Læknablaðið - 01.04.1975, Blaðsíða 25

LÆKNABLAÐIÐ
13
Pétur H. J. Jakobsson, Gunnlaugur Snædal
RANNSÖKNIR Á 600 KONUM MEÐ LEGLÆGAR
GETNAÐARVARNIR (I.U.D.)
INNGANGUR.
Leglægar getnaðarvarnir (I.U.D., — in-
trauterine contraceptive device) hafa ver-
ið notaðar hjá konum í meira en hálfa
öld, en fyrr á árum var áhættan við
notkun aðskotahluta í legi svo mikil,
il, þegar bólgur settust að í innri fjölg-
unarfærum kvenna, að ábyrgir læknar
töldu það ekki „lege ártis“ að nota þessa
getnaðarvarnaaðiferð. Á þessu sviði sem
öðrum hefir læknisfræðinni fleygt svo
mikið fram í baráttunni við sóttnæma
sjúkdóma, að nú eru sýkingar sjaldgæfar,
þótt konur gangi með leglægar getnaðar-
varnir árum saman. Þessi þróun hefur
haft í för með sér, að endurvakning hef-
ur orðið á þessari getnaðarvörn, aðskota-
hluturinn handhægari og miklu auðveld-
ara að koma honum fyrir en áður var.
Vorið 1963 barst hingað skýrsla um leg-
lægar getnaðarvarnir, sem gefin var út
af „The Population Council“ í New York.
Var þar sagt frá ráðstefnu um þetta efni,
sem haldin var í New York vorið 1962. í
þessari skýrslu er stutt sögulegt yfirlit um
þessa aðferða til getnaðarvama hjá kon-
um. Er ekki ástæða til þess að rekja það
nánar í þessari ritgerð, en vísað til
greinar um „Getnaðarvarnir í legholi“,
sem birtist í Læknablaðinu, 55. árgangi,
4. hefti, 1969.
Þessi skýrsla frá Population Council
varð til þess, að annar höfunda (P. H. J.
J.) skrifaði ráðinu og óskaði upplýsinga
um, hvernig hann gæti fengið I. U. D.
(intra uterine device) og hvaða tegund
væri helst mælt með. Dr. Kenneth A.
Laurence, aðstoðarframkvæmdastjóri ráðs-
ins svaraði með bréfi dags. 12. apríl
1963 og segir þar, að Population Council
útvegi aðeins leglægar getnaðarvarnir,
til læknisfræðilegra tilrauna, og til
þeirra aðila eingöngu, sem tækju þátt í
athugunum á gildi þeirra. Á þessum tíma
voru leglægar getnaðarvarnir enn á
rannsóknastigi. Pétri H. J. Jakobssyni var
síðan boðið að sækja um leyfi til þess að
taka þátt í slíkri rannsókn, og sendi hann
umsókn til Population Council. Umsókn-
in var samþykkt og Fæðingadeild Land-
spítalans þegar sendar „Lippes loop“ að
kostnaðarlausu, en enginn annar kostn-
aður greiddur af Population Council, enda
þess ekki óskað vegna þess, að rannsókn-
in hefur að öðru leyti verið framkvæmd
á vegum deildarinnar.
Fyrsta Lippes loop var sett upp 30.
nóvember 1963. Var sú tegund notuð ein-
göngu fyrstu fimm árin, þar til fleiri teg-
undir komu hingað á markað.
Fyrstu árin voru einkum valdar úr
þær konur, sem vandkvæði voru hjá að
nota aðrar varnir. Voru meðal þeirra
margar, er átt höfðu mörg börn, eða
aðrar varnir höfðu brugðist hjá. Reynsla
fyrstu áranna gaf þegar góða raun. Fylgst
var vel með þeim skýrslum, sem reglu-
lega bárust frá Population Council og
International Planned Parenthood og
sótti annar höfunda (P. H. J. J.) öðru
hvoru fundi þessara samtaka. Vitneskjan,
sem fékkst frá þátttakendum í rann-
sóknum á vegum Population Council og
fleirum, gaf til kynna, að hér væri kom-
in fram á sjónarsviðið einföld og tiltölu-
lega örugg getnaðarvörn, sem fáa fylgi-
kvilla hefði í för með sér. Nokkurrar
tortryggni gætti í byrjun bjá ýmsum
læknum og biðu mörg lönd átekta þar
til reynsla fyrstu áranna lá fyrir. ísland
var t. d. með fyrstu Norðurlöndunum
til að nota þessa tegund getnaðarvarna
að nokkru báði.
Fram til sumarsins 1965 var annar höf-
unda (P. H. J. J.) einn um það hér á
landi að taka þátt í fyrrnefndri könnun