Læknablaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 83

LÆKNABLAÐIÐ
153
STÖRF SÉRFRÆÐINGA Á HEILSUGÆSLUSTÖÐVUM
ERINDI FLUTT Á AFMÆLISFUNDI LÆKNAFÉLAGSINS EIRAR
10. DESEMBER 1977
Páll Sigurðsson
INNGANGUR AÐ UMRÆÐUM UM
STÖRF SÉRFRÆÐINGA Á HEILSU-
GÆSLUSTÖÐVUM
Það er vel til fallið af forustumönnum
Læknafélagsins Eirar að velja til hópumræðna
hér störf sérfræðinga á heilsugæslustöðvum.
Heilsugæslustöðvamálefni hafa verið mjög i
sviðsljósinu undanfarin ár og fastmótaðar venj-
ur um það hvernig heilsugæslustöðvar skuli
starfa hafa enn ekki mótast. Umræða af því
tagi, er hér fer fram, er því tímabær og eðli-
legt að menn velti því fyrir sér hvernig störf
almennra lækna og sérfræðinga verða í fram-
tíðinni á heilsugæslustöðvum.
Þegar fyrstu hugmyndir manna um heilsu-
verndarstarf komu til var talið vænlegast að
það starf yrði ekki tengt starfi almennra
lækna, a.m.k. ekki þar sem hægt væri að koma
öðru við og upp frá þeim hugmyndum eru
sprottin lög um heilsuvernd, sem hafa verið
hér í gildi í rúmlega tvo áratugi, og starf-
ræksla heilsuverndarstöðva byggist á þessum
meginhugmyndum.
í tillögum læknisþjónustunefndar Reykjavík-
ur frá 1968, þá er að nokkru leyti gert ráð
fyrir því að skil séu á milli almennra lækn-
inga, sérfræðistarfa og heilsuverndarstarfa, en
þó gert ráð fyrir því að öll þessi starfsemi á-
samt með tannlækningum og starfsemi lyfja-
búðar sé undir sama þaki í hverfum Reykja-
víkur. Þó að 10 ár séu liðin síðan þetta nefndar-
álit kom fram, þá hefur mjög lítið gerst í þess-
um málefnum á Reykjavíkursvæðinu.
Segja má að ný stefna sé tekin upp þegar
lög um heilbrigðisþjónustu, sem gildi tóku
1. janúar 1974, öðluðust gildi. 1 þessum lögum
er lögð á það megináhersla að sameina beri
lækningastarf og heilsuverndarstarf og tekið
upp hugtakið heilsugæsla um þessa starfsemi.
Lög um heilbrigðisþjónustu skilgreina það,
hvaða þjónustu á að veita á heilsugæslustöð og
er það eftirfarandi:
1. Almenn læknisþjónusta, vaktþjónusta og
vitjanir til sjúklinga.
2. Lækningarannsóknir.
3. Sérfræðileg læknisþjónusta og tannlækn-
ingar.
4. Heilsuvernd, svo sem:
a) Mæðravernd
b) Ungbarna- og smábarnavernd
c) Heimahjúkrun
d) Skólaeftirlit
e) Iþróttaeftirlit
f) Atvinnusjúkdómaeftirlit
g) Berklavarnir
h) Kynsjúkdómavarnir
i) Geðvemd, áfengis- og fíknilyfjavarnir
j) Félagsráðgjöf
k) Hópskoðanir og skipulögð sjúkdómaleit
l) Sjónvernd og heyrnarvernd,
og auk þess aðrar heilsuverndargreinar
eftir ákvörðun ráðherra.
Svo sem þessi upptalning ber með sér, þá er
gert ráð fyrir því að inni á heilsugæslustöð sé
alhliða þjónusta fyrir sjúklinga, hvort sem þeir
þurfa almennrar læknisþjónustu við, meðferð-
ar vegna heilsuverndar eða sérfræðiíega lækn-
isþjónustu og gera því lögin greinilega ráð fyrir
þvi að sérfræðiþjónusta sé innt af hendi, annað
hvort af almennum læknum eða sérfræðingum
á heilsugæslustöðvum.
Fyrr var sagt að heilsuverndarstarf hefði
þróast utan við starfsemi almennra lækna, en
þar var ekki nema hálfsögð sagan, því þetta
átti aðallega við um þéttbýlið. 1 dreifbýli varð
reyndin sú, að almennir læknar sinntu jöfnum
höndum lækningastarfi og heilsuverndarstarfi,
enda þótt starfið væri aðskilið skipulagslega
séð.
1 Reykjavík og hinum stærri kaupstöðum
skapaðist hins vegar sú hefð að sérfræðingar
ynnu heilsuverndarstörfin, einkum barnalækn-
ar og kvensjúkdómalæknar.
Það er því ekki ósennilegt að skoðanir manna
á því á hvern hátt sérfræðiþjónusta eigi að
koma inn á heilsugæslustöðvar sé mismunandi
eftir því hvar þeir vinna i dag, hvort þeir
vinna í þéttbýli eða í dreifbýli og hvaða sér-
fræðistörf þeir stunda.
Sú umræða, sem hér fer fram, á að vera á
breiðum grundvelli um störf sérfræðinga i
heilsugæslu og þar á að sjálfsögðu bæði að
ræða um lækningastarf og heilsuverndarstarf
svo og ráðleggingarstarf ýmiss konar, sem
komið getur í hvorn flokkinn sem er.
Hér hafa verið valdir til framsögu 6 menn
með mismunandi menntun, lífsreynslu ■ og
starfsreynslu að baki. Þeir eru þessir:
1. Atli Dagbjartsson, barnalæknir, nýlega
kominn til starfs eftir sérnám í Bandaríkj-
unum.
2. Gísli Auðunsson, heilsugæslulæknir, hefur