Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 10

fyrstu árin og því geta lífrænir bændur
staðið frammi fyrir fóðurskorti.
Vegna þessa er þeim mikilvægt að
nýta til fullnustu allt það sem jörð
þeirra býður upp á. Mörgum býlum
fylgja víðáttumikil engi sem ekki hafa
verið nýtt áratugum saman vegna
þeirra búskaparhátta sem tíðkast hafa.
Þau eru gjaman uppskerumikil og
áður iyir var fóður af slíkum úthaga
mikilvægasta vetrarhey bóndans.
Það er full ástæða til að gefa þessum
uppskemmiklu engjum og útjörð
gaum. T.d. þarf að taka sarnan upp-
lýsingar um slíkar nytjar frá fyrri
árum og yfirfara gögn er varða lystug-
leika eða fóðurgildi slíks fóðurs.
Sérstaklega þarf að huga að véltækni
við heyskap á engjum sem í mörgum
tilvikum em á votlendi. Einnig mætti
nefna áveitur sem geta aukið upp-
skem.
2. Eitt þeirra skilyrða sem sett er í
lífrænum búskap er að ekki séu notuð
hefðbundin lyf og eiturefni. Vegna
þess hvað endurræktun er ríkur þáttur
slíks búskapar, þá getur illgresi orðið
illviðráðanlegt vandamál - bæði í inni-
og útiræktun. Kanna þarf hvaða
ráðum er beitt til að beijast gegn þessu
vanda-máli með því að afla upplýsinga
frá erlendum þjóðum. Þau þarf síðan
að reyna hér og prófa. Sama þarf að
gera vegna plöntusjúkdóma, þar þarf
að afla upplýsinga um líf-rænar vamir
og notkun óhefðbundinna vamarefna.
Hér er um að ræða viðfangsefni sem
hefúr beina hagræna þýðingu fyrir alla
lífræna framleiðendur.
3. Þessi liður þarfnast ekki skýringa
umfram það sem getið er í 2. lið hér að
ofan.
4. Lífrænn búskapur gerir nokkuð
aðrar kröfur til húsakosts en
hefðbundinn. Eftir því sem þekking
okkar á sviði húsagerðar og bútækni
eykst, verður það æ ljósara hversu
mikilvægur þessi þáttur er, bæði
vegna starfsumhverfis bóndans og
aðbúnaðar búfjárins. Gott starfs-
umhverfi og annar aðbúnaður er
mikilvægur hagræðingarþáttur og því
telur fagráðið mikilvægt að þessi
þáttur verði athugaður.
Takmörkun bússtœrðar í Danmörku
Landbúnaðarráðherra Dana,
Henrik Dam Kristensen, hefur lagt
fram lagafrumvarp um hámarks-
stærð bújarða. Með því vill hann
tempra stórrekstur í landbúnaði og
tryggja að ungir bændur ráði við
það í framtíðinni að eignast jörð.
Altalað á
kaffistofunni
Afdráttur
Einhver erfiðasta rímþraut í
íslenskum kveðskap er afdráttar-
háttur. Vísur undir afdráttar-
hætti eru þannig að af hverju
orði í fyrra hluta vísunnar er tek-
inn fyrsti stafurinn og kemur þá
seinni hlutinn í Ijós. Afdráttar-
vísur eru varla nema á annan
tuginn og surnar ekki hnökra-
lausar. Ein hin kunnasta og jafn-
framt gallalaus er eftirfarandi
vísa eftir Gísla Konráðsson á
Akureyri.
Skulda stceröir höldurn há,
hárum skallar gróa.
Kulda tœrðir öldum á
árum hallar róa.
Danskir bændur hafa tekið þessum
hugmyndum allvel, að svínabændum
undanskildum. Samkvæmt frum-
varpinu skulu jarðir ekki vera stærri
en 100 hektarar ræktaðs lands, en nú
eru mörkin 150 ha. Hins vegar má
hver bóndi eiga þijár jarðir og þá
með alls 300 ha ræktarland. Stærð
áhafnar á einnig að takmarka, eða við
250 nautgripi á jörð, eða 750 á
þremur jörðum. Stærð svínabúa á
einnig að takmarkast við 7.500
slátursvín á jörð eða 22.500 á þremur
jörðum eftir að reglumar hafa gengið
í gildi.
Gagmýnendur þessara hugmynda
kalla þær afturhvarf til fortíðarinnar
og rómantíska draumóra.
Henrik Dam Kristensen bendir á
að styrkja þurfi meðalstórar jarðir
sem reknar séu sem fjölskyldubú og
þar sé einnig auðveldara að hafa
stjórn á umhverfismálum. Hann
vekur jafnframt athygli á að það séu
innan við eittþúsund jarðir í
Danmörku af um 60 þúsund, eða
innan við 2% býla í landinu. þar sem
áhöfnin eru meira en 250 nautgripir.
Hörðustu andstæðingar þessara
hugmynda eru svínabændur, en þeir
búa nú við kreppuástand vegna
verðfalls á svínakjöti. Talsmaður
danskra svínabænda, Jörgen Laursen
Vig, telur þessar hugmyndir ógna
búgreininni. Ef lagafmmvarpið nær
fram að ganga munu framsæknir
danskir svínabændur flytja rekstur
sinn til annarra landa, svo sem
Póllands, Þýskalands og Tékklands,
þar sem reglumar em rýmri, heldur
hann fram sem, og fleiri talsmenn
svínabænda. Málflutningur þeirra
fær þó ekki mikinn hljómgrunn
meðal talmanna annarra búgreina.
Dönsku bændasamtökin, De
Danske Landboforeninger, hafa látið
í ljós að það sé mikilvægt að ungt
fólk eigi möguleika á að eignast
jarðir til að reka búskap og að með
rekstri fjölskyldubúa séu enn miklir
vaxtarmöguleikar í dönskum
landbúnaði.
Samtökin Dansk Familielandbmg
telja jafnframt að lagafrumvarpið
gangi of skammt. Setja hefði átt
mörkin við 250 kýr í stað 750, segir
talsmaður þeirra, Peter Thomsen. Þó
að hér sé sett á dálítil bremsa, munu
stórbýlin halda áfram að ná undir sig
meira landi.
(Þýtt og eudursagt
úr Landsbydens Folk, nr. 3/'99).
10- FREYR 2/99