Fréttablaðið - 01.09.2012, Page 18

18 1. september 2012 LAUGARDAGUR
Mér þóttu það nokkur tíðindi þegar Víglundur Þorsteins-
son kom fram og sakaði Arion
banka hf. um að hafa gengið
harðar fram gegn sér en öðrum
skuldurum bankans og sagði að
hann og hans félag hefðu verið á
sérstökum lista innan bankans.
Á þeim lista hefðu verið lífvæn-
leg fyrirtæki, sem bankinn hefði
ákveðið að taka frá eigendum
sínum til að laga ójöfnuð á milli
gamla Kaupþings og nýja Kaup-
þings.
Frásögn Víglundar var kunnug-
leg. Það voru einmitt þessi orð
sem ég heyrði haustið 2010 frá
fyrrum starfsmanni Arion banka
þegar hann hringdi í mig og til-
kynnti mér að Arion banki ætlaði
að taka Haga hf. af fjölskyldu
minni. Félagið sem við höfðum
byggt upp í rúm 20 ár og hófst
með opnun Bónuss árið 1989. Ég
spurði þennan starfsmann hvers
vegna. Honum varð fátt um svör.
Hann viðurkenndi að engin rök
stæðu fyrir því að aðrir myndu
reka Bónus betur en fjölskyldan
sem stofnaði fyrirtækið. Ófarir
okkar væru tengdar fjár fest-
ingum í ólíkum geira þar sem
hlutabréf í Högum höfðu verið
sett að veði. Eftir snörp orða-
skipti við starfsmann Arion
banka viðurkenndi hann og sagði
þjóstuglega: „Þú ert á listanum!“
„Hvaða lista?“ spurði ég. „Nú list-
anum um aðila sem á að kála.“
Bankinn tók síðan Haga yfir
og setti á markað. Allt gott og
blessað og góðir drengir komu að
borðinu, en bankinn seldi hluta-
bréfin á 40% lægra verði en því
sem fjölskylda mín og erlendir
fjárfestar höfðum boðið í félagið.
Einu svörin voru: „Þú ert á
listanum.“
Ég skora hér með á Arion
banka hf. að birta listann og segja
frá hver bjó hann til. Það eru of
margir sem vita að hann er til –
það er ekki hægt að þegja lengur.
Hvaða listi var svo merkilegur
að það var óhætt að taka eignir
af mönnum sem kunnu með þær
að fara og höfðu byggt upp og í
ofanálag selja þær eignir á lægra
verði en bankinn gat selt þær á?
Hvar er listinn Arion banki?
Fjármál
Jón Ásgeir
Jóhannesson
stofnandi Bónuss
Ég skora hér með á Arion banka hf. að
birta listann og segja frá hver bjó hann til.
Það eru of margir sem vita að hann er til
– það er ekki hægt að þegja lengur.
Milton Friedman
og farvegur
peninganna
Í ár eru liðin 100 ár frá fæð-ingu eins skarpasta hagfræð-
ings og þjóðfélagsgagnrýnanda
20. aldar, Nóbelsverðlaunahaf-
ans Miltons Friedman. Fried-
man var eins og flestir vita
eindreginn talsmaður frjáls
markaðar, lágra skatta og sem
minnstra ríkisafskipta. Taldi
hann að í grundvallaratriðum
væri um tvö kerfi að ræða til
að reka þjóðfélag: markaðs-
kerfi og pólitískt kerfi. Munur-
inn á þessum tveimur kerfum
kristallast í eftirfarandi lýsingu
Friedmans á þeim leiðum sem
fyrir hendi eru til að ráðstafa
peningum. Friedman sagði að
til væru fjórar leiðir til að eyða
peningum.
Ein leið er að eyða eigin pen-
ingum í sjálfan þig. Þá er pen-
ingunum yfirleitt best varið
því bæði þykir þér að jafn-
aði vænna um peninga sem þú
aflaðir sjálfur en annarra auk
þess sem peningarnir nýtast
betur fyrir mann sjálfan en
aðra því þú veist nákvæm-
lega hvað þú vilt en síður hvað
aðrir vilja. Farir þú með þinn
eigin fimm þúsund kall til að að
kaupa bók, þá hleypurðu ekki
bara til og kaupir fyrstu bók-
ina sem þú sérð á fimm þúsund
kall. Þú skoðar bókaúrvalið,
ferð jafnvel í nokkrar bóka-
verslanir og kemur hugsanlega
út með tvær bækur og samt
með afgang! Svona er markaðs-
kerfið í megindráttum, þ.e. pen-
ingarnir leita þangað sem nýtist
hverjum og einum best.
Önnur leið til að eyða pen-
ingum sagði Friedman vera þá
að eyða eigin peningum í aðra.
