Læknablaðið - 01.02.1965, Qupperneq 29

LÆKNABLAÐIÐ
3
areru sérlega næmar fyrir.kom-
ast venjulega inn í likamann um
öndunarfærin og eru oft allt
önnur en þau, sem t. d. húðin
getur verið ofnæm fyrir.
Þá getur vefjasvörun verið
aðallega með tvennum hæti,
liröð eða sein. Dæmi um þá
fvrri er t. d. akut urticaria eða
akut astlmia. Hæg svörun getur
komið eflir 24 klst. eða meira;
svo er t. d. um húsrvk og tu-
herculin. Ilvor svörunin verður,
ákvarðast venjulega af eðli anti-
gensins, og antigen sýkla valda
venjulega sein-svörun. Þá hafa
mótefnin tilhneigingu til að
safnasl í bólgna vefi, og má sjá
þess dæmi lijá sjúklingum, sem
fá fvrst asthma eftir lungna-
hólgu eða hronchitis.
Með þessi fáu atriði í huga
skýrist nokkuð skiptingin í ex-
trinsic og intrinsic astlnna og
klíniskur gangur sjúkdómsins;
enn fremur livers vegna venju-
lega verður um að ræða sam-
bland af þessu tvennu og hvers
vegna húðpróf geta stundum
hjálpað til þess að finna aller-
genið, cn oft ekki.
Ýmis efni taka þátt í ofnæmis-
svörunum líkamans, m. a. hista-
min, acetvlcholin, serotonin,
slow-reacting substance (SRS-
A), heparin o. fl. Samsetning
sumra þeirra er þekkt, annarra
ekki. Sum framkalla berkju-
krampa, önnur ckki. Histamin
og SRS-A hafa sennilega mesta
þýðingu i mönnum.4 Antihista-
minlyf verka ekki á móti SRS-A,
og er það talin ástæðan fyrir
því, að þau lyf hafa ekki reynzt
jafnárangursrík við asthma og
við ýmsa aðra ofnæmissjúk-
dóma.5
Nýlega hafa komið fram
kenningar um, að stundum geti
verið um autoimmunisation að
ræða, á svipaðan hátt og við
Ilashimoto’s skjaldkirtilsbólgu.0
Yið vitum ekki, hvers vegna
þessi fær asthma, en ekki hinn.
Enn þá verðum við að láta okk-
ur nægja þá vitneskju, að lungu
asthmasjúklinga hregðast öðru
vísi við ertingu en lungu heil-
brigðra manna. Til þess að
lækna asthma — eða halda því
í skefjum — þarf góða sam-
vinnu sjúklings og læknis, og
því hetur gengur að ráða bót á
sjúkdómnum, sem háðir vita
meira um hann. Þeim tíma
læknisins er því vel varið, sem
fer til þess að útskýra fyrir
sjúklingnum helzlu orsakir aslh-
ma — að svo miklu leyti, sem
þær eru þekktar og hann get-
ur skilið — og hvernig á að
hregðast við þeim. Sjúklingi
með svona þrálátan sjúkdóm
finnst stundum, að læknirinn
geti lítið fyrir sig gert, en slíkt
er ekki réttmætt. Hitt er oft, að
sjúklingurinn getur miklu ráðið
sjálfur um, hversu til tekst, en
til þess er þó ekki hægt að ætl-
ast af honum, nema hann hafi
einhverja leiðsögn fengið. Mark-
miðið á að vera lækning, og