Læknablaðið - 15.11.1982, Blaðsíða 28

272
LÆKNABLADID
asthma. í alvarlegustu tilfellum ofnæmis-
lost.
b) Síðkomin, venjulegast 7-12 dögum
eftir upphaf meðferðar. Oftast pá sem
útbrot (exantema) eða húðroði (erytema),
sem einstöku sinnum þróast í svonefnt
Mukocutan syndrom, með bólgu og sár-
um í slímhúðum augna, munns,-
endaþarms og kynfæra, oft samfara háum
hita. Hiti án útbrota kemur og fyrir.
Áður en penicillini er ávísað er nauð-
synlegt að spyrja um ofnæmi. Sjálfsagt er
að kanna nánar hvaða einkenni pað eru
sem túlkuð hafa verið sem ofnæmi. Ósjald-
an kemur pá í ljós að ekki hefur verið
um ofnæmissvörun að ræða heldur auka-
verkanir frá meltingarfærum.
Skjótkomin ofnæmisviðbrögð eru al-
varlegt, lífshættulegt fyrirbæri, og má
ekki reyna að gefa penicillin síðar þeim,
sem sögu hafa um slíkt. Ofnæmislost
kemur nær eingöngu fyrir við inndælingu
penicillins. Pví verður að telja heldur
vafasamt að gefa »penicillinsprautu« í
heimahúsum, enda vandséð að slíkt geti
verið áhrifaríkara en vænn skammtur í
inntöku. Hindri uppköst með öllu lyfja-
inntöku, sýnist hvort eð er rétt að vista
sjúkling á sjúkrahúsi.
Lyfjaútbrot eru sjaldnast alvarlegt
ástand og er talið að oft megi gefa
þessum sjúklingum penicillin síðar vand-
ræðalaust. Þetta skal þó aðeins reyna
undir stöðugu eftirliti. Ampicillin og af-
brigði þess valda oftar ofnæmisútbrotum
en penicillin með þröngt verkunarsvið.
Athyglisvert er samband ákveðinna sýk-
inga og sýklalyfja, sem samverka til að
fram komi útbrot. Þekktasta dæmið um
þetta er að sé sjúklingum með Mononu-
cleosis infectiosa gefið ampicillin, fá 80-
90 % þeirra útbrot. Talið er að fleiri
veirusýkingar auki hættuna á penicillinút-
brotum. Petta undirstrikar enn nauðsyn
þess að forðast óþarfa sýklalyfjagjöf. Auk
þess eru útbrot oft orsökuð af veirusýking-
unni sjálfri, en hafi penicillin verið gefið
»til öryggis«, verður afleiðingin sú að
viðkomandi einstaklingur verður til ævi-
loka álitinn hafa ofnæmi fyrir penicillini,
og er þá talsverður skaði orðinn.
Hjálmar Freysteinsson,
heilsugæslulæknir
Læknamiðstöðinni,
Akureyri
HEIMILDIR
1. Ekedal Claes o.fl. »Hur bör penicillin ges vid otit,
inuit, tonsillit?« Lakartidningen 77 nr. 16. 1980.
2. Norbring Folke. »Antibiotika och kemoterapi.«
AWE/GEBERS Stockholm 1979.
3. Freysteinsson, Hjálmar o.fl. »Sýklalyfjameðferð
gegn öndunarfærasýkingum. (Drög að stefnu-
mörkun fyrir heimilislækna.) Dreift meðal
félaga í Félagi íslenskra lækna um heilsugæslu í
Svípjóð. 1981.
4. Nordisk lakemedelstatistik 75-77.
9. Nordiske Cardiologkongres
afholdes i Kobenhavn fra 03.-04. juni 1983.
Hovedemnet er myocardiesvigt (metabolisme,
patofysiologi og kliniske aspekter).
Kongressekretær: dr. med. Erik Kjoller,
medicinsk afdeling B, Frederiksborg Amts
Centralsygehus, DK 3400 Hillerod, Danmark.
Kongresservice: Spadille Congress Service,
Sommervej 3, DK 3100 Hornbæk, Danmark.