Fréttatíminn - 29.11.2013, Blaðsíða 50

„Hann þekkti mig“
S
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra ætlar að finna
millistéttina og bæta henni tjónið af
hruninu. Það er vel en hvernig hann
ætlar að finna þá stétt er önnur saga
í meintu stéttlausu samfélagi. Menn
hafa að minnsta kosti státað af stétt-
leysi á tyllidögum. Kannski kemur
í ljós að allir landsmenn telja sig til-
heyra millistétt. Þá er málið leyst og
hjálpin berst öllum.
Það er að minnsta kosti enginn
stéttamunur á atkvæðum sem koma
þeim stjórn-málamönnum í gott
innistarf sem fá nógu mörg slík.
Það vissi forveri Sigmundar Davíðs,
Steingrímur Steinþórsson, sem var
forsætisráðherra fyrir hönd Fram-
sóknarflokksins í samstarfi við Sjálf-
stæðisflokkinn á árunum 1950-53,
þótt ekki væri hann formaður flokks
síns. Skagfirðingur nokkur, Sigfús
Steindórsson, brá undir sig betri fæt-
inum og hélt til höfuðborgarinnar í
forsætisráðherratíð Steingríms. Eins
og hent getur í gjálífi borgarinnar
fékk sveitamaðurinn sér aðeins of
mikið staupinu sem endaði með því
að þjónar réttvísinnar gripu inn í og
létu hann sofa úr sér í Steininum við
Skólavörðustíg. Þegar Sigfús Skag-
firðingur, kallaður Fúsi eins og fleiri
nafnar hans, rankaði við sér næsta
dag bað hann fangaverðina vinsam-
legast um afnot af síma.
„Og hvert ætlar þú að hringja?“ var
spurt.
„Ég ætla að hringja í forsætis-
ráðherrann og biðja hann að sækja
mig,“ svaraði Fúsi. Ekki fannst
fangavörðunum það trúlegt og settu
upp efasemdarsvip. Stuttu síðar
mætti forsætisráðherrann hins vegar
í tugthúsið í fylgd bílstjóra síns og
sótti Fúsa. Hún seig því hakan á
fangavörðunum þegar þeir horfðu á
eftir þeim félögum ganga út í frelsið.
Steingrímur forsætisráðherra var
þingmaður Skagfirðinga og þekkti
sína sveitunga.
Frá þessum Skagfirðingi og öðrum
segir Björn Jóhann Björnsson, blaða-
maður á Mogga, í bók sinni, Skag-
firskar skemmtisögur – enn meira
fjör, en hún er sú þriðja í röðinni enda
Skagfirðingar skemmtilegri en svo
að sögur af þeim komist fyrir í einni
eða tveimur bókum. Þeir gera sér
heldur ekki mannamun, hafa senni-
lega ekki heyrt af stéttaskiptingu
þótt skagfirskir sýslumenn fyrri ára
hafi átt það til að þéra þá sem á vegi
þeirra urðu. Þar var jafnræðið svo
algert að settur sýslumaður Skagfirð-
inga svipti sjálfan sig ökuréttindum
eftir að hafa ekið, eitthvað við skál, á
kirkjutröppurnar á Króknum.
Í fámennu samfélagi er líka að
ýmsu að hyggja og skiptir þá staða
yfirvaldsins litlu. Að því komust
skagfirsku lögreglumennirnir
Gunnar Þórðarson og Guðbrandur
Frímannsson þegar þeir ákváðu, í
eftirlitsferð um Hegranes, að taka
hart á bílstjóra eineygðs bíls sem þeir
mættu. Gunnar lögreglumaður vatt
sér út úr lögreglubílnum eftir að öku-
þrjóturinn hafði numið staðar. Hann
kom hins vegar lúpulegur til baka án
þess að handtaka hinn seka – sem
reyndist vera tengdafaðir hans, Björn
í Bæ!
