Litli Bergþór - 01.12.1988, Blaðsíða 23

Fél^sheimilí
Helgi Kr. Einarsson
Meðal frumþarfa mannsins er þak yfír
höfuðið. Gerð slíkra mannvirkja, hefur að
jafnaði miðast við kröfur síns tíma. Með
seinni tíma umsvifum á sviði félagsmála
hefur þörfin fyrir hús fyrir margs konar
starfsemi á þeim vettfangi orðið brýn.
Kirkjumar voru að vísu til. En þær voru
ekki nýttar nema til kirkjulegra athafna, að
jafnaði. ÞóertaliðaðkirkjaáÞingvöllum
hafi að einhverju leyti verið nýtt til
alþingisstarfa þegar veður var vont um
þingtímann. ( íslendingasaga l.b. Jón
Jóh.).
Annars fóru þing og dómar ffam undir
berum himni. Útisamkomur eru reyndar
haldnar enn. Hof voru byggð í heiðni.
Seinna er svo getið um svokölluð þinghús
á þingstöðum hreppanna. Þau voru byggð
eins og önnur bæjarhús eða skemmur. í
bæjarhúsaröðinni á Vatnsleysu var fram á
20. öldina þinghús. Þar var þingstaður
Biskupstungna. Það var torfhús með
moldargólfi en timburþil. Þar fóru fram
sveitafundir, málarekstur dómsmála og
hreppsskilaþing. Á milli bæjanna Hellu-
dals og Neðra-Dals, á svonefndri Lauga-
torfu, eru taldar hafa verið fornar
þingbúðatóftir (Árbók fomleifafélagsins
1908, 38.).
Með tilkomu unglingafélaganna upp
úr aldamótunum 1900 og síðar
Ungmennafélags Biskupstungna 1908,
kom til sögunnar ný þörf fyrir
samkomuhús vegna félagsstarfsins. í
fyrstu var notast við aðstöðu á þeim
bæjum, sem betur voru húsaðir en aðrir,
t.d. í Múla, Bergstöðum, Miklaholti,
Torfastöðum og e.t.v. víðar. Jafnvel voru
milliþil fjarlægð á meðan samkoma stóð.
Getið er um að á einni samkomu á
Torfastöðum hafi verið um 100 manns.
Byggingarsaga samkomuhússins á
Vatnsleysu er reifuð á öðrum stað í þessu
blaði.
Á fundi íUmf. Bisk. árið 1941 errætt
um “gjafabréf”. Frumbýlingur
garðyrkjunnar á Stóra-Fljóti, Þorsteinn B.
Loftsson, hafði boðið félögum í sveitinni
að gjöf landspildu, hallann frá hvemum
niður að vegi, meðfram skólagirðingunni,
Litli Bergþór
Helgi Kr. Einarsson.
með því markmiði að byggja þar
samkomuhús. Þetta voru: Kvenfélagið,
Stúkan “Bláfell” og Umf. Bisk. Talsvert
var rætt um þetta á fundinum. Þótti þetta
ekki heppilegt húsastæði. En samþykkt
var að Umf. Bisk. fyrir sitt leyti skyldi
þiggja þessa gjöf, þó “þörfin sé ekki brýn,
eins og stendur” og rætt var um að nær
væri að fegra og færa í betra horf
samkomuhúsið (“þinghúsið”, eins og það
var gjaman nefnt) á Vatnsleysu og
umhverfi þess.
Á fundi í Umf. Bisk. 10. júní 1945,
kemur Guðjón H. Bjömsson, vinnumaður
Þorsteins B. Loftssonar á Stóra-Fljóti,
með skilaboð frá honum: að hann býður
Umf. Bisk. til kaups fyrir kr. 5.000.-
rúman ha. landsspildu á há-Reykholti frá
hvernum suð-vestur með skóla-
girðingunni á efri mörkum skóla-
lóðarinnar. Á þessum fundi var kosin 3ja
manna nefnd til þess að athuga þetta kaup-
tilboð. Ekki sést í fundargerðum meira á
þetta mál minnst.
Á fundi í Umf. Bisk., 23. maí 1948 er
hreyft hugmynd um að það þurfi að fara að
huga að byggingu nýs samkomuhúss eða
félagsheimilis eins og það var þá nefnt
fyrst. í það minnsta að hefjast handa um
fjársöfnun, svo eitthvað yrði handbært,
þegar byrjað yrði. Og þá talað um að
heppilegast myndi vera, að það yrði byggt
í námunda við Reykholt.
Á þessum eftirstríðs-árum varð
“Félagsheimilasjóður”til; nýbýla-
löggjöfin og fleira. Nú hófst
steinsteypuöld til sjávar og sveita.
Jarðyrkjuvélar lentu á skriðdrekabeltum
stríðsins, grófu, ýttu, möluðu og mokuðu.
Á fundi í Umf. Bisk. um miðjan nóv.
1952, var í fullri alvöru rætt um að hefjast
handa um byggingu félagsheimilis. Þá
var ákveðið að boða til sérstaks fundar í
félaginu með dagskrá. Þar skyldu bomar
fram ákveðnar tillögur. Sá fundur var svo
haldinn 30. nóv. s.á. Stjóm Umf. Bisk. bar
þar upp ákveðnar tillögur til samþykktar.
En það urðu áhugamönnum nokkur
vonbrigði að það voru mættir aðeins 14
félagar. Enþama virtistríkjaáhugi.því í
fundargerð segir, að allir hafi tekið til
máls. En það ríkti þarna viss
glímuskjálfti. Þamavarsamþykktaðfara
með ákveðnar tillögur á fund
hreppsnefndar um húsbyggingu.
Til þessa völdust formaður, Sveinn
Skúlason, ogritari, Helgi Kr. Einarsson.
í janúarlok 1953 fóru þeir svo á fund
hreppsnefndar. Þeim var hleypt inn á
fundinn þegar hreppsnefndinni þótti
henta. Ekki skal skráð hverjar hugrenn-
ingar Sveins og Helga voru, meðan þeir
biðu utan hurðar.
En víst er að ekki munu þeir hafa
ædað sér að guggna við að bera upp er-
indið þó biðin lengdist, nema síður væri.
En ekkert var heldur sagt í þá veru -
þess þurfti heldur ekki. Undirtektir
hreppsnefndar vom góðar. Kosnir voru
tveir menn af hennar hálfu til
undirbúningsviðræðna við hin félögin.
Það vom Skúli Gunnlaugsson oddviti og
Þorsteinn Sigurðsson. Frá Umf. Bisk.
voru kosnir í þessa nefnd 5. mars 1953
Helgi Kr. Einarsson Hjarðarlandi og
Loftur Kristjánsson Felli. Frá
23