Fréttatíminn - 29.11.2013, Blaðsíða 40

mikið. Hún fékk ekki vinnu nema í
láglaunastörfum og vann myrkr-
anna á milli, yfirleitt 13 tíma á dag
til að eiga fyrir húsaleigu og mat.
Um tíma vann hún í frystihúsi og
þegar hún fékk útborgað á föstu-
dögum var hátíðleg stund þegar
hún keypti banana og Svala handa
börnunum – einn banana á mann.
Tvískinnungurinn
Skömmu eftir komuna til Íslands
kynntist Amal góðum vini Sal-
manns, Heiðari Má Brynjólfssyni.
Þegar Amal hafði aðeins búið á Ís-
landi í fimm mánuði flutti Salmann
með fjölskylduna sína til Svíþjóðar
og þá urðu tengsl Amal og Heiðars
nánari. „Ég þekkti engan hér,
kunni ekki tungumálið og Heiðar
var alltaf að koma og hjálpa mér.
Hann fór með mér í stéttarfélagið
mitt þegar ég taldi brotið á mér
í vinnunni. Hann hjálpaði mér
afskaplega mikið. Ég var honum
þakklát og taldi að þakklætið væri
ást.“ Amal og Heiðar ákváðu brátt
að hefja sambúð en fjölskylda
hennar tók því mjög illa, bæði
Salmann og þeir sem voru enn
í Palestínu, því Heiðar var ekki
múslimi. „Bróðir minn varð mjög
reiður þegar ég sagði honum frá
okkur Heiðari. Ég varð mjög undr-
andi því ég hafði ekki búist við
neinum vandræðum. Við vorum
ekki trúuð fjölskylda og ég sá
pabba minn aldrei biðja. En hefð-
inni samkvæmt má múslimakona
ekki vera með öðrum en múslima-
karli. Þar að auki á múslimakona
með fimm börn ekki að gifta sig
aftur.“ Hún bendir á tvískinn-
unginn í því að samkvæmt hefðum
múslima eru ekki gerðar athuga-
semdir við að karlkyns múslimi
gifti sig konu af annarri trú. „Það
er ekkert í Kóraninum sem segir
að þetta sé í lagi fyrir karlmenn
en bannað fyrir konur. Sagt er að
þetta sé vegna barnanna því þau
eiga að alast upp við trú pabba
síns. Ég velti því hins vegar fyrir
mér að þegar mamman er kristin
og pabbinn er múslimi, í ljósi þess
að mæðurnar koma yfirleitt meira
að uppeldi barnanna, hvort það
er þá trú mömmunnar eða pabb-
ans sem hefur meiri áhrif. Þessar
reglur eru samt mjög áberandi hjá
múslimum. Það hefur ratað í frétt-
irnar þegar múslimastelpur í Dan-
mörku og Svíþjóð fóru að vera með
strákum sem voru ekki múslimar
og þær voru hreinlega drepnar af
fjölskyldumeðlimum sínum fyrir
að sverta nafn fjölskyldunnar.“
Í augum fjölskyldu Amal voru
börnin hennar hreinir arabar og
múslimar, og erfiðasta glíman
við að festa rætur á Íslandi var
einmitt glíma Amal við Salmann
bróður sinn. „Ef fjölskyldan mín
hefði samþykkt samband mitt við
Heiðar hugsa ég að við hefðum
hætt saman nokkrum mánuðum
seinna. En út af þessari andstöðu
hugsaði ég með mér að ég mætti
ekki gefast upp – dætra minna
vegna. Ég var þarna 35 ára gömul
með þrjár dætur. Ef ég gæfist upp
myndi það sama ganga yfir þær.
Það hræddi mig mest. Þær elstu
voru á þessum tíma 15 og 16 ára
og studdu frænda sinn gegn mér.
Ég vildi samt berjast fyrir þeirra
framtíð. Ég vildi ekki að þær yrðu
tilneyddar til að giftast múslima og
vera jafnvel ekkert hrifnar af hon-
um. Ég sá fyrir mér að þær gætu
orðið ástfangnar af Íslendingi og ef
ég héldi fast í hefðirnar þá myndi
ég aldrei sjá þær aftur. Ég var því
með Heiðari í fjögur ár til að sanna
mál mitt og vera fyrirmynd fyrir
þær,“ segir Amal hlæjandi. En
vegna þessa afneitaði fjölskyldan
Amal, þar með talið bróðir hennar.
„Við höfum ekki verið í regluleg-
um samskiptum síðan 1996. Þau
yfirgáfu mig ári eftir að ég kom til
Íslands, þegar ég þurfti á aðstoða
að halda. En Salmann er góður
maður og ég sakna hans. Hann
er klár og hann er fyndinn. Ef við
hittumst fyrir tilviljum í Kringl-
unni þá stoppum við, tölum saman
og hlæjum. Hann var besti vinur
minn þegar við vorum börn. En nú
talar enginn við mig í fjölskyldunni
nema ein systir mín.“
Skilur afstöðu hans
Amal og börnin hennar eru utan
trúfélaga. Ekki var til neitt félag
múslima þegar hún kom en Sal-
mann bróðir hennar stofnaði
Félag múslima á Íslandi árið 1997.