Þá var stéttamuninum ekki fyrir
að fara þegar skagfirski jarðýtu-
stjórinn Þorkell Halldórsson, Keli
ýta, sigldi árið 1950 með Goðafossi
frá Þýskalandi. Sveinn Björnsson,
fyrsti forseti Íslands, kom um borð
í Belgíu. Færa átti forsetanum fæði
í sérkáetu en hann neitaði og vildi
fremur snæða með öðrum. Til þess
að létta stemninguna við matarborð-
ið sagði forsetinn nunnubrandara
svo Keli ýta leyfði sér að láta einn
skagfirskan fjúka. Allir voru jafnir
við borðið og frú nokkur sem þar sat
hló svo opinmynnt, þegar ýtustjórinn
sagði frá, að hún frussaði súpunni
yfir forsetann.
Sagan sem hafði þessi áhrif á frúna
var á þá leið að eitt sinn vann Keli á
bæ þar sem húsfreyja var mikil um
sig, 360 pund að þyngd eftir því sem
ýtustjóranum hafði verið sagt! Ekki
var um efnaheimili að ræða og allt
notað sem hægt var, m.a. hveitipokar.
Voru þeir þvegnir og saumaðar úr
þeim flíkur eins og brækur og fleira.
Einhverju sinni var búið að hengja
á snúruna í góðum þurrki og þar á
meðal stórar brækur sem blöktu í
golunni. Keli var að vinna úti á túni á
bænum, fór aðeins nær snúrunni og
lýsti sjóninni sem blasti við:
Á sitt hvorri skálminni stóð „50
lbs“ og á klofbótinni sem var úr litlu
hveitipokunum stóð „12 lbs.“
Menntahroki á heldur ekki við
vilji einhver draga fólk í dilka – eða
stéttir. Þannig segir Björn Jóhann
í bók sinni af strák í sveit hjá fyrr-
nefndum Birni í Bæ. Bónda leist
ekki á aðfarir guttans að sunnan við
heyskapinn þegar hann var að reyna
að saxa hey í sátu. Einhverra hluta
vegna notaði kaupamaðurinn ungi
skaftið á hrífunni. „Notaðu hausinn,
strákur, notaðu hausinn,“ sagði Björn
bóndi og átti þar að sjálfsögðu við
hrífuhausinn en engum togum skipti
og strákur henti frá sér hrífunni og
stakk hausnum í heyið!
Kaupamaðurinn er nú prófessor
við Háskóla Íslands.
Það er lítillæti og alþýðlegt viðmót
sem gildir. Það vissi Jóhann Ólafs-
son, Ninni á Pósthúsinu, sem var
á kristnifræðiprófi í Barnaskóla Sauð-
árkróks beðinn að svara því hvað
Jesús hefði sagt við lærisveina sína er
hann sá þá alla samankomna í fyrsta
skiptið. Trúlega hefur hann fengið
rétt fyrir svarið sem varla verður
rengt en að skagfirsku mati Ninna
sagði Jesús einfaldlega:
Sælir sveinar!
Stéttleysið snertir fleiri stjórnmála-
menn en fyrrnefndan forsætisráð-
herra Framsóknar og Skagfirðing-
inn, sveitunga hans í Steininum. Á
ferðalagi skagfirska kórsins Heimis
var stoppað í Staðarskála. Þar var
fyrir Jón Baldvin Hannibalsson, for-
maður Alþýðuflokksins og ráðherra.
Sigurjón M. Jónasson, betur þekktur
sem Dúddi bóndi á Skörðugili, var í
hópi kórfélaga og tóku þeir Jón Bald-
vin tal saman. Þegar samtalinu lauk
spurðu kórfélagarnir Dúdda hvort
hann þekkti Jón Baldvin. Það stóð
ekki á svari skagfirska bóndans:
„Nei, hann þekkti mig.“
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
50 viðhorf Helgin 29. nóvember-1. desember 2013