Læknablaðið - 01.02.1965, Síða 39

LÆKNABLAÐIÐ
11
Ónóg myndun á nýrnahettu-
vökum (adrenal insufficience)
er sennilegast alvarlegasta
aukaverkunin af langvarandi
steroidgjöf og getur komið
til hvort tveggja, bein rýrnun
á nýrnahettum og truflun á
myndun ACTH. í samhandi við
notkun á þessum hormónum
hefur sú sérstæða klíníska mynd
orðið til, að sami sjúklingur-
inn hefur hæði Cushing’s syn-
drom og ónóga myndun á
nýrnahettuvökvum.
Árið 1952 lýstu Frazer o. fl.
sjúklingi, sem fékk lost og dó
eftir minni háttar skurðað-
gerð.22 Sá sjúklingur iiafði ver-
ið á stórum skömmtum af corti-
son við rheumatoid arthritis.
Við krufningu fundust rýrnað-
ar nýrnahettur. Salassa o. fl.
lýstu tveimur svipuðum tilfell-
um 1953, og við krufningu
á báðum þeim sjúklingum
fundust rýrnaðar nýrnahett-
ur og Crook’s hreytingar
i heiladingli.23 Annar sjúkling-
anna liafði þó engin steroid
tekið í fimm mánuði fyr-
ir skurðaðgerðina, sem var
stórutáaraðgerð vegna hallux
valgus. Síðan hafa mörg slík til-
felli hælzt við, og gildir þar
sama, hvort gefin höfðu verið
steroid eða ACTII.
Þetta vandamál hefur nýlega
verið rækilega rakið af Paris
og vísast hér með lil þess.24
Sennilega er það eitthvað ein-
staldingsbundið, hversu lengi
þarf að gefa steroid lil þess að
fram komi rýrnun á nýrnaliett-
um, en talið er, að það muni
vera nálægt einni lil tveimur
vikum. Óvíst er líka, hversu
langan tíma tekur fvrir nýrna-
hetturnar að taka aftur til
slarfa, eftir að steroidmeðferð
er hætt. Það er kunnugt, að
nýrnahetturnar geta náð að
starfa þannig, að dugi til dag-
legra nota og jafnvel, að þær
svari við örvun með ACTII. Sú
svörun endurtekur sig j)ó ekki
alltaf, ef revnt er að örva þær
aftur nokkrum dögum seinna,
hvort heldur sem þá er notað
til þess ACTH eða álag cins og
uppskurður eða asthmakast.
Þess vegna er nauðsynlegt að
spyrja alla sjúklinga, sem koma
á spítala, um steroidnotkun,
einkum ef þeir eiga að ganga
undir skurðaðgerð. Stærri spít-
alar hafa ákveðnar reglur, sem
í meginatriðum eru svipaðar.
Svokallaður cortison-undirbún-
ingur (cortison preparation) er
t. d. 200 mg af cortison í vöðva
48, 24 og einni til tveimur klst.
fvrir skurðaðgerðina og svo
hætt eða minnkað fljótt eftir at-
vikum.24> 25 Stundum dugar að
gefa 100 mg prcdnisolone phos-
phate í vöðva kvöldið fyrir upp-
skurð og næsta morgun.
Talið er, að allir, sem hafa
fengið „suppressive“ skammta
af steroidum innan sex til átta
vikna, eigi að fá slíkan undir-
húning „Suppressiv“ skammtar