Freyr - 01.12.1971, Blaðsíða 15

Séð heim að Hólum 1915.
kenna, var óvenjuljós í hugsun allri, fram-
setning einföld og glögg, frásagnargleðin
leikandi létt og sívakandi. Kennsla hans
beindist því meir að því að kenna, en ganga
eftir því, að það væri lært, sem hann
kenndi. Þetta hafði sín áhrif og ekki alltaf
til bóta. En Jósef var boðinn og búinn að
hjálpa, ef til hans var leitað, alltaf léttur
í máli, mælskan markviss og hnyttin, málið
myndauðugt og fjölþætt. Hann miðaði
kennslu sína við að skila nemendum sínum
leitandi. Opinn og spyrjandi hugur var
höfuðeinkenni hans.
Jósef skipti mjög sjaldan skapi, svo vart
yrði. Síðari kynni mín af honum virtust
mér þó benda til þess, að hann hafi verið
mun ríklundaðri en við urðum varir við í
daglegri umgengni. Það var hið fágaða og
glaða Ijúfmenni, sem okkur varð starsýnast
á og mér hlýnar enn við að rifja upp kynn-
in við, þó nú séu meir en 54 ár síðan ég
kvaddi hann sem kennara.
Kona Jósefs, Hildur Björnsdóttir, dvaldi
á Vatnsleysu þessa vetur. Þar var þá heim-
ili þeirra og sá hún um bú þeirra þar,
þegar Jósef stundaði kennsluna. Ég kynnt-
ist henni því ekkert.
* * *
Félagslíf okkar var ekki fjölþætt. Við iðk-
uðum knattspyrnu mikið en ekki sem félag
heldur sem leik. Hún var stunduð meir af
kappi en forsjá. Við vorum náttúrubörn,
sem þurftum frjálsa hreyfingu úti, enda
henni kunnugastir. Þeirri nautn svalaði
fótboltinn. Við lærðum ekki leikinn, skild-
um ekki íþróttina, höfðum að vísu lögin
sem þá giltu og lærðum þau, héldum þau
eins og við skildum þau, en gerðum knatt-
spyrnuna að sífelldum kappleik og iðkuð-
um hana sem slíka.
í málfundafélagi Hólaskóla voru allir
piltar. Það hélt fundi sína á hverju laugar-
dagskvöldi. Kennarar voru þar heiðursfél-
agar og skyldi a. m. k. einn kennari sitja
hvern fund. Allir heimilismenn á Hólum
áttu rétt á setu þar, enda heimil þátttaka
í fundarstörfum, þegar einkamál skólapilta
voru ekki á dagskrá. Þetta voru fyrst og
fremst kappræðufundir, leitað eftir ein-
hverju, sem vonir stóðu til að um yrði
deilt. Þegar bezt tókst til um fundarefnið,
nægðu þessar tvær klukkustundir, sem
fundirnir skyldu standa á laugardagskvöld-
um, til fleiri daga kappræðna. Var þá tekið
til þar, sem fyrr var frá horfið, næst þegar
setzt var að matborðum. Svo tókst a. m. k.
til um þegnskylduvinnuna. Einhver sagði,
að hún hefði verið á dagskrá í viku.
Blaði héldum við uppi, að sjálfsögðu
handskrifuðu. Það orð lék á, að drjúgur
hluti þeirra ritsmíða hefðu verið skrásettur
meir af vilja en mætti. Og þó, — fyrst er
vísirinn, svo er berið. Grun hefi ég um,
að „Skólapiltur“ okkar Hólamanna, en
svo hét blaðið, geymi ófáar af fyrstu blaða-
greinum þeirra, er síðar hafa kvatt sér
hljóðs á þann hátt. Er þá ekki aðeins átt
við ,,Skólapilt“ minna félaga.
Til þess var ætlazt, að við skyldum ljúka
ákveðnu skyldunámi við vorstörf þar á
Hólum a. m. k. eitt sex til átta vikna nám-
skeið. Nokkrar Hálfdánarheimtur voru á
okkur til þessa. Sigurður hóf þessi nám-
skeið meðan hann hafði á hendi fram-
kvæmdastjórn á Ræktunarfélagi Norður-
lands. Voru þau svo vinsæl, að þangað
komust færri en vildu. Þegar hann tók við
búi á Hólum vorið 1914, tók hann pilta
þangað til verklegs náms. Undan því var
F R E Y R
479