Læknablaðið - 01.12.1969, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
215
leið og deildin stækkar. I fljótu bragði séð niætti ætla, að þetta
renndi stoðum undir þá skoðun, að sú aukning, sem verður á tíðni
kransæðastíflu, væri bein, en við nánari athugun koma til greina
önnur atriði, sem gera þessar stoðir ekki cinlilítar. Jafnframt því
sem kransæðasjúklingum fjölgar, þá fjölgar sjúklingum í aidurs-
flokkunum yfir 45 ára. Annað er það, að með tilkomu enzym-
ákvarðana varð klíníska greiningin öruggari. I þriðja lagi hefur
heildartala krufninga aukizt úr fil% á árunum 1956—60 í 91%
1961—68. Greiningartæknin hefur þannig lireytzt til hatnaðar.
Enn er eitt atriði, sem kemur til greina, en ekki er liægt að stað-
festa hér, og það er, að atiiygli lækna á sjúkdómnum hefur farið
vaxandi. Þeir hregða fljótt við, hvort sem vafi leikur á greining-
unni eða ekki, og sjúklingum er tafarlaust veitt móttaka á spítala.
Af þessu má álykta, að hin vaxandi tíðni kransæðastíflu á þessari
deild sé ekki síður óbein en bein. Á öllu tímabilinu er hlutfallstala
vistana vegna kransæðastíflu 4.1% af öllum vistunum, en 4.9% á
árunum 1965—68. 1 þessu sambandi má geta þess, að á þessum
árum er tilsvarandi hlutfallstala á spítölum í Danmörku 5%, en í
Stokkhólmi 7%.18, 24
Hcrfurnar ákvarðast að miklu leyti af aldrinum, fyrri áföllum
í kransæðakerfinu og af öðrum sjúkdómum, t. d. háþrýstingi og
sykursýki. A flestum almennum lyflækningadeildum er dánartalan
af völdum kransæðastíflu 30—40%, en á sérdeildum um eða vel
undir 20%.7, 0 Bæði hærri og lægri tölur þekkjast, t. d. fór dánar-
talan af völdum kransæðastíflu á háskólaspítalanum í Stokkhólmi
upp í 63% á fyrra helmingi ársins 1967.18 Það, sem mestu ræður
um dánartölur af völdum kransæðastíflu á spítölum, er sá tími,
sem iíðnr frá því, að einkenni koma fram og þar til sjúklingur-
inn kemur til meðferðar; því skemmri tími sem líður, því hærri
dánartala. Annað veigamikið atriði er aldurinn, horfurnar versna
með hækkandi aldri.
Þegar að því er gáð, hvernig þessum atriðum er farið um ])á
sjúklinga, sem hér er um að ræða, ])á kemur í ljós, að þriðjungm’
þeirra er kominn á spítalann innan sex klukkustnnda frá því, að
einkenni hófust, en tveir þriðju innan sólarhrings, og að þriðjung-
ur sjúklinganna er gamalt fólk, ]). e. yfir sjötugt. Því mætti ætla,
að Iiorfurnar hafi verið lélegar fyrir hópinn sem heild. Samt er
dánarlalan ekki hærri en 29%. Ekki er svo vel, að unnt sé að
þakka ])etta neinni sérstakri meðferð, nema cf vera skyldi því, að
algjör rúmlega hefur verið vjðhöfð skemur á þessari deild en al-
mennt gerist.