Læknablaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
119
fengu INH í varnarskyni (chemoprophyl-
axis). Hinshaw23 telur, að truflanir á lifrar-
enzymum komi fram hjá 10—20% sjúk-
linga, sem noti INH og um sé að ræða tíma-
bundna hækkun hjá flestum og ráðleggur
ekki að mæla þessi gildi reglulega. Að ráði
geðlækna var INH-gjöf hætt hjá 4 sjúk-
lingum með depressio mentis. Aðrar auka-
verkanir af lyfinu voru óverulegar. Á the
National Institute of Health Conference28
árið 1976 kom fram, að lifrarskaðar af
völdum INH verði ekki greindir frá viral
hepatitis, en að hættan sé langmest hjá
fólki eldra en 35 ára og er því ráðlagt að
INH-gjöf í varnarskyni sé hætt hjá fólki
eldra en 35 ára, ef það sýni einhver ein-
kenni um lifrarskemmdir. SM-gjöf var
hætt hjá 5 sjúklingum vegna byrjandi
heyrnartaps. SM var heldur ekki notað hjá
sjúklingum með sögu um heyrnartap né
hjá elstu sjúklingunum. Einkenni um
nýrnaskemmdir sáust ekki af SM. Eina
alvarlega aukaverkunin af EMB er sjón-
taugabólga, sem getur leitt til blindu. Þessi
aukaverkun er háð skömmtum og þar eð
EMB skilst út í nýrun verður að minnka
skammtinn, ef nýrnastarfsemi er skert. Hjá
einum sjúklingi fannst örugglega minnk-
andi sjón eftir árs meðferð á EMB. Þessi
sjúklingur hafði fengið 25 mg/kg í 1 mán-
uð, en skammtur þá minnkaður niður í
15 mg/kg vegna skertrar nýrnastarfsemi
(Serum creatinine 1.6 mg %). Þessar sjón-
truflanir hurfu þegar meðferð var hætt. Hjá
öðrum sjúklingi var EMB-gjöf hætt þar eð
grunur lék á að um minnkandi sjón gæti
verið að ræða, en hann hafði þá notað EMB
í 1 ár, en af mistökum haft 25 mg/kg í
rúma 5 mánuði. Sjóntruflanir hurfu eftir
að EMB-gjöf var hætt. Þessar aukaverk-
anir virðast því í báðum tilfellunum hafa
stafað af rangri skammtastærð, annars veg-
ar vegna minnkaðrar nýrnastarfsemi, og
hins vegar að hærri skammturinn var gef-
inn of lengi. Barlow5 telur, að þessi auka-
verkun sjáist hjá 3% sjúklinga, ef gefið er
25 mg/kg á dag í nokkra mánuði, en sjáist
mjög sjaldan ef gefið er 15 mg/kg á dag.
Hinshaw23 telur, að ef skammtur sé 15 mg/
kg á dag, sé hægt að gefa lyfið í 2 ár og
hætta á aukaverkunum sé hverfandi, og
eftirlit hjá augnlækni ónauðsynlegt nema
sérstakt tilefni gefist til. Helstu aukaverk-
anir af Rifampicin eru hepatitis, thrombo-
cytopenia, leucopenia og ofnæmi. Aquinas
et al3 fundu skerta lifrarstarfsemi hjá 6 af
140 sjúklingum, 4%. Johnston og Wild-
rick24 benda á, að það sé hugsanlegt, að
Rifampicin geri lifrina næmari fyrir eitur-
áhrifum INH og telja, að INH og RMP sé
óheppileg fyrsta meðferð við berklaveiki.
Af þeim 12 sjúklingum, sem fengu hækk-
un á lifrarenzymum, þá voru 3 þeirra
einnig á RMP-meðferð. Sá sjúklingur, er
fékk gulu, hafði ekki fengið RMP. Hjá ein-
um sjúklingi, sem var á RMP-meðferð
fannst thrombocytopenia, sem talin var
stafa af lyfjagjöf. (Thrombocytar 25—40
þús/ml3). En þó RMP-gjöf væri hætt fjölg-
aði thrombocytum ekki, en sjúklingur lést
af slysförum 5 mánuðum eftir að meðferð
var hafin.
UMRÆÐUR
Árið 1966 höfðu þeir Place og Black30
sýnt fram á gildi Myambutols sem berkla-
lyfs. Árið 1973 birtu þeir Doster10 et al
niðurstöður sínar um notkun EMB. Töldu
þeir lyfið áhrifamikið, ef það væri notað í
staðinn fyrir PAS eða Pyrazinamide ásamt
1—2 öðrum berklalyfjum. Fjöldi höfunda
hafa síðan bent á, að EMB sé álíka áhrifa-
mikið og PAS við berklaveiki, en lyfið
þolist miklu betur og aukaverkanir eru
fáar. American Thoracic Society1 ráðlegg-
ur nú INH og EMB í 18 mánuði og ef um
stærri berklaholu er að ræða, þá einnig
SM í 1—3 mánuði í byrjun. Á árinu 1972
olli það nokkrum óróa að geta ekki fengið
gerð næmispróf fyrir EMB og RMP. Árin
1972 og 1973 fann MacDonald20 ónæmi
gegn EMB hjá 75 sjúklingum, en enginn
þeirra hafði „primer resistence". Aftur á
móti fann Schifferman et al35 „primer
resistence“ gegn EMB hjá 7 sjúklingum af
100 frá mars 1975 til febrúar 1976, og
hafði ónæmi gegn EMB aukist frá því á
árunum 1964—1970. Ekki verður fullyrt,
hvort einhverjir þessara sjúklinga hafi hýst
berklasýkla ónæma fyrir EMB. Hugsan-
legt er, að einhverjum hefði nægt INH,
SM eða RMP í 2—3 mánuði og síðan hefði
INH dugað eitt sér, þótt EMB hefði verið
áhrifalaust. Nú telur Fox,17 að næmispróf
séu ekki lengur nauðsynleg og geti valdið