Áfram muntu fara sparlega
með peningana því þú aflaðir
þeirra sjálfur, en ólíklegra er að
þeir nýtist jafn vel þegar þeim
er varið í óskir annarra þar sem
erfiðara er að vita hvað aðrir
vilja en maður sjálfur. Segjum
sem svo að þú hafir ákveðið
að gefa vini þínum afmælis-
gjöf fyrir fimm þúsund kall.
Þá er ólíklegra að peningur-
inn nýtist eins vel eins og ef þú
verðir honum í eigin þarfir því
kannski hefur vinurinn engan
áhuga á þeirri gjöf sem þú gisk-
aðir á að hann vildi. Þú gefur
honum tiltekna bók en kannski
vildi hann fá aðra bók eða eitt-
hvað allt annað, t.d. geisladisk,
eða jafnvel bara peninginn!
Ljóst er að þegar peningunum
er varið með þessum hætti leita
þeir síður í þann farveg sem
nýtist best.
Þriðja leiðin, sem einnig er
varasöm, er þegar þú eyðir
annarra manna peningum
í sjálfan þig. Þá er hætt við
bruðli. Peningarnir leita jú í
þá átt sem þú vilt en þar sem
peningarnir eru ekki þínir
hirðir þú síður um kostnað. Þú
splæsir vitaskuld á þig dýrindis
hádegisverði á flottum veit-
ingastað.
Fjórða og sísta leiðin að mati
Friedmans er að eyða annarra
manna peningum í þriðja aðila.
Þá er að jafnaði illa farið með
peningana því auk þess sem
höndlað er með peninga sem
aðrir hafa aflað er þeim líka
illa varið fyrir þá sök að þú
hefur takmarkaðar upp lýsingar
um hvað aðrir vilja. Þetta er
hið pólitíska kerfi.
Undir slíku kerfi er ríkið
sífellt að eyða annarra manna
peningum (skattborgaranna)
í alls kyns verkefni sem það
hefur litla hugmynd um hvort
áhugi er á eða ekki. Sem dæmi
má nefna Ríkissjónvarpið.
Pólitíkusar fá pening frá mér
og þér og eyða í verkefni til að
auka sjónvarpsgláp! En hvað
veit ríkið um það hvort ég eða
þú hafi yfirhöfuð áhuga á sjón-
varpsglápi? Eða þá hvers konar
sjónvarpsglápi? Þótt vera kunni
að sumir hafi áhuga á að glápa
á Ríkissjónvarpið eru aðrir sem
vilja t.d. horfa á Skjá Einn eða
ÍNN að ógleymdum þeim ara-
grúa fólks sem nennir ekki að
glápa á sjónvarp yfirhöfuð.
Hið eina sem stjórnmála-
menn vita undir pólitísku kerfi
er að kjósendur eru gjarnir á
að gleyma samhenginu milli
útgjalda ríkisins og hvaðan þeir
peningar koma, þ.e. frá þeim
sjálfum. Á þetta spila stjórn-
málamenn um allan heim og
fyrir vikið eru útgjalda glaðir
stjórnmálamenn kosnir aftur
og aftur. Því er kominn tími
til að endurvekja hugmyndir
Friedmans og annarra áhuga-
manna um grundvallarmann-
réttindi á borð við einstaklings-
frelsi og eignarétt og vinna
að því að slíkum pólitíkusum
verði smátt og smátt úthýst úr
íslenskum stjórnmálum.
Fjármál
Guðmundur
Edgarsson
málmenntafræðingur
Hið eina sem
stjórnmálamenn
vita undir pólitísku kerfi
er að kjósendur eru
gjarnir á að gleyma sam-
henginu milli útgjalda
ríkisins og hvaðan þeir
peningar koma, þ.e. frá
þeim sjálfum.
Hvers vegna að læra
NLP – Coaching/markþjálfun?
Kynningarfundur í Bústaðakirkju (Bústaðavegs megin) mánud. 3. sept. kl 17:30
NLP Practitioner – Coach (120 st. lotunám) hefst 6. sept. og lýkur með mati 25. nóv. 2012
NLP Master PC (120 st. lotunám) hefst 11. okt. og lýkur með mati 26. Jan. 2013
Kennari er Hrefna Birgitta Bjarnadóttir - Alþ.vottaður NLP- Enneagram kennari og HR-Coach
Skráning í síma 899 1939 og mail: hbbjarnadottir@hotmail.com
Sjá nánari uppls. á: www.bruen.is
• Vegna þess að NLP - Coaching er ein
virkasta og mest notaða aðferð sem
fyrirtæki og einstaklingar nýta til breytinga
og stefnumótunar í heiminum í dag
• Vegna þess að þú vilt bæta stjórnunar- og
stefnumótunar hæfileika þína
• Vegna þess að þú vilt bæta samskipti þín
við sjálfa/n þig
• Vegna þess að þú vilt lifa lífi sem endur
spegla verðgildi þín á dýpra plani...
Í heilsurækt Sjúkraþjálfunar Styrks er haustdagskráin að hefjast í
rúmgóðum og björtum húsakynnum að Höfðabakka 9.