Læknablaðið - 01.12.1956, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ
137
próf neikvætt, taugaviðbrögö
eðlileg, og hvorki lamanir eða
skintruflanir. Ef hins vegar er
um að ræða þrýstingsverk finn-
ast einkenni svipuð og við
hryggþófahaul, — samdrættir
í hryggvöðvum og hrygg-
skekkja, jákvætt Lassegue próf
og oft víxlað, brottfall tauga-
viðbragða, lamanir og skin-
truflanir, — eitthvað af þessu
eða allt í senn.
Við hryggþófahaul er það
eins og kunnugt er brjóskflís
úr þófanum, sem losnar og vt--
ist aftur i mænuganginn og
veldur þrýstingnum, við
hryggjarliðslos er það band-
vefshnúðurinn á þeim hluta
bogans, sem ekki er beingerð-
ur, eða jafnvel boginn sjálfur,
sem þrýstir á rótina eða ræt-
urnar. Þar kemur því þrýst-
ingurinn aftan frá og ýtir rót-
inni fram að liðbolnum.
Við hryggþófahaul er um að
i'aeða aðskotahlut í mænugang-
inum, s.em getur rýrnað eða
breytt um legu, svo að þrýst-
ingnum létti, við hryggjarliðs-
skrið er hins vegar um að ræða
smá vaxandi bandvefsmyndun,
sem venjulega eyðist ekki af
sjálfu sér.
Neugebauer, sem fyrr er
nefndur, setti fram þá skoðun,
að skrið:ð hlyti eðli sinu sam-
kvæmt að fara vaxandi, vegna
stöðugs- þrýstings af þunga
bolsins á þennan veiklaða
nryggjarlið. Þessi skoðun var
fyrst og fremst hyggð á líffæra-
fræðilegum athugunum, en
.ekki á athugunum á sjúkling-
um. Samt sem áður varð þessi
skoðun útbreidd og ríkjandi
og hrátt viðurkennd sem sann-
indi af þeim öðrum, er um
málið rituðu, án þess að nokk-
ur hefði gert tilraun til að
sanna hana eða afsanna.
Á árunum 1938 og 1939 gerði
Friberg í Sviþjóð athuganir á
hryggjarliðsskriði þar í landi.
Hann komst að þeirri niður-
stöðu, að sjúkdómurinn væri
efalaust meðfæddur og senni-
lega að einhverju ættgengur.
Athugun hans á tiðni leiddi í
ljós, að 5,6% þeirra, sem skoð-
aðir voru (alls 1834) höfðu
hryggj arliðsskrið, en 10%
þeirra höfðu engin einkenni.
Til þess að reyna að komast
að raun um, hvort skriðið væri
vaxandi, gerði hann saman-
hurðar athuganir á röntgen-
myndum frá mismunandi tíma.
Athugunartíminn var frá 1 til
11 ár, og í þessum hópi var
hæði um að ræða sjúklinga,
sem ekki höfðu hlotið neina
meðferð, og eins þá, sem skorn-
ir höfðu verið og spengdir.
Á engum þessara sjúklinga
gat Friberg fundið br.eytingar
á röntgenmyndunum sem hann
gæti metið sem skriðaukningu,
hins vegar á nolckrum mynd-
um sjáanlega stöðubreytingu,
sem hann skýrði með þynningu