Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 18

ekki verið fylgt, það hefur meira
verið borið á en mælt var með og
fosfór hefur safnast fyrir í þýskum
jarðvegi eins og í íslensku
ræktunarlandi. A seinustu árum er
meiri áhersla lögð á að ekki sé
meira borið á en þörf krefur. Borið
saman við hinar eldri íslensku
viðmiðanirnar eru þær upphaflegu
þýsku lágar, en í ótrúlega góðu
samræmi við nýjustu viðmiðanir
Jóhannesar Sigvaldasonar [5]. í
nýrækt (venjulega lágar eða mjög
lágar P-tölur) er mælt með mjög
mikilli fosfórgjöf til að byggja upp
forða af frekar aðgengilegum
fosfór. Tilraunir frá nýræktar-
tímabilinu [7,8] sýndu mikla
uppskeruaukningu við aukinn
fosfór, en það skýrir að hluta að
mælt er með mikilli fosfórgjöf.
Eftir nokkurra ára eða áratuga
ræktun eru fosfórtölur í jarðvegi oft
milli 10 og 30 mg/lOOg og þar yfir
og þá er spurning hvort 15 - 30 kg
af fosfóráburði á hektara séu nauð-
synlegur eða réttlætanlegur frá
hagkvæmnis og umhverfissjónar-
miðum.
Kalíum (K)
í Þýskalandi fer kalíábuðargjöf
eftir því hvernig landið er [1,6].
Það er mikið tillit tekið til magns
leirs og lífrænna efna í jarðvegi, en
hér er þetta sett fram í mjög
einfaldaðri mynd (3. tafla). Fyrir
sandjörð með mikið af lífrænum
efnum og móajörð með lágt
leirmagn og lítið af lífrænum
efnum. Grunnáburður (100 kg/ha)
er ráðlagður ef K-talan er u.þ.b. 0,3
- 0,4 mj/lOOg en það samsvarar um
það bil 11 - 15 mg/lOOg. Síðan er
mælt með mikilli viðbót þegar
kalítölurnar lækka enn meira en
jafnframt að það sé dregið mjög ört
úr kalíáburði þegar kalítölurnar
hækka þannig að þegar þær eru
komnar yfir 0,55 mj/lOOg (21
mg/lOOg) er ekki mælt með að kalí
sé borið á. I upphaflegu við-
miðunum [6] var mælt með
grunnáburði þegar K-tölurnar voru
milli 0,2 og 0,4 mj/lOOg. Það er
athyglisvert að kalíáburður og
ráðleggingar um notkun kalís á
Islandi eru hóflegri en það sem
mælt væri með samkvæmt þýskum
viðmiðunum fyrir lágar K-tölur og
það þrátt fyrir að kalíforði í
jarðvegi sé oft sáralítill [13]. Hins
vegar er mun meiri kalíáburður
ráðlagður þegar K-tölurnar hækka
en ráðlagt væri samkvæmt þýsku
viðmiðunum. Kalí binst ekki í
íslenskum jarðvegi og nýtist
áburður því væntanlega vel.
Við áburðaráætlanir ber að hafa í
huga að of mikið nýtanlegt kalí í
jarðvegi dregur úr upptöku á öðrum
steinefnum (Ca, Mg) þannig að svo
kann að virðast að þessi efni skorti.
Of mikið kalí í fóðri dregur úr
upptöku sömu steinefna í skepnum,
sem getur haft alvarleg áhrif á
heilsufar þeirra.
Umræður
Það má spyrja hvor það sé
mögulegt eða skynsamlegt að taka
viðmiðanir jarðvegsefnagreininga
annars lands og færa þær beint yfir
á íslenskar aðstæður. Það er margt
sem bendir til að slíkt geti ekki
gengið:
* Þýsku viðmiðanirnar eru fyrst
og fremst þróaðar fyrir akuryrkju,
þótt þær séu líka notaðar fyrir
graslendi. A akurlendi dreifast
næringarefnin nokkuð jafnt í
plægða laginu ca. 20 sm. í gömlum
íslenskum túnum er dreifing
næringarefna ekki jöfn (1. og 2.
mynd) og má gera ráð fyrir að það
fari nokkuð eftir jarðvegi (móajörð,
mýrajörð eða sandjörð) hvernig
dreifingin er.
* I Þýskalandi er miðað við
góðan jarðveg og hagstæðar
aðstæður. Þar sem jörð er köld eða
blaut og loftlítil er losun
næringarefna hægari og það getur
þurft að leiðrétta áburðarskammta í
samræmi við það. Það er spuming
hvaða áhrif þetta hefur á mat á
áburðarþörf á Islandi.
* Utan Islands er venjulega gert
ráð fyrir steinefnajarðvegi með
0-5
£
10
fc 5-10
Q
10-15
0 10 20 30 40 50
Leysanlegt kalí kg/ha
Taflci 3 Kalí í tilraun 299-70 á Hvanneyri. Meðaltal reita með (100 kg
K/ha) og án (0 kg K/ha) kalí áburðar [12] eftir 18 ára meðferð. Annar
áburður 0 og 100 kg N og 30 kg P/ha. AL-aðferð, sjá texta.
Kalí
18- FREYR 2/99