Læknablaðið - 01.07.1978, Blaðsíða 89

LÆKNABLAÐIÐ
157
Það hefur því orðið reynslan á heilsugæzlu-
stöðinni hjá okkur á Húsavík, að við höfum
ekki ennþá fundið brýna þörf fyrir fastar
heimsóknir sérfræðinga í öðrum greinum en
augnlækningum og HNE-lækningum. Hins veg-
ar hefur sú hugmynd verið rædd og mikill
áhugi á, að fá sérfræðinga í gestastöður við
sjúkrahúsið. Sérfræðingarnir myndu þá dvelja
hjá okkur við sjúkrahúsið í 2—4 vikur í senn,
fara yfir „materalið" inn á sjúkrahúsinu og
hafa einnig opna móttöku. 1 þessu sambandi
höfum við sérstaklega áhuga á að fá t.d. geð-
lækni, lyflækni og öldrunarlækni svo eitthvað
sé nefnt. Við lítum á slíkar heimsóknir sem
mikla uppörvun fyrir okkur og teljum að þær
yrðu gagnlegri fyrir fólkið en eins eða tveggja
daga áhlaupavinna aðvifandi sérfræðinga og
varla timi til að hittast eða kveðjast. Hvað t.d.
geðlækninn varðar væri hægara að læða fáum
sjúklingum í „consultationir" á dag og dreifa
því á langan tíma, heldur en safna öllum hópn-
um saman á einum eða tveim dögum. Málið
hefur þó enn ekki komizt á þann rekspöl að
ræða það við yfirstjórn heilbrigðismála í land-
inu.
Hvað samstarf eða tengsl okkar heilsugæzlu-
læknanna við sérfræðinga varðar vil ég að
lokum nefna eitt atriði, en það er möguleikinn
á að ná sambandi símleiðis. Iðulega er það
miklum örðugleikum háð að ná sambandi við
sérfræðinga, nema á tiltölulega stuttum síma-
tíma, sem oft og tíðum er ómögulegt fyrir okk-
ur að eltast við. Það er því fullkomlega athug-
andi, hvort starfandi sérfræðingar, t.d. við rík-
isspitalanna, ættu ekki að hafa einhverjar
skyldur við heilsugæzlulækna í þessu efni og
mætti þá gera ráð fyrir því í ráðningarsamn-
ingi þeirra.
Að lokum vil ég láta þá skoðun mína í ljós,
að til þess að stofna til nýrra og dýrra þátta í
heilbrigðiskerfinu, þarf að liggja nokkuð ljóst
fyrir, að þörfin sé tvímælalaus. Ég tel Því brýnt
að nú Þegar verði hafizt handa um samanburð-
arrannsóknir á sambærilegum hópum í Reykja-
vík annars vegar og á einhverjum völdum stöð-
um út á landsbyggðinni hins vegar. Athuga
skal fjarveru frá vinnu vegna veikinda, eða
gera viðtækar rannsóknir á morbiditeti og
mortaliteti yfirleitt. Með slíkum samanburðar-
rannsóknum ætti að vera hægt að komast
nærri sannleikanum um, hvar skórinn kreppir
mest í heilbrigðisþjónustunni.
Atli Dagbjartsson
UM HLUTVERK BARNALÆKNA
Barnalæknisfræði sem sérgrein innan lækn-
isfræðinnar er sprottin upp úr hinu almenna
læknisstarfi og er að því leyti frábrugðin öðr-
um sérgreinum, að hún fæst við ákveðinn ald-
urshóp. Það er ekki tilviljun að þessi sérgrein
varð til heldur var það af praktiskum ástæðum
vegna þess að börnin eru sérstæður hópur
sjúklinga og þeim mun sérstæðari þvi yngri
sem hópurinn er. Það má i rauninni skilgreina
barnalækni, sem almennan lækni fyrir börn,
lækni, sem þekkir betur þroska þeirra frá fæð-
ingu til fullorðinsára jafnt sem sjúkdóma þessa
aldurskeiðs.
Lítum þá á hvernig barnalækningum er hátt-
að hérlendis nú til dags:
a) Heimilislækningar. Láta mun nærri að
20—30% af heimilislækningum séu barna-
lækningar.
b) Barnalækningar framkvæmdar á stofu hjá
barnalæknum, eftir tilvísun frá heimilis-
læknum.
c) Ungbarnaeftirlit framkvæmt af barna-
læknum.
d) Skólabarnaeftirlit framkvæmt af barna-
læknum og heimilislæknum.
e) Sjúkrahúslækningar, bæði akut eftir inn-
lagnir og/eða skyndiþjónustu án innlagn-
ar, lækningar þrálátra sjúkdóma og enn-
fremur lækningar við göngudeildir sjúkra-
húsa, þar sem eftirlit er haft með aftur-
bata.
f) Einnig má nefna sérstofnanir, svo sem
heimili fyrir fötluð börn, bæði andlega og
líkamlega, upptökuheimili o.s.frv.
Ég geri ráð fyrir því að á eða í nánum tengsl-
um við heilsugæslustöð fari fram sú starfsemi
sem getið er í fyrstu fjórum liðunum, þ.e.a.s.
heimilislæknaþátturinn, barnalæknaþátturinn á
stofu, ungbarnaeftirlit og skólabarnaeftirlit.
Spumingin er einungis sú hvernig þessu verður
best fyrir komið fyrir sjúklinginn.
Það hefur komið fram og verið rökstutt bæði
hér á landi og erlendis að æskilegast sé að
barnalæknar annist allar barnalækningar. Við
skulum einnig gera okkur Ijóst að foreldrar
óska eftir því að barnalæknar fjalli um vanda-
mál barna sinna. Ég tel Því að það ætti að ráða
barnalækni að sérhverri heilsugæslustöð. Innan
samstarfshópsins á heilsugæslustöðinni á hann
fyrst og fremst að stunda almennar barnalækn-
ingar, en auk þess á hann að vera öðrum lækn-
um stöðvarinnar til ráðuneytis um vandamál
barna. Hann á að sjá um ungbarnaeftirlit og
ónæmisaðgerðir á börnum, þó þannig að sam-
starf verði milii hans og annarra lækna stöðv-
arinnar. Hér á landi hefur það færst í vöxt að
barnalæknar annist skólabarnaeftirlit, en það
verður að teljast mjög heppilegt þar eð slík
fjöldaskoðun er mjög handhæg til þess að finna
kroniskt veik börn. Þess vegna ætti skólabarna-
eftirlit þess svæðis, sem heyrir til heilsugæslu-
stöð að vera framkvæmt í samráði við barna-
lækninn svo hann geti orðið til ráðuneytis um
þau börn, sem afbrigðileg finnast. Ég tel sem
sé ekki, að barnalæknir eigi endilega að fram-
kvæma allt skólabarnaeftirlit, ungbarnaeftirlit