Verktækni - 15.08.1991, Blaðsíða 24

Tilraun vargerð með að láta þennan bíl, í eigu Sigurðar Sveinbjörnssonar,
ganga fyrir vetni árið 1945.
Vetnisbíll frá 1945
Á stríðsárunum fór Baldur
Líndal, þá stúdent en nú
verkfræðingur, ásamt
tveim félögum sínum norð-
ur á Akureyri að framleiða
kolsýru sem þeir þjöppuðu
á stálkúta. Þannig kynntist
hann vel tækni við þjöpp-
un gastegunda. Óvíst var
um innflutning á olíu á
þessum árum og því datt
Baldri í hug að framleiða
vetni sem hann setti á kúta
og notaði sem eldsneyti á
breskan „offísérabíl“ af
Humber gerð, sem honum
áskotnaðist hjá Sölu varn-
arliðseigna.
„Eg uppgötvaði fljótt að
það þurfti að breyta ýmsu í
blöndungnum,“ segir Bald-
ur. „Og það var ekki hægt
að koma nægjanlega miklu
vetni á kútinn til að aka
einhverjar vegalengdir. Þá
sá ég í hnotskurn vanda-
málið, sem enn er verið að
glíma við, varðandi
geymslu vetnis svo hægt sé
að nota það sem eldsneyti.“
Baldur segist samt vera
sannfærður um að vetni
verði notað sem eldsneyti á
næstu öld þegar olían fer að
hækka í verði.
Ekki á Baldur mynd af
Humber bílnum. En Sig-
urður Sveinbjörnsson, sem
rak og rekur enn eigið véla-
verkstæði fyrir norðan,
gerði líka tilraun með að
láta bíl ganga fyrir vetni ár-
ið 1945 og er myndin af
þeim bíl. Tilraun Sigurðar
má rekja til Baldurs.
„Þegar ég skilaði Sigurði
bflvélinni sem ég notaði í
minni tilraun lét ég hann
hafa einn kút af vetni, sem
hann ætlaði að gera tilraun
með að nota við logsuðu.
En þess í stað notaði hann
vetnið til á bflinn sinn.“
fræðingar ALCAN fullyrða að hægt
sé að gera framleiðslu og notkun slíkra
geyma fjárhagslega og tæknilega hag'
kvæma ef nægir peningar fáist til
rannsókna og þróunar á geyminum.“
-En það veldur mengun að fram-
leiða ál?
„Já, en það er miklu þægilegra að
koma mengunarvömum við í stórum
einingum en litlum. Það er ódýrara að
setja upp mengunarvarnarbúnað í ál-
verum, kjarnorkuverum og öðrum
orkuverum sem framleiða raforku en
að setja hann á alla bílana. Þegar ál-
loft geymirinn er orðinn fullþróaður
þýðir það fyrir okkur að við getum
keyrt alla bílana okkar á eigin orku-
gjöfum, það er rafmagni frá fallvatns-
orkuverum. Við íslendingar höfum
sérstöðu hvað þetta varðar. Aðrar
þjóðir eru nauðbeygðar til að fram'
leiða raforku með mengandi orkugjöf'
um, til dæmis kjamorku og kolum.“
Að sögn Gísla er ábloft rafhlaðan
ennþá á hönnunarstigi. „Sú rafhlaða,
sem tekur við af blýrafhlöðunni, er
svokölluð natríum-brennisteinsraf'
hlaða. Hún er merkileg vegna þess að
hún gengur á háum hita eða 350 gráð-
um á Celsíus. Þess vegna verður að
byggja hana inn í hitaeinangrað box.
Skaut þessarar rafhlöðu eru bráðið
natríum og bráðinn brennisteinn.
Raflausnin er hins vegar fast efni eða
áloxíð. Þessi rafhlaða hefur nærri því
fjórum sinnum meiri orku en hefð'
bundnir blýgeymar. Og hún er alveg
viðhaldsfrí. Raflilaðan er talin endast
lífaldur venjulegs bíls. Miklar tilraun-
ir hafa verið gerðar með natríum'
brennisteinsrafltlöðuna og hún er
nánast fullþróuð. Næsta stig er að
koma henni í fjöldaframleiðslu til að
verðið á henni lækki.“
ÁHUGALEYSI
ÍSLENSKRA
STJÓRNVALDA
Gísli segir að með venjulegum blý-
geymi í rafbíl sé hægt að keyra um 100
km á dag án hleðslu. „Flestir borgar-
búar keyra um 30-40 km á dag og þess
vegna duga venjulegir blýgeymar til
aksturs inni í borgunum. Til þess að
aka lengri vegalengdir þarf hins vegar
24 VERKTÆKNI