Fréttatíminn - 29.11.2013, Blaðsíða 10

GERIR GÆFUMUNINN!
N ánast jafnmikið fé fæst árlega til tækjakaupa frá velunnurum Landspítalans
og ríkið veitir beint til tækjakaupa.
Á áru num 2010-2012 fengust, 909
milljónir fengjust í gjafafé og fjár-
veiting frá ríki var 983 milljónir.
Af þeim greiddi spítalinn um 200
milljónir í virðisaukaskatt til ríkis-
ins enda hagnast ríkið um sjötíu
milljónir árlega vegna virðisauka-
skatts sem Landspítalinn greiðir af
tækjakaupum árlega.
Árleg fjárþörf til nauðsynlegrar
endurnýjunar tækja nemur 1,5-2
milljörðum króna, samkvæmt við-
miði sambærilegra spítala á Norð-
urlöndunum. Á árunum 2006-2013
voru framlög ríkisins á bilinu 233-
383 milljónir á núvirði, auk 600
milljóna sérstakrar fjárveitingar á
þessu ári sem fór í að kaupa nýtt
geislatæki vegna krabbameins-
lækninga, svokallaðan línuhraðal.
Á síðustu átta árum hefur ríkið
veitt tæpum þremur milljörðum til
tækjakaupa en þörfin á tímabilinu
er metin á bilinu 12-16 milljarðar.
Vantar því að minnsta kosti 11
milljarða upp á að mæta þörf Land-
spítalans til endurnýjunar tækja-
búnaðar á síðustu átta árum.
Halda sér á floti með gjafafé
„Við höfum náð að halda okkur
á floti með gjafafé, til að mynda
fær Barnaspítalinn ekki krónu frá
ríkinu til tækjakaupa, öll tæki eru
keypt fyrir gjafafé,“ segir
Jón Hilmar Friðriks-
son, framkvæmdastjóri
kvenna- og barnasviðs
Landspítalans. Hið sama
gildir um margar deildir
spítalans en gallinn við
þetta fyrirkomulag er að
sögn Jóns Hilmars sá að
gjafafé er í langflestum
tilfellum eyrnamerkt sér-
stökum tækjum. „Það er
mjög eðlilegt að gjafafé
og söfnunarfé fari í
ákveðin tæki, við höfum
ekkert á móti því, það
gerir það hins vegar að
verkum að minna spenn-
andi tæki og búnaður, svo sem
rúm, skurðarborð eða blóðþrýst-
ingsmælitæki geta orðið útund-
an,“ segir hann. Aðspurður segir
hann æskilegt að verja að minnsta
kosti 200-300 milljónum á ári í að
endurnýja slíkan smærri búnað.
Alþingi úthlutar fjármunum til
tækjakaupa á Landspítalanum og
sérstök nefnd innan spítalans for-
gangsraðar til tækjakaupa miðað
við bráðaþarfir sviðanna. Jón
Hilmar fer fyrir nefndinni. Hann
segir þær rúmar tvö hundruð millj-
ónir sem fjárlagafrumvarpið gerir
ráð fyrir að veitt verði til tækja-
kaupa á næsta ári þýði að engin
ný tæki verði keypt, fjármunirnir
dugi einvörðungu til þess að mæta
eldri skuldbindingum. „Við höfum
verulegar áhyggjur af tækja-
málum og þurfum að endurnýja
mörg stór sem smá tæki á næst-
unni,“ bendir hann á. Jón Hilmar
segist vongóður um að framlög til
tækjakaupa verði aukin og bendir
á orð heilbrigðisráðherra því til
stuðnings sem hefur látið vinna
sérstaka tækjakaupaáætlun fyrir
Landspítalann og Sjúkrahúsið á
Akureyri til ársins 2014 sem að
sögn heilbrigðisráðherra verður
lögð fram við 2. umræðu fjárlaga-
frumvarpsins sem fram fer í næstu
viku. „Það er nauðsynlegt að vita
hver fjárveitingin verður nokkur ár
fram í tímann því liðið getur allt að
ár frá því að ákveðið hefur verið að
kaupa tiltekið tæki þangað til það
er komið í hús. Bjóða þarf út stærri
kaup á evrópska efnahagssvæð-
inu og er ferlið umfangsmikið,“
bendir Jón Hilmar á. „Ef við fáum
1-2 milljarða í nokkur ár náum við
að vinda ofan af vandanum,“ segir
hann.
