Læknablaðið - 15.10.1988, Blaðsíða 6

304
LÆKNABLAÐIÐ
þennan sjúkdóm veikjast fyrir 50 ára aldur (14).
Ofnæmið hefur tilhneigingu til að ná hámarki
nokkrum árum eftir að það byrjar en fara síðan
rénandi og hverfa jafnvel með öllu á efri árum.
Með tilliti til þessara sérkenna bráðaofnæmis var
ákveðið að kanna alla einstaklinga á aldrinum sex
til fimmtíu ára á bæjum þar sem
fjölskyldufaðirinn væri yngri en fimmtíu ára.
Áhugavert þótti að kanna tvö landbúnaðarhéruð
sem eru mjög ólík hvað varðar veðurfar og
heyskaparhætti. Fyrir valinu urðu vestasti hluti
Skaftafellssýslu og norðurhluti Strandasýslu. í
Skaftafellssýslu er úrkoman 2000-4000 mm á ári
en í Strandasýslu 1000-2000 mm. Auk þess var
vitað, að heyfengur í Skaftafellssýslu var að
mestu leyti þurrhey en í Strandasýslu er heyfengur
að mestu leyti vothey.
Fyrir alla þátttakendur var fylltur út
spurningalisti um félagssögu, atvinnusögu,
búskaparhætti og einkenni frá öndunarfærum,
húð og augum og tengsl þeirra við vinnu í
heyryki. Spurningalistinn var unninn upp úr
spurningalista British Medical Research Council
frá 1966, sem gerður var til þess að kanna
langvinna berkjubólgu. Ef hinn spurði hafði
einkenni frá áðurnefndum líffærum var hann
húðprófaður með pikk aðferð (prick-test), hvort
sem einkennin voru tengd heyryki eða ekki.
Undanþegnir húðprófi voru tólf einstaklingar
með einkenni sem ekki gátu samrýmst
bráðaofnæmi og flokkuðust undir psoriasis,
snertiexem og langvinna berkjubólgu.
Við húðpróf voru notaðar 24 ofnæmislausnir,
sem fengnar voru frá Allergologisk Laboratorium
í Kaupmannahöfn. Styrkleiki lausnanna var ýmist
uppgefinn í þunga þurrefnis af ofnæmisvaka í
rúmmáli upplausnarvökvans (t.d. 1:20 w/v) eða í
HEP (Histamine Equivalent Prick) þegar um er
að ræða betur staðlaðar ofnæmislausnir. Eitt
HEP er skilgreint þannig: »Den allergenstyrke,
der ved priktest giver samme pápestörrelse som
histaminhydroclorid lmg/ml« (Allergy Nyt, nr. 3,
1984). Sem jákvæð viðmiðun var notað histamín
0,1 ‘Vo í glýserínupplausn og sem neikvæð
viðmiðun var notuð glýserín upplausn. Við mat á
húðsvörunum voru Iagðir saman lengsti ás
húðsvörunarinnar og ás hornrétt á hann og deilt í
þá útkomu með tveimur. Húðpróf var talið
jákvætt ef ein húðsvörun var 2 mm stærri en
neikvæða viðmiðunin. Þegar könnun fór fram
voru þekktar 19 tegundir heymaura á íslandi en
ekki tókst að útvega ofnæmislausnir nema frá
þremur tegundum heymaura. Ef húðpróf var
jákvætt var tekið blóð til RAST-greiningar síðar.
Tölfræðilegir útreikningar á niðurstöðum
könnunarinnar eru gerðir með chi-square prófi.
Table I. Distribulion of age, sex and prick test
reactions in 319 members of the farming communities in
V. Skaftafellssýsla and Strandasýsla.
Age
6-10 11-20 21-30 31-40 41-50 Total
Male................ 31 49 24 39 40 183
Female.............. 23 34 25 35 19 136
Total............... 54 83 49 74 59 319
Prick tested....... 7 22 16 33 25 103
Positive
prick tests.......... 3 9 11 21 13 57
Percent positive.... 43 41 69 64 52 55
Table II. Number and results of prick tests in V. Skaftafellssýsla and Strandasýsla.
Number Skin-tested in study N °7o Positive skin-test N °7o
V-Skaftafellssýsla. . 152 42 (27,6) 23 (54,8)
Strandasýsla . 167 61 (36,5) 34 (55,7)
Total 319 103 (32,3) 57 (55,3)
Difference not significant
Table III. Results of prick tests (standard allergens) in 103 farming peopte with respiratory or skin symptoms.
Concen- Number of reactions Number of reactions > histamine
Allergens tration > 2mm reaction
House dust 1:20 31 9
Cow 1:20 22 4
Dermatophagoides farinae 1:50 14 1
Meadow festuca ... 10 11 3
Dermatophagoides pteronyssinus HEP 10 10 1
Birch HEP 10 10 0
Dog HEP 5 7 1
Cat HEP 10 6 1
Alternaria HEP 1:20 5 2
Horse 10 4
Mucor HEP 1:20 3
Cladosporium .... 1:20 1 1