐLAUN sem þessi stilltu sér
hátt á stall, bæði með framlagi
forsetans, þó hann hafi ekkert lagt
til þeirra úr eigin vasa, og nafninu
sem þau bera. Það hefur löngum
verið gagnrýnt hvernig staðið er
að vali þeirra nefnda sem sinna
þessu erfiða starfi. Ef miklar og
vaxandi efasemdir verða landlæg-
ar (viðurkenningum á borð við
Eddu og þessi verðlaun, leiðir það
s til þess að hætt verður að senda
inn verk frá tilteknum aðilum og
þau verða hreinn skrfpaleikur.
Sinfóníuhljómsveit íslands.
Efnisskrá: Rameau: Svíta úr óp-
erunni Synir Boréasar; Bach:
kantata nr. 51; konsert f. óbó,
fiðlu og strengi; Handel: Úr
Vatnasvítunum. Einsöngvari:
Hallveig Rúnarsdóttir. Einleik-
arar: Atli Þór Vilhjálmsson,
fiðla, Matthías Birgir Nardeau,
óbó. Stjórnandi: Harry Bicket.
Háskólabió 1. desember.
allt fór vel að lokum og síðasti
spretturinn var beinlínis dáleið-
andi, hendingar ofur næmar og
blæbrigði aðdáunarverð.
Ef gagnrýnandinn má blása
smávegis út egóið, eins og nú er í
tísku, getur hann ekki gleymt því að
kantata Bachs nr. 51, Jauchzet Gott
in allen Landen, var fyrsta Bach-
kantatan sem hann heyrði á ævinni
(fyrir ævalöngu) og hefur staðið í
ástarsambandi við þetta glæsiiega
verk allar götur síðan.
Útkaflarnir eru virtúósamúsik
bæði fyrir söngvarann og trompet-
leikarann. Þeir voru leiknir svo
skelfilega hratt að það drap allt í
dróma. Fyrir vikið urðu söngur,
trompetleikurinn, þótt góður væri
og vörpulegur, spil hljómsveitar-
innar og tónlistin öll einkenniiega
kæfð og lokuð f stað þess að vera
opin og glæsileg.
Því er ekki logið að Flugdreka-
hlauparinn er eftirminnileg saga og
spennándL Hún er komin gegnum
Amerílaj frá Afgahistan, landi sem er
oftast hrakmælt í munni Vestur-
landabúa. Hvergi verður vanþekking
okkar eins himinhrópandi og þegar
við Iátum falla ofð um fjarlæga staði
sem við þekkjutn ekkert.
Kanntu að fljúga flugdreka?
Flugdrekahlauparinn vísar til
þess verknaðar þegar hlaupið er
með flugdreka svo hann lyftist í loft-
straumi eða vindi og eins þess að
hlaupa með hann svo drekinn hald-
ist á flugi. Þetta er vísun til leiks sem
mörgum er ókunnur en krefst
tveggja manna. Báðum er keppikefli
að drekinn fljúgi sem hæst og lengst.
Þar er vísað til þeirrar samkenndar
sem hvergi verður sterkari en í leikn-
um. Þar er vísað til heiðblárrar
bemskunnar, sakleysis, eindrægni
og vináttu.
Opinberar aftökur
Sagan teigir sig frá þeim tfma
þégar talíbanar réðu lögum og lofum
í Afganistan og aftökur fóm fram op-
inberlega, fólk grýtt á leikvöngum
fyrir siðferðisbrot, og svo langt aftur,
nær tvo mannsaldra.
Þetta er saga um fjölskyldu sem
brotnar, herra og þjónustulið, sam-
félag sem er í ömggum skorðum að
því er virðist en gengur svo í gegnum
hraðar umbreytingar, innrás, borg-
arastyrjöld og er á endanum ofurselt
eyðileggingu og tortímingu.
Auður og auðna
Verkið er frábærlega samið: höf-
undurinn er bandaríkjamaður af af-
gönsku bergi og því rekur sagan sig
áfram til Bandaríkjanna þar sem
sögumaður og faðir hans leita hælis
og lenda þar á botni samfélagsins.
Auður mátti sín lítils þegar til kemur.
