Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 14

Ef túnstærð er rífleg má draga
verulega úr kjarnfóðurkaupum
(3. mynd). Gott hey kemur að
nokkru í stað kjarnfóðurs og því
má nýta afurðagetu kúnna
nokkuð vel þótt lítið kjarnfóður
sé notað. Því er ekki nema
eðlilegt að lítið samhengi sé
milli framlegðar og nythæðar í
búreikningum, einkum þegar
þess er líka gætt að náttúruleg
frjósemi túns er mjög breyt-
ileg, jafnvel milli bæja í sömu
sveit.
í líkantilraunum fæst m.a. sk.
skuggagildi framleiðsluþátta, þ.e.
hvað þeir mega vera dýrir til að
það geti svarað kostnaði að nota
meira. Hámark þess verðs, sem
tiltekinn bóndi gæti leyft sér að
greiða fyrir mjólkurkvóta, mætti
finna sem skuggagildi í
reiknilíkani.
Okkur, sem vorum í vinnu-
hópnum, var ljóst að ýmsar
forsendur voru veikar og að
öflun gróffóðurs, bæði beit og
heyöflun, var meira einfölduð og
óvissari en fóðrunarhluti þess.
Unnt var að bregðast við óviss-
unni að hluta með því að breyta
stuðlum líkansins og komast með
því móti nær aðstæðum á tilteknu
búi í stað þess að notast eingöngu
við meðalstuðla. Mikilvægast var
að gera ráð fyrir mismunandi
frjósemi lands (forsendur "A" og
"B", sjá 4. mynd).
Árið 1984 var sótt um fé til að
þróa líkanið áfram, en það fékkst
ekki. Hins vegar er óhætt að
segja að niðurstöður þess hafi
haft veruleg áhrif á val rann-
sóknar- og tilraunaverkefna,
a.m.k. næsta áratuginn. Til
dæmis þekkjum við miklu betur
nú en áður hvernig þörfin á
endurvinnslu eykst ef snemma er
slegið eins og Ríkharð leggur
áherslu á. Nú eru því skilyrði til
að gera raunhæfara líkan en fyrir
20 árum og kveðja til þess nýja
menn með ný viðhorf.
3. mynd. Áhrif túnstœrðar á breytilegan kostnað á kúabúi samkvœmt
niðurstöðum líkantilrauna 1979. Hagkvœmasti fjöldi kúa er skrifaður inn
á línuritið. Upphafleg túnstœrð var 30 ha. Gert var ráð fyrir jöfnum
kostnaði á hektara við að viðhalda eða stœkka tún. Það var því ekkert tillit
tekið til mismunandi landgæða eða kostnaðar við að sœkja heyskap langt.
Reiknað varfyrir 90 þús. (FR=90) og 110 þús. (FR=110) lítra framleiðslu
á ári. Reiknað var með tvennum forsendum umfrjósemi túns. íforsendum
"A" voru notaðar niðurstöður langtímatilrauna tilraunastöðvanna. Þar
hefur umferð véla verið í lágmarki, engin beit búfjár ogframrœsla yfirleitt
góð. Því voru einnig notaðar forsendur "B" þar sem gert var ráð fyrir
minni áburðarsvörun og að minni uppskera fáist án áburðar. Hagkvæmni
þess að hafa stórt tún verður meiri ef reiknað er með forsendum "B".
Niðurstöður á 1. og 2. mynd voru fengnar með forsendum "B".
14- FREYR 2/99