Læknablaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 84

154
LÆKNABLAÐIÐ
unnið við heilsugæslustöðina á Húsavík i
áratug.
3. Ingvar Kristjánsson, geðlæknir, starfar á
Kleppsspítala, nýlega kominn frá sérnámi
í Bretlandi.
4. Leifur Dungal, heimilislæknir, nýlega
kominn heim frá sérnámi í Kanada.
5. Rögnvaldur Þorleifsson, skurðlæknir, starf-
ar á Slysavarðstofu og hefur unnið þar
um margra ára skeið.
6. Sigurður S. Magnússon, kvensjúkdóma-
læknir, nýlega kominn heim til starfa eftir
störf og sérnám í Svíþjóð.
Af vali frummælenda má sjá að málin verða
skoðuð og rædd frá mjög ólíkum sjónarmiðum,
þannig má vænta þess að heyra skoðanir hér-
aðslæknis í víðlendu héraði, alllangt frá sér-
fræðiþjónustumiðstöðvum, barnalæknis, sem
fyrst og fremst hefur reynslu á sjúkrahúsi,
kvensjúkdómalæknis með langa starfsreynslu,
skurðlæknis með víðtæka reynslu af slysavarð-
stofu, en einnig úr strjálbýli, heimilislæknis i
Reykjavík, sem nýlega hefur tekið til starfa,
geðlæknis með langa starfsreynslu á sjúkra-
húsi. Auk þess er þess að vænta að fundarmenn
taki virkan þátt í umræðunum hér á eftir, bæði
með beinu framlagi og fyrirspurnum.
Enn einu sinni vil ég þakka forráðamönnum
Eirar fyrir þetta frumkvæði og sérstaklega fyr-
ir að gefa mér tækifæri til að stjórna þessari
umræðu.
Gísli G. Auðunsson
HLUTVERK SÉRFRÆÐINGA Á
HEILSUGÆZLUSTÖÐVUM
SJÓNARMIÐ HEILSUGÆZLULÆKNIS
Áður en hægt er að setja fram skýrar hug-
myndir um æskilega eða nauðsynlega þjónustu
sérfræðinga í læknisfræði á heilsugæzlustöðv-
um (hér eftir HS) þarf að átta sig á, hvaða
þjónustu heimilis- eða heilsugæziulæknar geta
veitt á slíkum stöðvum.
En hvað er þá HS. Tæpast er það nægilega
skýrt skilgreind stofnun ennþá, til að hægt sé
að taka sér það orð í munn og láta sem allir
viti, hvað um er að vera. Við þurfum að hafa
nokkuð glögga vitneskju um hversu góðir rann-
sóknamöguleikar eru á HS, hver sé aðstaðan
til aðgerða og hversu fullkomið upplýsinga-
kerfi þeirra er. Og loks hversu mikið starfslið
sé í ýmsum hjálpargreinum.
Eftir því sem þróunin virðist stefna munu
HS hérlendis í stórum dráttum skiptast í 4
flokka eftir þjónustumöguleikum og eru þeir
þessir:
A-flokkur: HS í stærstu bæjarfélögunum sem
þjóna miklu fjölmenni, í tengslum eða án
tengsla við sjúkrahús. Upptökusvæði fyrir 10—
15 þús. íbúa.
B-flokkur: HS í beinum tengslum við þjón-
ustudeildir betur búinna héraðssjúkrahúsa, þar
sem íbúafjöldi upptökusvæðis má ekki fara
mikið undir 5.000 íbúa.
C-flokkur: HS í strjálbýli með stóru upp-
tökusvæði án tengsla við sjúkrahús eða í minni
kaupstöðum og kauptúnum í tengslum við lítil
sjúkrahús. Upptökusvæði fyrir 1.200—4.000 í-
búa.
D-flokkur: HS án tengsla við sjúkrahús með
upptökusvæði fyrir færri en 1.000 íbúa.
Þessi skipting er að sjálfsögðu engan veginn
einhlít, en mér virðist hún þó mun meira lýs-
andi, en skipting HS í H-I og H-II eins og það
er skilgreint í lögum um heilbrigðisþjónustu.
Hvað A-flokkinn varðar hef ég í huga HS
eins og þær munu verða á Reykjavíkursvæðinu
og á Akureyri og þegar er reyndar vísir að á
þessum stöðum. Sumar þeirra eru áætlaðar í
tengslum við stóru sjúkrahúsin og mætti því
ætla að aðstaðan á þeim yrði með eitthvað
öðrum hætti en hinum sem verða án tengsla
við sjúkrahús. Eg efast þó um að munurinn á
starfseminni verði mikill. Þessi sjúkrahús eru
svo stór í sniðum að ekki verður um nein bein
tengsl að ræða milli þjónustudeilda þeirra og
HS, sem við þau verða. Allar þessar HS munu
hafa þá sérstöðu, að í næsta nágrenni verður
fullkomin aðstaða til rannsókna og annarrar
þjónustu við deildaskipt sjúkrahús. Þar af leið-
ir að ólíklegt er að þær verði útbúnar með
viðamiklar rannsóknarstofur né röntgentæki
og öll aðstaða til aðgerða verður að öllum lík-
indum í lágmarki. Vegna fjölmennra upptöku-
svæða verður hins vegar örugglega meira
hjálparlið í ýmis konar ,,paramedical“-þjónustu
við þessar stöðvar en aðrar.
í B-flokki á ég við HS eins og þegar hafa
þróazt og munu þróazt í beinum tengslum við
stærri héraðssjúkrahúsin, þar sem íbúafjöldi
upptökusvæðis fer ekki mikið undir 5.000
manns. Hér á ég við stöðvar eins og t.d. á
Húsavik og í Vestmannaeyjum og eins og víða
er vísir að eða áætlanir uppi um við stærri
héraðssjúkrahúsin og reyndar í þann veginn
að koma í gagnið, eins og t.d. á Selfossi. Þessar
stofnanir verða ekki stærri en svo í sniðum að
bein tengsl verða milli heilsugæzlustarfsins og
þjónustudeilda sjúkrahúsanna og ég tel að full-
yrða niegi, að rannsóknaaðstaða muni bjóða
upp á verulega breidd. 1 því sambandi vil ég
nefna útbúnað og þekkingu til að gera rann-
sóknir í hematologiu, blóðkemiu, þvagrann-
sóknir, ræktanir og næmispróf, ekg. og lungna-
functionspróf. Röntgendeild með tæknilegan
útbúnað og þekkingu til kontrastrannsókna. Á-
höld og þekkingu til endoscopiskra rannsókna.
Skiptistofa eða slysavarðstofa með tilheyrandi
útbúnaði til aðgerða og sótthreinsunar ásamt
menntuðu aðstoðarfólki. Þá þarf upplýsinga-
kerfið að vera virkt og aðgengilegt, og sem