Freyr - 01.04.1995, Blaðsíða 47

Umhverfisnefnd
Erindi landbúnaðarhóps
Gæðastjórnunarfélags íslands
um átak í gæðastjórnun í
landbúnaði.
Alyktun.
Búnaðarþing 1995 felur stjóm að
koma á fót starfshópi sem falið
verði að vinna að framgangi gæða-
stjórnunar í landbúnaði.
Greinargerð
Islenskur landbúnaður verður á
nœstu árum að takast á við um-
fangsmiklar breytingar á rekstr-
arumhverfi sínu. Með gildistöku og
framkvœmd nýs GATT-samnings
verður flestum takmörkunum aflétt
á innflutningi erlendra samkeppnis-
vara á innlenda búvörumarkaðnum
og í þeirra stað heimiluð tak-
mörkuð verðstýring á markaðnum
með beitingu stiglœkkandi tolla á
samningstímanum. Vœnta má auk-
innar samkeppni á búvörumark-
aðnum, bœði milli erlendra og inn-
lendra búvara, sem og á milli inn-
lendra búvöruframleiðenda. Hvoru
tveggja mun ef að líkum lœtur
þrýsta á um aukinn útflutning ís-
lenskrar búvöru.
Gild rök erufyrirþví að með að-
ferðum gœðastjórnunar megi veru-
lega auðvelda íslenskum bœndum
að aðlagast þessum fyrirsjáanlegu
breytingum. I fyrsta lagi hefur
reynsla bœði hér á landi og erlendis
sýnt óyggjándi fram á að með
gœðastjórnun í frumframleiðslu
landbúnaðar megi bœta rekstr-
arafkomu í bæði frumframleiðslu
og úrvinnslu og um leið samkeppn-
isstöðu beggja greina. Bússtjórn
verður markvissari, afköst batna,
rekstrarkostnaður lœkkar, gœði
framleiðslunnar aukast og/eða
jafiiast án þess að miklu sé kostað
til. / öðru lagi má með gœðastjórn-
un bœta samkeppnisstöðu ís-
lenskrar búvöru á erlendum mörk-
uðum; sumir mikilvœgir markaðir
gera í sumum greinum þegar kröfur
um gœðavottun og bendir flest til
að sú krafa verði meginreglan í
milliríkjaviðskiptum á nœstunni.
Aðferðir gœðastjómunar eru ekki
flóknar íframkvœmd; byggja í megi-
natriðum á öguðum vinnubrögðum
og virku eftirliti á öllum stigum
framleiðslunnar. Meginvandinn felst
ískilgreiningu „gœðanna", þ.e. skil-
greiningunni á því hvers konar vöru
gœðastjómuninni er œtlað að skila.
Hvað íslenskan landbúnað snertir er
brýnt að athugað sé sem fyrst hvort
setja beri skilgreiningu um gœði
fyrir landbúnaðinn í heiid og/eða
hvort framleiðendum eða félögum
þeirra verði falið að taka slíkar
ákvarðanir.
Tillaga umhverfisnefndar um
átak í umhverfismálum.
Alyktun.
Búnaðarþing 1995 telur að góð
umgengni og hreint og ómengað
umhverfi séu grundvallarforsendur
þess að íslenskur landbúnaður geti
þróast og haldið uppi sterkri ímynd
heilnæmrar matvælaframleiðslu.
Ferðaþjónusta bænda og önnur
þjónusta við ferðamenn á héreinnig
mikið undir.
Þingið beinir því til stjórnar
Bændasamtakanna að hún hafi for-
göngu um átak í umhverfismálum.
Bændur, sveitarfélög og heilbrigð-
isyfirvöld þurfa að standa saman að
úrbótum, sem beinast m.a. að:
* Frárennsli í þéttbýli og dreif-
býli.
* Hreinsun á fjörum landsins og
að stöðva losun sorps og ónýtra
veiðarfæra í sjó.
* Vistvænni aðferðum við eyð-
ingu sorps og spilliefna.
* Bílflökum, ónýtum vélum og
öðru rusli, sem víða liggur fyrir
allra augum.
* Ofbeit og annarri áníðslu lands.
Þingið bendir á að slæm afkoma
bænda eykur líkur á versnandi
umgengni. Nauðsynlegt er að ís-
lenskum bændum séu búin þau
rekstrarskilyrði að þeir hafi getu til
að bæta umgengnina og umhverfið
svo að þeir geti skilað komandi
kynslóðum betra landi.
Lög um lífræna landbúnaðar-
framleiðslu ásamt drögum að
ályktun um lífrænan/vistvænan
landbúnað.
Alyktun.
Búnaðarþing 1995 hvetur til að
gert verði átak til að koma á alhliða
gæðavottun fyrir afurðir sem ekki
eru framleiddar samkvæmt lífræn-
um reglum en eru þó vistvænni en
almennt gerist í hefðbundnum land-
búnaði. Þar með verði stefnt að
markvissri gæðastýringu við fram-
leiðslu sem flestra landbúnaðar-
afurða þannig að íslenskar búvörur
fái notið þeirrar gæðaímyndar sem
þeim ber með réttu. Hafa þarf að
leiðarljósi að reglur um vistvæna
framleiðslu verði það viðráðanlegar
að verulegur hluti íslenskra bænda
geti nýtt þetta tækifæri til þess að
bæta framleiðslu sína.
Þá fagnar Búnaðarþing setningu
laga um lífræna landbúnaðarfram-
leiðslu, nr. 162/1994, og hvetur til
þess að lífrænn landbúnaður verði
efldur á Islandi með svipuðum
hætti og gert hefur verið í mörgum
nágrannalöndum.
Að þessum viðfangsefnum verði
unnið með markvissum rannsókn-
um, kennslu og leiðbeiningum og
með markaðssókn bæði innanlands
og utan.
Greinargerð
Ýmis fordœmi eru frá öðrum
löndum um gœðavottun landbún-
aðarafurða sem uppfylla að hluta
kröfur lífrœnna framleiðsluhátta og
teljast því vistvœnni en almennt
gerist í landbúnaði. Dœmi hér um
er framleiðsla og markaðssetning
gœðavottaðra landbúnaðarvara
undir merkinu „Godt norsk" í
Noregi.
Ataki eins og hér er um að rœða
hlýtur alltaf að fylgja allmikill kostn-
aður t.d. vegna vottunar framleiðslu.
I því sambandi er eðlilegt að líta til
búnaðarsambandanna sem hafa í
þjónustu sinni sérmenntaða starfs-
menn á sviði landbúnaðar.
Þar sem gera má ráð fyrir að
kröfur um hreinleika og fram-
leiðsluhœtti séu all breytilegar eftir
afurðum þarf að fjalla um hverja
búgrein fyrir sig, t.d. í hinum ýmsu
búgreinafélögum og fagráðum
landbúnaðarins. Siíkar umrœður
má einnig skoða sem lið í eflingu
gœðastýringar sem er ofarlega á
baugi í landbúnaði um þessar
mundir.
4.'95- FREYR 1 75