Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.2006, Blaðsíða 49

Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.2006, Blaðsíða 49
Menning DV > LAUGARDAGUR 25. MARS2006 49 I aíEaí;ís::j&:'.«;í; „Þóra Jónsdóttir er kona sveitarinnar og ósnortinnar náttúru. í þessari náttúru fer fram sjálfstæö og meðvituð hugsun þar sem manneskjan þvælist skilnings- vana um,“ segir Davíð A. Stefánsson m.a. í dómi sínum um ljóðasafnið Landið í brjóstinu. Tíöni trölla Landið í brjóstinu er safn úr- valsljóða Þóru Jónsdóttur frá Laxa- mýri og spannar þrjátíu ára ritfer- i£l hennar. Þótt ljóð Þóru skelli ekki með látum á skynfærunum og virki helst til meinlaus á köflum er í þeim að finna sterkan þráð og grundvallartrú, einkum á náttúr- una og börn. í fyrstu bók Þóru, Leit að tjald- stæði (1973), velkist ljóðmælandi um í einsemd og sjálfsskipaðri út- legð. Sterkt fyrsta ljóð bókarinnar gefur tóninn: Blindvegur Hérognú er leiðarendi á blindveginum Án samferðafólks siæ ég tjaldi mínu upp fyrir nótt ina og læt fyrirberast við enda þessa vegar sem ekki liggur til baka (bls. 6) Ljóðmælandi er átakanlega fastur í tjaldi á átakanlegum blind- punkti. Og tjald er ekki hús og ekki heimili, heldur næfurþunnt, tíma- bundið og viðkvæmt skjól sem er staðsett í miðri náttúrunni. Afstað- an til heimilis er líka mjög spennu- þrungin í ljóðasafninu: „I öllum vistarverum/er falið rými" (bls. 346); „í húsi mínu er herbergi autt [...] Ég veit það fyllist brátt/af fá- nýti“ (bls. 282). Heimilið kemur fram sem nokkurs konar fangelsi eða munaður sem ljóðmælandi á ekki skilið og jaðrar sig jafnvel sjálfur frá. íhugul og yfirveguð Skáldskapur Þóru getur virkað nokkuð einfaldur, en þó glittir í und- irdjúp tungumálsins nógu oft til að heildin virki. Ljóðin em íhugul og yf- irveguð, yfirleitt nokkuð þung í tóni og boðskap, og sjaldan bregður fyrir óbeislaðri gleði: „Nálægt hengiflug- inu/hafa fætumir neitunarvald/Aðrir fá vængi/á bjargbrún" (bls. 330). Það er einna helst í ljóðum um böm og náttúruna sem greina má jákvæða strauma. Ljóðmælandi elskar böm og virðing hans fyrir þeim er ómæld. Sú andakt sem allir foreldrar hljóta að finna fyrir gagnvart ungu bami kemur víða fram, hvort sem er snemma á ferli Þóm: „Vegna bams sem enginn þekkir/hafa allir dagar tilgang" (bls. 44) eða í síðustu bók hennar, Einnota vegur: Lofthjúpurirm tekur nákvæm tmál afhverju nöktu mannsbami Andardráttur og faðmlög eiga sína þyngd U (bls. 349) Þótt ógnin sé oft handan við homið og jarðskjálftar láti á sér kræla hefur náttúran gríðarlega fallegt og fjölbreytilegt andlit í ljóðunum, skýr- an og einfaldan tilgang með tilveru sinni: „Ekkert tré vill vera annað en það er" (bls. 300). Náttúran hefur fullgerðan, sjálfstæðan vilja; ber virð- ingu fyrir öllu lífi og þjónar því af heilindum: „í fjörunni rekst ég á stein/úr síðasta brimi/Hann er shp- aður fyrir hönd mína" (bls. 328). Ljóðabækur Þóm, níu talsins, mynda þannig nokkuð þétta heUd og innan hennar er sama tón að finna. Eina feUsporið er Línur í lófa (1991) Sr ' Þóra Jónsdóttir skáld- kona Ljóðasafnið spannar þrjdtíu dra ritferil hennar. tilliílfiítlí? þar sem skáldið setur sig í nýja stell- ingu gagnvart ljóðinu. Sú bók virðist skrifuð vísvitandi inn í þema endur- minninga sem em ætluð bömum