Læknablaðið - 15.09.1983, Síða 48

220
LÆK.NABLADID
næstu töflu eru sýnd dæmi um forvörn, með-
ferð og eftirlit. í þriðju töflu er fjallað um for-
varnarstarf og framkvæmdaaðila.
í október 1982 var haldinn fundur í WHO/
EURO, þar sem öll fyrirliggjandi gögn voru
tekin til endurskoðunar. Á þessum fundi var
greinarhöfundur skýrsluritari (raþporteur).
Hópurinn tók sér fyrir hendur að setja nýjar
viðmiðunarreglur og tók 12-17 áhættuþætti og
tengdi þá sjúkdómum. í töflu IV eru tengdir
saman áhættuþættir og aðgerðir og í fimmtu
töflu er fjallað um verkefnaskiptingu milli heil-
brigðis- og félagsþjónustu og annarra aðila,
samanber og lið 3.4 hér á eftir. í sjöttu töflunni
er fjallað um svið aðgerða.
Niðurstaða þessa vinnuhóps var ótvírætt, að
þeir þættir, sem hefðu mest áhrif á heilsufar
væru: Reykingar, áfengi, fæðuval, offita, um-
hverfisþættir og starfsumhverfi. Hópurinn var
sammála um, að reykingar, áfengisneysla,
mataræði, offita og lyfjaát eru mikilvægir
þættir, þegar rætt er um hjartasjúkdóma,
heilablóðfall, krabbamein, slys, geðsjúkdóma
og sykursýki. Ennfremur að sérstök starfsemi,
sem beint er gegn þessum þáttum, sé líkleg til
að skila árangri, þegar til langs tíma er litið.
MEGINÞÆTTIR SAMHÆFÐS
VERKEFNIS
2.1. Tilgangur
Að bæta heilsufar með forvörn gegn lang-
vinnum sjúkdómum.
2.2 Markmið
Að gera þjóðum innan WHO kleift að koma á
samvirkri starfsemi til þess að afstýra sjúk-
dómum, greina þá snemma og minnka jafn-
framt áhættuþætti og draga þannig úr fötlun,
sjúkleika og dauðsföllum vegna hjartasjúk-
dóma, heilablæðinga, krabbameins, slysa, geð-
sjúkdóma og sykursýki. Jafnframt skal kapp-
kostað, að heilsugæslukerfið taki upp þá þætti,
sem nauðsynlegir verða og eru í þess verkahr-
ing.
2.3 Sérstök markmið
2.3.1. Að samhæfa aðgerðir til þess að afstýra
og draga úr langvinnum sjúkdómum. Til þess
þarf að setja á laggirnar kerfi aðgerða og
verkefna.
2.3.2. Að setja upp upplýsingakerfi, skrá-
ningarkerfi og sérstakt kerfi heilsufarsstaðla.
2.3.3. Að kveða á um áhrif sérstakra áhættu-
þátta.
Tafla IV. Áhættuþættir og adgerdir, sem álitid er ad
geti haft áhrif.
Aðgerðir
Áhættupættir Kynning Skipuleg Með-
Fræðsla Löggjöf leit ferð
Reykingar . .. + + + +
Mataræði . .. + + + O
Offita .. + o + +
Áfengi .... .. + + + +
Lyf .. + + + +
Umhverfi . .. + + + +
Starf . . + + + +
+ =Mögulegt aö hafi áhrif, O =ólíklegt að hafi áhrif
Tafla V. Adilar adgerða og áhrif aðgerða.
Heilbrigðis- Aðrir aðilar,
Áhættupættir og félagsleg sem pátt eiga
pjónusta í aðgerðum*
Reykingar . .. + + + + + +
Mataræði .. .. + + + +
Offita .. + + + O
Áfengi .. + + + + + +
Lyf . . + + + +
Umhverfi .. . . + + + +
Starf .. + + +
*) Sjá lið 3.4 í textanum : Verkaskipting aðila.
Tafla VI. Svið aðgerða.
Sam-
Einstak- Fjöl- Sveitar- vinna
Áhættuþættir lingur skylda félag Land pjóða
Reykingar + + + + + + + + + + + + + + +
Mataræði + + + + + + + + + +
Offita .... + + + + + ? ? ?
Áfengi ... + + + + + + + + + +
Lyf + + + + + + + + + +
Umhverfi + + + + + + + + +
Starf + + + + + + + + +
2.3.4. Að þróa samvirka starfsemi til mennt-
unar og almennra upplýsinga um varnir gegn
áhættuþáttum og þar með gegn langvinnum
sjúkdómum.
2.3.5. Að stuðla að rannsóknum á lang-
vinnum sjúkdómum, eftirliti með þeim og for-
vörn gegn þeim.
2.3.6. Að meta árangur þessa starfs.
2.4 Framkvæmd forvamarstarfs
Stefnt er að því að nýta þá starfsemi, sem
þegar er skipulögð, einkum heilsugæslu og
útvíkka hana. Nokkra verkþætti ber að nefna
sérstaklega: