Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 17

Fosfór
0-5
E c/> 5-10
4^ Q.
Q 10-15
—
^30 kg/ha
E 0 kg/ha
10 15 20 25 30
Leysanlegur fosfór kg/ha
Tafla 2. Fosfór í tilraun 299-70 á Hvanneyri. Meðaltal reita með (30 kg
P/ha) og án (0 kg P/ha) fosfóráburðar [12] eftir 18 ára meðferð. Annar
áburður 50 og 100 kg N og 100 kg K/ha. AL-aðferð, sjá texta.
með natríumbíkarbónati sem er
basískt skol. Aðferðin er oft kennd
við Olsen og talað um Olsen-P, en
hún er notuð í Englandi og í
Danmörku. A Hvanneyri eru öll
næringarefnin (P, K, Ca, Mg og
Na) greind í ammóníumlaktatskoli
(AL-skol), en það er súrt skol og er
einnig notað í Noregi og Svíþjóð.
Það er góð fylgni milli niðurstaðna
á kalígreiningum með þessum
tveimur aðferðum og eru K-tölur úr
þessum tveimur aðferðum fyllilega
sambærilegar, en það er nokkur
munur á fosfórmagni. I veiksúrum
jarðvegi (pH yfir 5,5) er lítil fylgni
milli greininga á fosfór með
þessum tveim aðferðum, en fylgnin
er allgóð í súrum jarðvegi (pH 4,75
- 5.05) [2].
Jarðvegsefnagreiningar
og áburðarleiðbeiningar
Á Islandi eru jarðvegsefna-
greiningar hafðar til hliðsjónar við
áburðarleiðbeiningar, en sums-
staðar annars staðar eru þær grund-
völlur áburðaráætlana. Þetta á t.d.
við um Þýskaland og er ætlunin að
bera saman viðmiðanir þaðan við
greiningar og ráðleggingar frá
Hvanneyri og frá Ræktunarfélagi
Norðurlands áður en það var lagt
niður.
í Þýskalandi er jarðvegur ekki
greindur með ammóníumlaktati
(AL-aðferðin) eins og á Hvanneyri
heldur með öðrum laktat aðferðum.
Með svokallaðri DL-aðferð
(kalsíumlaktati og þynntri saltsýru)
eða með svokallaðri CAL-aðferð
(kalsíumlaktati, kalsíumacetati og
ediksýru). Milli niðurstaðna úr
þessum mismunandi greiningum er
ákveðið samband [2,10,11] eins og
fram kemur í 1. töflu.
Grunnhugsun áburðarleiðbein-
inga í Þýskalandi er sú, að ef magn
kalís og fosfórs í jarðvegi er í
meðallagi þá miðast áburðargjöfin
við að jafnmikið sé borið á og
fjarlægt er með uppskeru. Þetta
áburðarmagn er kallað grunn-
áburður eða viðhaldsáburður og
miðast við að það sé hvorki gengið
á forða jarðvegs né heldur bætt við.
Þá þarf einnig að áætla fyrirfram
hversu mikillar uppskeru er vænst
og er þá litið til reynslu fyrri ára og
staðhátta. í þessari grein er þetta
yfirfært á íslensk tún með 60hkg/ha
uppskeru sem fjarlægir árlega 100
kg af kalí og 15 kg af fosfór á
hektara. Ef uppskeran er minni er
áburðarþörfin (grunnáburður)
einnig minni. Þar sem mikill
skortur ríkir (lágar eða mjög lágar
K- eða P- tölur) er bætt við grunn-
áburðinn 25-50% og allt upp í
100% til að byggja upp næringar-
efnaforða og frjósemi jarðvegsins.
Þar sem P- eða K- tölur eru háar er
ráðlagt, að minnsta kosti tíma-
bundið, að draga úr grunnáburði
um 25-50% og 100% (þ.e. áburði er
sleppt) þar sem tölurnar eru mjög
háar.
Vandamálið er þá að ákvarða
hvað séu meðal P- og K- tölur í
jarðvegi og einnig hvaða áhrif
ýmsir jarðvegseiginleikar (t.d.
kornastærðardreifing, magn líf-
rænna efna, rúmþyngd, rótardýpt)
hafa þar á. Upphaflegu viðmiðan-
irnar í Þýskalandi gerðu ráð fyrir að
"meðal" P- og K- tölur væru lægri
en síðar var ákveðið [6]. Þar að
auki hefur víða verið borið ríflega á
þannig að áburðarefnin hafa safnast
upp í jarðveginum. Skoðum þá
hvemig þetta kemur út.
Fosfór (P)
Samkvæmt þýskum viðmiðunum
[1] er grunnáburður (15 kg/ha)
gefinn þar sem P-töIur í jarðvegi
eru milli 12 og 20 mgP/lOOg (2.
tafla). Meiri áburður er ráðlagður ef
tölurnar eru lægri en minni séu þær
hærri. Fari P-tölur yfir 28 mg/lOOg
má sleppa fosfóráburði þar til
gengið hefur á forðann og tölurnar
lækka. I upphaflegu tillögunum frá
1963 [6] var mælt með að
grunnáburður væri gefinn ef P-
tölurnar 5-11 mg/lOOg fengjust í
jarðvegi og viðbót eða frádráttur í
samræmi við það. Nú hefur þessu
FREYR 2/99 - 17