En umfram allt er sagna fögur lýs-
ing á vináttu bemskunnar og hvað
gerist þegar einstaklingur bregst vini
sínum og sjálfum sér. Ofan í em ör-
lög sögumatínsins merkt forsögu án
hans vitundar og-sett í sögulegt sam- '
hengi þjóðfélags sem má þola,
hræðilegar hamfarir af manna völd-
um.
Bræður og feður
Söguna má lesa sem dæmisögu
um Afganistan: þokki fyrri hluta
verksins er lýsing á ffamandi heim
austrænna samfélaga sem okkur er
býsna framandi. Kabúl bemskunnar
er sælustaður þó í þeim ranni sé
höggormur og ekki allt sem sýnist.
Svikin em djúpstæð og sögumaður
og allir sem honum tengjast upp-
skera svo sem sáð var.
Ekki em síðri lýsingar á Banda-
ríkjum hinna landflótta feðga. Skynj-
un sögumanns á þeim er austræn:
markaðir með notaða hluti spegla
markaði Kabúl. Hún er ekki síður út-
legging á minninu um Kain og Abel,
og nær þar sammannlegri dýpt sem
öllum er hollt að rifja upp.
Að hefjast á loft...
Það er svo í hinum spennandi
lyktum sögunnar þegar á okkar
mann reynir, að skáldið spennir
bogann helst til hátt og' lokákafli
hennar er með miklum ógnum og
átökum uns höfundurinn nær aftur
tökum á sögunni og henni lýkur á
þeirri fögm mynd sem hún hófst á:
drengjum hlaupandi með drekann
sinn.
Sagan er áhrifamikil og fögur í
lýsingum á ró og öryggi sem grimmd
og skelfingu. Hún á erindi við stóran
hóp lesenda og enginn þeirra verður
svikinn. Páll Baldvin Baldvinsson
Barokk hjá sinfóníunni
Svíta Rameaus úr óperunni Son-
um Boréasar er hugmyndarík tón-
list og sjarmerandi, ekld síst í sam-
leik hljóðfæranna. Byrjunin tókst
óhönduglega, falsleikinn var alveg
skerandi í blásturhljóðfærunum. En
„I hægu köflum kantötunnar |
náði Hallveig sér vel á strik,
söngur hennar var gæddur
næmri andakt eins og vera
ber og Ijúfri nærfærni við
boðskap textann. *
Hallveig
réð samt
prýðilega við
þessa erfiðu
söngþraut
tæknilega e
naut sín þó ekki fyllilega, þraðans
vegna var söngurinn því miður eins
og þegar böm lesa afskaplega hratt í
belg og biðu án þess að anda við
punkta og kommur. Það er synd að
Hallveig skuli ekki hafa fengið færi á
að breiða úr glæsileikanum. í hægu
köflum kantötunnar náði Hallveig
sér vel á strik, söngur hennar var
gæddur næmri andakt eins og vera
ber og ljúfri nærfæmi við boðskap
textann.
Meðleikurinn á selló var sérlega
innísmjúgandi og öll hljómsveitin
var reyndar vel með á nótunum.
Konsertinn fyrir óbó, fiðlu og
strengi var röggsamlega tekinn en
kannski ekki af sérlega miklu and-
ríki, stundum var fremur mattur
hljómur í strengjunum. En einleik-
aramir vom traustir, galvaskir og
fimir.
Vatnasvíta Handels er talið gott
verk þó gagnrýnandanum hafi alltaf
fundist hún hálfgert stagl og standa
langt að baki einu göfugsta verki
tónbókmentanna; konsertunum
op. 6 eftir Handel, sem er eðalmúsik
út í gegn. Svítan var skýrt og skil-
merkilega leikin. En títið var um
konunglegan glæsibrag og höfð-
ingslund. Áheyrendur vom þeir
fæstu sem verið hafa á sinfóníutón-
leikum í vetur. Sigurður Þór Guðjónson
Steinunn Sigurðardóttir skáld-
kona Fær hún bókmenntaverðlaunin
fyrir góða sögu, aldur eða fyrri störf?
Brosandi
drengur

DV-mynd E.ÓI.