Árbók VFÍ - 01.06.1992, Blaðsíða 217
Raflínumöstur úr stálrörum 215
Helstu verkþættir hér innanlands voru unnir af eftirtöldum aðilum:
í Iínunni frá Svartsengi til Fitja var jarðvinna framkvæmd af Litlafelli, en reising mastra og
strenging leiðara af HL-Spennu. í línunni frá Hamranesi til Hnoðraholts lagði Rúnar Smárason
vegslóða, Grétar Sveinsson sá um jarðvinnu, Garðasmiðjan - Galax smíðaði stálmöstur og loft-
línutlokkur RR reisti möstur og strengdi leiðara. í Suðurnesjalínu sá Völur um slóðagerð og
jarðvinnu, en Lúðvík S. Nordgulen reisti möstur og strengdi leiðara.
í töllu 2 sést að byggingarkostnaður stálröralínanna þriggja er talsvert mismunandi. Við
hönnun þessara lína, var reiknað með að meðalbil milli mastra yrði um 280 m. Niðurröðun
hommastra í styttri línunum tveimur er
hins vegar á þann veg, að ekki var unnt
að ná því markmiði. I Hamranes-
Hnoðraholt línunni skiptast að auki á
dalverpi og hæðir, sem þvinga stað-
setningu mastra.
Margt veldur því, að Suðumesjalína
er lang ódýrust: í fyrsta lagi góð nýting
í staursetningu, þ.e. langt bil milli
mastra. í öðru lagi hátt hlutfall berg-
bolta til festingar staga. Kostnaður við
bergbolta, er um 50-70% lægri heldur
en ef notaðir eru steinsteyptir plattar,
því yfirleitt eru yfirborðsjarðlög í línu-
stæðunum þremur ekki nothæf ofan á
plattana, og þarf því aðflutt efni. Einnig þarf að sprengja eða fleyga að hluta fyrir plöttunum.
Útboðstími og tími til framleiðslu efnis var rúmur. Leiddi það til hagstæðra tilboða, og ekki
varð dráttur á afhendingu.
Megin skýring á lágum byggingarkostnaði í Suðurnesjalínu er þó sú, að tilboð í vinnu í
mörkinni voru mjög hagstæð verkkaupa, þ.e. 50-60% af áætlun. Þrátt fyrir lág tilboð, leystu
verktakamir verk sín með prýði.
I töflu 3 má sjá ýmsar magntölur úr línunum þremur, en einnig úr Sogslínu 2, sem höfð er til
samanburðar (sjá nánar heimildir (l)-(4)). í Sogslínu 2 er bil milli mastra það sama og í línunni
Svartsengi-Fitjar, en í henni eru óstöguð stálgrindarmöstur, og sjást í töflu 3 vel kostir stagaðra
mastra.
Fróðlegt er að bera saman efnismagn á hvern kílómetra. Gröftur fyrir undirstöðum og stag-
festum í röralínunum er einungis um 30% af því sem var í Sogslínu 2. Steinsteypa í undir-
stöður og stagfestur er 6 - 9% og stál í möstur 52 - 66% af því sem var í Sogslínu 2. Möstur í
Sogslínu 2 eru hönnuð fyrir stærri leiðarakrafta en röralínurnar sem skýrir að hluta mun í
stálþunga. Hins vegar þyrfti ekki að stækka undirstöður og stagfestur í röralínunum, þótt
hannað yrði fyrir leiðarakraft til jafns við Sogslínu 2.
5 Lokaorð
I þessari grein er þróun 132 kV háspennulína hér á landi gerð nokkur skil. Einnig er lýst
undirbúningi og framkvæmdum við nýreistar háspennulínur.
I seinni tíð hafa umhverfissjónarmið haft stöðugt meiri áhrif á val línuleiða og útlit mastra
Svartsengi- Fitjar Hamranes- Hnoðraholt Suðurnesja- lína
Lengd línu (km) 11,03 9,13 30,75
Fjöldi mastra 43 39 109
Heildar kostnaöur (m.kr.) 75 82 172
Meðal staurabil (m) 263 240 284
Kostnaöur á mastur (m.kr.) 1,74 2,10 1,58
Kostnaöur á km (m.kr.) 6,80 8,98 5,59
Tafla 2 Stálrörallnur-Byggingarkostnaður (m.kr.).
Miðað er við vlsitölu byggingarkostnaðar 187,1.