Freyr - 01.03.1999, Blaðsíða 20

þá hvaða áhrif það hefur á
uppskerumagn, kalí í uppskem og
fóðri, og síðan á hvem hátt það hefur
áhrif á áburðarþörf. Magnús
Óskarsson [8] hefúr bent á að líparít í
jarðvegi hefur áhrif á kalímagn í grasi.
Það má ætla að hluta af því óöryggi
sem ríkir um túlkun á niðurstöðum á
K-tölum í jarðvegi megi rekja til
ákveðinna jarðvegseiginleika sem
ekki hafa verið athugaðir sem skyldi.
Má þar t.d. nefna komastærðardreif-
ingu, magn kalís undir 5 sm dýpt og
magn veðranlegs forða.
Molar
Appelsínurnar frusu
Ávaxtaræktendur í Kaliforníu
urðu fyrir miklu áfalli um
síðustu jól en þá fór hiti langt
undir frostmark víða um ríkið.
Afleiðingin varð sú að á bilinu
helmingur og til tveggja þriðju
hluta af sítrusávöxtum í ríkinu,
sem náð höfðu þroska og biðu
uppskeru, eyðilögðust. Tap
framleiðenda einna er gífurlega
mikið, eða sem svarar 40-50
milljörðum króna.
(Bondebladel nr. 2/'99).
Coca Cola hefur
áhrif á mjólkurverð
í Svíþjóð
í söluherferð Coca Cola í
Svíþjóð á sl. hausti lækkaði
fyrirtækið verð á framleiðslu-
vörum sínum um 30%. Sam-
kvæmt upplýsingum sem
sænska búnaðarblaðið Land,
málgagn bændasamtakanna þar í
landi, aflaði sér, leiddi það til
þess mjólkurfyrirtækið Norr-
mejerier lækkaði grunnverð sitt
á mjólk um 5 aura sænska, niður
í s.kr. 2,93. Árið 1998 dróst
mjólkursala fyrirtækisins saman
um 2,7% miðað við árið á undan
og að sama skapi jókst
þurrmjólkurframleiðsla, sem
gefur minna tekjur.
(Bondebladet nr. 2/'99).
Lokaorð
Búseta og landnýting hefur frá
aldaöðli haft ótrúlega mikil áhrif á
jarðveg og efnabúskap hans. Á
seinustu áratugum hefur ræktun og
þar með talin notkun tilbúins
áburðar lagt sitt af mörkum og það
er mikilvægt að gera sér grein fyrir
hver þessi áhrif eru og einnig hvort
ástæða sé til að endurskoða þann
grunn sem unnið hefur verið eftir.
Ennfremur þarf að taka tillit til
breyttra aðstæðna. Á nýræktar-
skeiðinu og hinu mikla uppgangs-
skeiði í landbúnaði var e.t.v. eðli-
legt að bera ríflega á til að tryggja
hámarks uppskeru. Nú þarf hins-
vegar að hyggja vel að öllum
útgjaldaliðum og leitast við að ná
sem bestri nýtingu efna og orku.
Eitt af þessum verkefnum er að líta
mjög nákvæmlega á ferli næringar-
efna á búum, nýtingu þeirra og
notkun tilbúins áburðar.
Grundvöllur fyrir túlkun á
jarðvegsefnagreiningum er fyrst og
fremst úttekt á niðurstöðum til-
rauna og reynsla bænda. Hér hefur
verið bent á nokkur atriði sem
benda eindregið til þess að brýn
þörf sé á að taka meira tillit til jarð-
vegsefnagreininga við áburðar-
áætlanir. Nýræktarskeiðið er liðið
og það er reyndar löngu vitað að
t.d. uppbygging á fosfór í jarðvegi
tekur ekki nema nokkur ár og að
uppskeruauka fyrir umfram fosfór
er ekki að vænta nema undir
ákveðnum kringumstæðumn [5].
Markviss nýting næringarefna
næst einungis þar sem mikil og
staðgóð þekking er fyrir hendi. Það
er spurning að hve miklu leyti taka
beri tillit til losunar efna í jarðvegi
og efnajafnaðar á túnum eða á
búum í heild til að ná sem bestri
nýtingu næringarefnanna og sem
minnstu tapi. Um þetta atriði verður
fjallað síðar.
Heimildir
1. Finck, Amold, 1992. Diinger und
Diingung. Grundlagen und Anleitung
zur Diingung der Kulturpflanzen. VCH
Verlagsgesellschaft, Weinheim BRD.
488 bls
2. Friðrik Pálmason og Bjarni
Helgason, 1990. Samanburður á
aðferðum við greiningu á nýtanlegum
fosfór og kalí í jarðvegi. Búvísindi 3: 3-
11.
3. Friðrik Pálmason, Ríkharð
Brynjólfsson og Árni Snæbjörnsson,
1983. Tilraunir með fosfór og
kalíáburð á tún í Borgarfjarðarhéraði.
Fjölrit Bændaskólans á Hvanneyri. 32
bls.
4. Hólmgeir Björnsson 1978. Analysis
of Responses to long-term P - fertilizer
Application when the Errors are
Autoregressive. ísl. landbún. 10: 22-
33.
5. Jóhannes Sigvaldason, 1996. Um
jarðvegsefnagreiningar. Hvernig þær
eru gerðar og hvaða gagn er að þeim?
Fjölrit BRT 19, 22 bls.
6. Köster, W. 1991. Nahrstoffeintrage
in landwirtschaftlich genutzten Böden
und zukúnftiger Bedarf an N-, P- und
K- Mineraldúnger bei ordnungs-
gemáBer Landbewirtschaftung. I
Bachmann, D. o.fl. (Utgefendur) Bod-
enschutz Band 2, Erich Sch Schmidt
Verlag, Berlin, bls.1-23.
7. Magnús Oskarsson, 1969. Vaxandi
skammtar af fosfóráburði á nýræktað
tún. Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands
1969, bls. 7-30.
8. Magnús Óskarsson, 1998. Dreifðar
áburðar- og kalktilraunir á Vesturlandi.
Rit Búvísindadeildar 12, 108 bls.
9. Rfkharð Brynjólfsson, 1990.
Áburðartilraunir í Dalasýslu. Búvísindi
4. 77-85.
10. Scheffer/Schachtschabel, 1992.
Lehrbuch der Bodenkunde. 13. Auf-
lage. Ferdinand Enke Verlag, Stutt-
gart.
11. Schlichting, E. o.fl., 1995.
Bodenkundliches Praktikum 2. útgáfa.
Blackwell Wissenschafts-Verlag,
Berlin
12. Þorsteinn Guðmundsson 1988.
Dreifing næringarefna í jarðvegi -
Tilraun 299-70. Tilraunaskýrsla
Bændaskólans á Hvanneyri, Fjölrit 59,
54-55.
13. Þorsteinn Guðmundsson 1998.
Næringarefni í jarðvegi. - I Binding,
ferli og forði. Freyr 94-9, 20-23.
Landbúnaður í ESB veldur miklum
skaða á umhverfinu
20- FREYR 2/99