Árbók VFÍ - 01.06.1992, Blaðsíða 209
Ftaflínumöstur úr stálrörum 207
uð möstur, en stagaðar lausnir urðu eftir það sífellt algengari.
í fyrstu 132 kV háspennulínunni, Sogslínu 2, sem byggð var árið 1953, eru stálgrindar-
möstur á staðsteyptum undirstöðum (sjá heimild (1)). Bygging mastranna útheimtir mikið efni
og vinnu. Þegar hönnun byggðalínu hófst upp úr 1970, var því eðlilegt, að RARIK notaði aðra
mastragerð. I þeim hluta byggðalínuhringsins, sem byggður var á áttunda áratugnum, og í
byrjun þess níunda, þ.e. frá Brennimel í Hvalfirði norður til Hrútafjarðar og austur um til
Akureyrar, Kröflu og Egilsstaða, ásamt línu frá Hrútafirði til Mjólkárvirkjunar og Breiðadals,
voru reist trémöstur, sjá gerð 2 á mynd 5. Á mestu ísingarsvæðum þessa hluta byggðalínu voru
þó notuð stálgrindarmöstur á staðsteyptum undirstöðum.
Helsti ókostur línugerðar 2 voru dýr horn- og endamöstur. Smíðavinna og jarðvinna í þeim
var mjög mikil, eða sem svarar til vinnu við 14 burðarmöstur. Þar sem grunnt var á klöpp gat
verkið orðið svipað og um 28 burðarmöstur í græfum jarðvegi væri að ræða.
Með línugerð 3, sem í eru burðarmöstur sambærileg við gerð 2, var bætt krossi rnilli staura.
Við þá breytingu minnkar verulega vægiáraun í staurum, og var því unnt að lengja talsvert bil
milli mastra, frá því sem verið hafði í línugerð 2, þótt notaðir væru grennri staurar, og náðist
þannig umtalsverður sparnaður. Einnig munar miklu að farið var að nota stagaða staura í horn-
möstur, því vinna við slíkt mastur er einungis á við vinnu í u.þ.b. 7 burðarmöstur. Þar sem
grunnt er á klöpp eru stög fest með bergboltum, svo kostnaður við mastur í klöpp verður ekkert
meiri en við mastur í græfum jarðvegi. Bergboltar voru reiknaðir fyrir sandsteinsklöpp og giltu
því fyrir sprungna klöpp og móberg. Línugerð 3 var reist á línukaflanum frá Egilsstöðum
suður á Höfn í Homafirði, og hefur einnig verið notuð í 66 kV- og 132 kV tengingar margra
staða við megin flutningskerfið. Má þar t.d. nefna, Akureyri-Dalvík, Laxá-Kópasker,