Læknablaðið - 01.08.1959, Síða 20

14
LÆKNABLAÐIÐ
Oilar pór&arion:
FÍKALYF
(Nolkuii «g misiiotkun)
FYRIRLESTUR HALDINN í L.R. Þ. 14.1. '59
Eitt af höfuðeinkennum nú-
th.ua læknisfræði er liin stöðuga
þróun i þá átt, að skapa lækn-
um meiri möguleika á því, að
greina, fást við og fyrirbyggja
sjúkdóma til aukins öryggis fyr-
ir sjúklinga. Sú læknakynslóð,
sem nú er uppi, hefur lifað
marga stórviðhurði. Einna
minnistæðast er mér i þessu
sambandi atvik, er fyrir mig har
í Árósum liaustið 1938. Ég sótti
þar lieim gamlan yfirlækni, sem
um árahil liafði verið einn af
fyrirmönnum Dana í lyflæknis-
fræði. Um þetta leyti var blóð-
vatnsmeðferð á lungnabólgu og
öðrum smitsjúkdómum komin
í gott kerfi og voru menn liarla
ánægðir með árangurinn. En
það, sem þessi yfirlæknir sýndi
mér á stofuganginum var ekki
árangur hlóðvatnsmeðferðar,
heldur verkun súlfalyfja á
lungnabólgu. Gamli maðurinn
var skemmtilega maniskur, vel
gáfaður og mælskur, en þarna
skorti hann orð til þess að lýsa
hrifningu sinni á þessu nýja lvfi.
Ilann sýndi mér hvern sjúkling-
inn eftir annan og sagði: „Þetta
er bylting i mcðferð smitsjúk-
dóma. Við höfum l'engið í
liendur stórkostlegt lyf. Nú er
um að gera að kynnast því og
kunna að fara með það.“
Á þeim 20 árum, sem liðin
eru síðan þetta skeði, liafa mikl-
ar framfarir orðið í lyfjameð-
ferð, þar sem læknar hafa feng-
ið í hendur hvert lyfið öðru
magnaðra, og eru fúkalyfin ef-
laust þeirra merkust. Á sama
tíma hefur liin gamla empiriska
lyfjameðferð meira en fyrr þok-
að fyri r raunhæfri (rationel)
lyfjameðferð, en það er notkun
læknisdóma, sem grundvallast
á þekkingu á meinalífeðlisfræði
og verkun lyfja í líkama dýra
og manna. Þessar lyfjarann-
sóknir fara fram í rannsókna-
stofum liáskóla, í rannsókna-
stofum lyfjaiðnaðarins og á
spítölnm. Þegar næg reynsla er
fengin á spítölum, eru lyfin
dæmd hæf eða óhæf fyrir klin-
iska notkun. Lyfin eru þannig
rannsökuð af liinum beztu