Freyr - 01.12.1971, Side 47

Hreyfing er vörn
gegn offitu
Maður heitir STIG LARSSON. Hann er pró-
fessor í lífeðlisfræði við Háskólann í Odense.
Eftirfarandi grein er útdráttur úr erindi,
sem hann flutti á „alþjóða mjólkurdegi"
svonefndum á síðasta vetri.
Af hverju stafar fitan? Það þykir ef til
vill einfeldnisleg spurning, því að allir
ættu að vita, að þegar menn og skepnur
taka til sín meiri næringu, er þörf er fyrir
til viðhalds líkamanum og til afurða eða
erfiðis, safnazt nokkur hluti hennar fyrir
í líkamanum sem forðanæring, venjulega
og aðallega sem fita.
Það eru ekki nema svo sem 4 tugir ára
síðan meginhluti daglegra starfa var fram-
kvæmdur með líkamsorku manna og var
þá oft um verulega eða mikla erfiðisvinnu
að ræða. Nú er öldin önnur. Nú nota menn
vélar til flestra þarfa og flestra starfa. í
háhýsum bæjanna eru menn ekki hlaup-
andi upp og niður stiga nú, þar hefur lyft-
an erfiðið sem mannslíkaminn hafði áður.
Ýmiss dagleg störf rækja vélar á meðan
fólkið situr og horfið á sjónvarpið. En
samt hefur fólkið tilhneigingu til að borða
jafnmikið og áður.
Hitaeiningar
Fyrir nokkrum árum var talið að karl-
menn þyrftu að neyta um eða yfir 3000
hitaeininga á dag og kvenfólk 2—3 þúsund.
Að sama skapi og erfiðið hefur minnkað
ber neyzlan að vera minni, svo að nú má
gera ráð fyrir, að eðlileg þörf fólks sé svo
sem 2000—2200 hitaeiningar að meðaltali.
En það er annað í þessu sambandi, sem
ekki má gleyma og það er, að þrátt fyrir
minnkandi þörf hitaeininga er þörfin fyrir
prótein, steinefni (sölt) og vitamín jafn
mikil eftir sem áður.
Þessa ber sérstaklega að minnast þegar
um ræðir ungt fólk, sem er að vaxa og
þroskast. Ungu stúlkurnar, sem vilja vera
að útliti eins og spengilegustu dömur
tízkublaðanna, mega ekki gleyma því, að
þegar þær spara hitaeiningar til þess að
offitna ekki, er yfirvofandi sú hætta, að
þær spari um leið virkilega lífsnauðsynleg
efni, sem þær hugsa svo ekki um að afla
utan fæðunnar. Þess vegna er hyggilegt
að vera ekki að spara matinn heldur borða
sinn mat og hreyfa sig hœfilega og nægi-
lega mikið svo kílógrömmum fjölgi ekki
samkvæmt úrskurði vigtarinnar.
Eigin úrskurður
Raunar er það ósköp auðvelt, að skoða
sjálfan sig án þess að stíga vikulega á
vigtina. Hins vegar er það ekki alltaf víst,
að mikill líkamsþungi stafi af fttu eða of-
fitun. Beinavöxtur og þéttleiki vöða hefur
þar nokkuð að segja.
Þessi árin er svo mikið rætt um hjarta-
veilur og því um kennt, að fólk neyti of
mikils af vissum fæðutegundum. Auðvitað
þarf sá minni fæðu, sem situr um kyrrt
og vill ekki eða nennir ekki að örva blóð-
rás líkamans og auka efnabrennslu hans,
til þess að eyða ónauðsynlegu orkumagni
en eiga gnægð lífsnauðsynlegra efna þrátt
fyrir það. Öll hreyfing er til gagns og góðs.
Hún er nauðsynleg og eiginlega lífsnauð-
syn fyrir þá, sem hafa fengið hjartaveilur
og þá ekki síður til þess að takmarka þær
eða fyrirbyggja.
Gangið að minnsta kosti 3 km á dag,
hægt eða rösklega eftir því sem hjarta og
líkamsástandi hentar.
Það má víst segja, að í þeim upphituðu
híbýlum, sem fólk býr nú í, burfi talsvert
minna orkumagn í fæðunni en fvrrum,
þegar hún var efnið til að viðhalda lík-
amshitanum. Vafalaust er bað margt fólk,
sem ekki barf meira en 2000—2200 hita-
einingar í fæðunni á dag, en bað fólk barf
að fá iafn mikið og forðum gerðist af líf-
efnum og steinefnum í fæðunni. Fremur
öðrum fœðuefnum er mjólk þrungin af
þeim.
F R E Y R
511