„Kannski hefur hann einhvern
tímann hugsað með sér að hann
myndi standa með mér en þá þyrfti
hann að standa gegn öllum hinum
múslimunum. Allir múslimar væru
á móti honum ef hann stæði með
mér. Þess vegna skil ég afstöðu
hans.“ Ég spyr hvort Salmann viti
að hún segir frá þessum deilum
þeirra í bókinni og hún segist ekki
reikna með því enda séu þau ekki
í neinu sambandi. Hún segist stolt
af ákvörðunum sínum og afar stolt
af börnunum sem eru sex, því
hún eignaðist eitt til viðbótar með
Heiðari – Bissan Inga sem var að
byrja í menntaskóla. Eldri börnin
hafa öll verið í samböndum með Ís-
lendingum og á Amal 8 barnabörn.
Hún var lengi í láglaunastörfum
en skráði sig loks í háskólanám.
„Íslendingar héldu að útlensk kona
með 6 börn væri einfaldlega brjál-
uð að skrá sig í háskólanám en ég
er núna með BA-próf í félagsfræði.
Ég skráði mig reyndar þrisvar í
meistaranám en náði ekki að sinna
því almennilega með fullri vinnu.
Ég fór í heimsókn til Jerúsalem eft-
ir að ég kláraði háskólann og vin-
konur mínar þar gerðu góðlátlegt
grín að mér að vera orðin amma og
fara í skóla. Í þeirra heimi stoppar
líf kvenna á ákveðnum tímapunkti
og snýst bara um börn og barna-
börn. Ég ber virðingu fyrir þeirra
hugsunarhætti. En ég er byltingar-
kona frá upphafi og vil læra sem
mest. Það var afskaplega vel tekið
á móti mér á Íslandi og sérstaklega
eftir að ég byrjaði í háskólanámi.“
Menntun er lykillinn
Amal starfaði lengi í Alþjóðahúsi
við að aðstoða innflytjendur, sér í
lagi konur, og kom hún að stofnun
Félags kvenna af erlendum upp-
runa árið 2003. Árið 2011 varð hún
fyrsta konan af erlendum uppruna
til að taka sæti á Alþingi þegar
hún kom inn sem varaþingmaður
Samfylkingarinnar. Hún stofnaði
Jafnréttishús árið 2008 og er þar í
fullu starfi við að liðsinna innflytj-
endum. „Efst í goggunarröðinni
eru hvítir karlmenn, síðan hvítar
konur, þá útlenskir karlmenn og á
botninum eru útlenskar konur. Við
þurfum að berjast til að komast
áfram. Það skiptir miklu máli að
við eigum fulltrúa á Alþingi og í
sveitarstjórnum. Barátta kvenna af
erlendum uppruna snýst að miklu
leyti um að taka fullan þátt í samfé-
laginu. Jafnréttisbarátta kynjanna
hefur meðal annar snúist um að
konur fái jafn há laun og karlmenn
fyrir sömu störf, en þegar við
erum að tala um konur af erlend-
um uppruna fá þær oft mun lægri
laun en íslenskar konur. Þegar þær
leita til stéttarfélagsins er ekkert
hægt að gera fyrir þær ef þær fá
lágmarkslaun. Konum er mismun-
að á grundvelli kynþáttar.“
Hún trúir því að besta leiðin
til að auka jafnrétti hvar sem er í
heiminum sé að auka menntun. „Í
arabalöndunum eru margir sem
vilja ekki senda stelpur í skóla því
þá læra þær um réttindi sín. Það
á að vera forgangsmál að byggja
skóla. Við höfum öfgafólk í öllum
trúarbrögðum sem kunna jafnvel
ekki að lesa og taka því bara mark
á því sem aðrir segja að standi í
Kóraninum eða Biblíunni. Þessi
trúarrit eru oft mistúlkuð í annar-
legum tilgangi en ef allir gætu
lesið þau sjálfir sæu þeir að þarna
er ekkert illt. Skólamenntun er
aðalmálið til að breyta heiminum,
ekki bara í arabalöndunum.“ Henni
finnst í raun öll trúarbrögð snúast
um það sama. „Að vera góður við
náungann, ekki stela, ekki ljúga.
Þetta er bæði í íslam og kristni.
Ég tilheyri engri kirkju. Það sem
skiptir máli er það sem fólk trúir
í hjarta sínu. Aðalmálið er að
vera góður. Ég veit að ég er góð,
það er nóg,“ segir hún brosandi
og bætir við: „Ég fer ekki til
helvítis.“
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
FATNAÐUR OG MERKINGAR
Opið virka daga frá 9 -17
Bíldshöfða 16 • S. 557 2200 • www.batik.is
Létt og góð vetrar
dúnúlpa á góðu
Hlý herra dúnúlpa
sem kemur í mörgum
litum
27.900 kr.
Hlý dömu dúnúlpa
sem kemur í mörgum
litum
27.900 kr.
Amal Tamimi tilheyrir engum
trúarsamtökum. Hún trúir
því einfaldlega að það skipti
mestu máli að vera góður.
Ljósmynd/Hari
Allir múslimar væru
á móti honum ef
hann stæði með mér.
Þess vegna skil ég
afstöðu hans.
40 viðtal Helgin 29. nóvember-1. desember 2013