Læknablaðið - 15.09.1983, Síða 50

222
LÆKNABLADID
ings.Komaáhollumneysluvenjumogumgengn-
isvenjum á sjúkrahúsum og heilbrigðisstofn-
unum (mataræði, reykingar).
Slysavarnir og meðferð slasaðra. Umhverfis-
vernd (hreint vatn, hreint loft), matvælaeftirlit,
merking vöru, aukefni.
3.4.2. Landbúnaðar-, verslunar- og iðnfram-
leiðsluyfirvöld: Reglur um framleiðslu neyslu-
vöru (t.d. fituinnihald).
3.4.3. Menntamálayfirvöld: Komasamræmd-
um upplýsingum um eigin ábyrgð á heilsufari í
námsskrár grunnskóla. Endurskoða námsskrár
með tilliti til heilbrigðisfræðslu. Leita annarra
leiða til að koma vitneskju um holla lifnaðar-
hætti til barna og unglinga. Gera foreldrum
grein fyrir ábyrgð peirra á að byggja upp
heilbrigðar venjur barna og á því fordæmi, er
þeir skapa.
3.4.4. Fjármálayfirvöld: Fjármálaaðgerðir,
sem hafa áhrif á neyslu, svo sem sköttun á
tóbaki, áfengi, sælgæti og gosdrykkjum og
niðurgreiðslu á hollum vörum, t.d. brauðmeti,
fitulitlum mjólkurmat, fersku grænmeti og
ávöxtum.
3.4.5. Félags- og samgöngumálayfirvöld:
Hollur vinnustaður, vegagerð, sjóslys, flugslys.
3.4.6. Dómsmálayfirvöld: Ökuréttindi, við-
urlög við ölvun við akstur, eftirlit ökutækja,
bílbelti.
3.4.7. Aðrir aðilar með sérstök verkefni:
Fjölmiðlar. Ýmis áhugamannafélög. Stéttar-
félög. Kirkjufélög.
3.5 Mannafli
í upphafi er nauðsynlegt að gera sér grein
fyrir mannaflaþörf vegna þessa verkefnis.
Mannaflaþörf mun verða mismikil eftir skipu-
lagi heilsugæslustarfs í hverju landi. Hjá okkur
verður að kanna rækilega, hvort heilsugæslu-
stöðvar geta tekið að sér þetta verkefni án
þess að bæta við verulegum mannafla. íhuga
þarf einnig, hvort hentugt sé, að stjórn heilsu-
gæslustöðvar eða sérstök verkefnisstjórn ann-
ist umsjón heima fyrir.
Ég hef talið, að stjórnaraðilar, þ.e. fram-
kvæmdastjóri með læknismenntun og hjúkrun-
arfræðingur með heilsugæslumenntun, ásamt
ritara, yrði það starfslið, sem í byrjun yrði
ráðið og ekki þýddi að hefja verkefnið, nema
heimild fengist fyrir þessu starfsliði.
GAGNAÖFLUN OG MAT ÁRANGURS
í áætlun WHO er mikil áhersla lögð á að afla
upplýsinga um árangur, til þess að hægt sé að
gera sér grein fyrir gagnsemi eða gagnsleysi
verkefnisins. Til þess að þetta verði hægt þarf
frá byrjun að skipuleggja ákveðna gagnaöflun.
Allir gera sér þó ljóst, að breytingar á tíðni
langvinnra sjúkdóma gerast hægt, þannig að
5-10 ár geta liðið áður en vissa er fyrir árangri.
Þó er hægt að fá upplýsingar um breytta
hegðun og breytingar á venjum með
sérstökum hóprannsóknum og þannig hægt að
vita um einstök og sérstök atriði og tilhneig-
ingar.
Vert er að gera sér ljóst, að ekki er gert ráð
fyrir neinum viðmiðunarhópi til að gera sam-
anburð við, þannig að viðmiðun verður
einkum við ástand einstakra þátta eins og
þeir voru fyrir upphaf verkefnis.
STAÐA MÁLSINS NÚ
4.1. Samningsuppkast liggur fyrir milli WHO/
EURO og hverrar þjóðar fyrir sig.
4.2 Austur-Þýskalandi, Búlgaríu, Finnlandi,
íslandi, Júgóslavíu, Litháen, Möltu og Ung-
verjandi hefur verið boðið að taka þátt í
verkefninu.
4.3. Fundir með þátttökuþjóðunum voru
haldnir í júní 1983:
Vikufundur um stjórnun og áætlanagerð fyrir
þá, sem stjórna verkefni í hverju landi, þriggja
daga fundur, þar sem ræddar voru áætlanir
þjóðanna um framkvæmd og tveggja daga
fundur um aðild fjölmiðla að verkefninu.
4.4. Langt er komið gerð leiðbeininga til
þjóðanna, hvernig þær standi að undirbúningi
og hvaða grunnupplýsingar um ástand heima
fyrir þurfi að leggja fram í upphafi starfsins.
4.5. Yfirstjórn verkefnisins er sameiginleg
milli Genfar og Hafnar og er þegar til sérstök
stjórnarnefnd verkefnisins, bæði fyrir Evrópu-
svæðið og að því er varðar fjölþjóðasamvinnu.
4.6. í Höfn er verkefnið undir stjórn deild-
arstjóra þess, er fjallar um langvinna sjúk-
dóma, en ráðgert er að sérstakur verkefnis-
stjóri taki við, þegar fram í sækir, sennilega í
byrjun árs 1984.
LOKAORÐ
í stuttu máli hef ég reynt að gera grein fyrir
nýju verkefni, sem Alþjóðaheilbrigðisstofnun-
in býður nokkrum þjóðum að fara af stað með.
Ýmislegt er enn óljóst um framkvæmd og
fyrirhugað fyrirkomulag. Hinu má ekki
gleyma, að hugmyndin er fram komin vegna
þess, hve menn standa varnarlausir og mátt-
vana gagnvart skæðustu sjúkdómum nútímans.
Þetta verkefni er tilraun til nýs átaks og