Á forgangslista um tækjakaup á
Landspítala eru til að mynda nýtt
æðaþræðingatæki sem kostar um
150 milljónir, nauðsynlegt er að
endurnýja á þriðja tug svæfinga-
véla á næstu tveimur til þremur
árum og kostar sá búnaður 300-
400 milljónir, að sögn
Jóns Hilmars. Auk þess
þarf spítalinn að kaupa
stórt ísótópatæki, sem
kostar 120 milljónir
og speglunartæki sem
kostar um 100 milljónir.
„Svo eru smærri tæki
eins og hjartaómtæki og
fleira, greiningatæki fyrir
sýkla- og veirurannsókn-
ir, aðgerðatæki fyrir háls-
, nef- og eyrnalækningar
og búnaður vegna skurð-
stofu, svo fátt sé nefnt,“
segir Jón Hilmar. „Þá má
nefna að nýverið bilaði
dauðhreinsunarofn sem
óhjákvæmilegt er að endurnýja
og kostar það 60 milljónir. Ef við
fengjum einungis 200 milljónir til
tækjakaupa líkt og fjárlögin gera
ráð fyrir færi þriðjungurinn bara í
þennan ofn,“ segir Jón Hilmar.
Spurður hvað gerist á Landspít-
alanum ef ekki verði undið ofan af
tækjavandanum segir Jón Hilmar
að á endanum muni hluti starfsem-
innar stöðvast eða dragast saman.
„Einhvern tímann verða sum nauð-
synleg tæki einfaldlega ónýt og þá
getum við ekki gert neinar nauð-
synlegar aðgerðir eða rannsóknir
sem krefjast viðkomandi tækja-
búnaðar. En það mun vonandi ekki
koma til þess,“ segir hann.
Sigríður Dögg Auðunsdóttir
sigridur@frettatiminn.is
Landspítali greiðir ríkinu 70 milljónir
árlega í skatt vegna tækjakaupa
Landspítalinn greiðir
árlega tæpar sjötíu
milljónir í virðisauka-
skatt vegna tækja-
kaupa. Spítalinn fær
nær jafnmikið í gjafafé
og hann fær frá ríki til
tækjakaupa. Fjárfram-
lög ríkisins til tækja-
kaupa eru venjulega
um 300 milljónir en
sambærilegir spítalar á
Norðurlöndunum verja
1,5-2 milljörðum í endur-
nýjun tækja árlega.
Jón Hilmar Friðriks-
son, framkvæmda-
stjóri kvenna- og
barnasviðs Land-
spítalans.
Á síðustu átta árum
hefur ríkið veitt
tæpum þremur
milljörðum til tækja-
kaupa en þörfin á
tímabilinu er metin á
bilinu 12-16 milljarðar.
Vantar því að minnsta
kosti 11 milljarða upp
á að mæta þörf Land-
spítalans til endurnýj-
unar tækjabúnaðar á
síðustu átta árum.
Ljósmynd/Hari
Heilbrigðiskerfi
á Heljarþröm
hluti9.
milljónir
2006 325
2007 289
2008 323
2009 383
2010 268
2011 233
2012 273
2013 862
2014 ?
Gjafafé til tækjakaupa*
2010 285
2011 218
2012 480
*Uppreiknað á verðgildi ársins 2013
FjármuNir til
tækjakaupa Frá 2006*
10 fréttir Helgin 29. nóvember-1. desember 2013