ljóðmælanda sem er þjakaður af samviskubiti uppalandans: Oft keypti ég af ykkur þægð og sagði Efþú gerir þetta eða hitt efþú verðursvona ogsvona þá skal ég segja þér allt fheimi [...] Nú vil ég segja eitthvað afþví sem églofaði þá en gerði ekki því annað virtist brýnna [...] (bls. 204) Með því upphefst löng vegferð um æsku ljóðmælandans. Því miður tekst leikurinn með formið ekki - af rúmlega sextíu ljóðum em varla meira en fimm sem ná einhverju flugi, og sterkust allra em upphafs- og lokaljóð bókarinnar sem ramma inn efnið. önnur ljóð ná lítilli dýpt, mUdð er um upptalningar og þurrar lýsingar á sveitinni: „Á bænum okkar em tvennar útidyr/Að austanverðu er gengið imtí eldhúsið um skúr/Útí- hurð með klinku og loku að inn- an/Mamma gerir krossmark á dym- ar/þegar læst er að kvöldi" (bls. 205). Útkoman verður - þrátt fyrir fallegt yrkisefni - eins og ljósmyndasafn í orðum; því miður vantar neistann í Salka útgófa Safn Ijóða Þóru Jónsdóttur 2005 Ljóðlist myndimar svo þær virka helst eins og iðnaðarljósmyndir. Kona sveitarinnar Það fer ekkert á mflli mála að Þóra er kona sveitarinnar og ósnortinnar náttúm. í þessari náttúm fer fram sjálfstæð og meðvituð hugsun þar sem manneskjan þvælist skUnings- vana um, sér ómeðvituð um að ,,[v]ið nemum ekki tíðnina/þegar tröU kaU- ast á", eins og kemur ffam í ljóðinu DagtröU (bls. 185). í sama ljóði held- ur ljóðmælandi sig heyra Esjuna bjóða öðm fjalli góðan dag, en virðist átta sig á hættunum sem fylgja því að lifa of ntíkið í dagdraumum náttúm- unnandans: „Þá opnaði ég rás- ina/svo ég yrði aftur/eins og við hin". Útgáfa Sölku á ljóðasafni Þóm Jónsdóttur er þörf og tímabær, en gjaman hefði mátt fylgja safninu úr hlaði með upplýsandi formála. Yfir það heUa tekið em ókostir ljóða Þóm skortur á hrynjandi og hljómi; þau em helst tíl lágreist, hógvær og blátt áfram og skortir þar með vissa dýpt eða áhrifamátt. DavíðA Stefánsson I Eitt verka Lilju Kristjáns- Idóttur Sýning hennar í Gaii- | | eri Fold nefnist Copy/Paste. iqaleqa diraffólki Drunqaleqar myn I dag kl. 15 opnar Lilja Krist- jánsdóttir málverkasýningu í Baksalnum í Galleríi Fold við Rauðarárstíg. Sýninguna nefnir Lilja Copy/Paste. Eftir að Lilja útskrifaðist frá Myndlista- og handíðaskóla ís- lands 1996 málaði hún einkum drungalegar myndir af fólki. Helstu áhrifavaldar hennar voru forfeður hennar, ættmenni og ljósmyndir Þorsteins Símonar- sonar. í dag eru forfeðraminnin að mestu horfin en drungalegar persónur og munstur gamalla muna komin í stað þeirra. Þetta er fjórða einkasýning Lilju, en sýningin er hluti af sýn- ingaröð ungra myndlistarmanna í Galleríi Fold og stendur til 9. aprfl. LUja Kristjánsdóttir er fædd 1971 og stundaði nám á lista- braut Fjölbrautaskólans í Breið- holti 1988-92, Myndlista- og handíðaskóla íslands 1993-96 og sem Nordplusnemi við Konung- lega ListaháskóJann í Stolck- hólmi 1996. Opið er í Galleríi Fold dag- lega frá kl. 10 til 18, laugardaga frá kl. 11 til 16 og sunnudaga frá kl. 14 til 16 meðan á sýningunni stendur. MY NAME IS EARL MIÐVIKUDAGA KL 21:00 TRUIRPU Á KARMA? Earl ætlar sér að bæta upp fyrir öll þessi ár sem hann hefur eytt sem alger skíthæll. Einn vinsælasti gamanþátturinn í USA. FYLGSTU MEÐ! * 1
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.