Læknablaðið - 15.12.1989, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ
409
96%. Ekki virtist aldur hafa áhrif á árvekni
kvennanna í þessum efnum.
Hvenær leitað tannlæknis. Tafla VI sýnir
á hvaða tímum þær konur, sem vinna utan
heimilis, sögðust að jafnaði fara til tannlæknis.
í ljós kom, að 32% kváðust fara til tannlæknis
í vinnutímanum, en 18% jafnt í vinnu sem
frítíma.
Tölfræðilega marktækt er, að fleiri hinna
tannlausu fara alls ekki til tannlæknis
(p<0.01). Ekki reyndist tölfræðilega
marktækur munur eftir aldri.
Spumingu um það hvort unnt væri að fá
frí úr vinnu í þessum tilgangi svöruðu 63%
játandi, 32% voru óvissar en 5% töldu það
útilokað (tafla VII). Munur eftir aldri var
ekki tölfræðilega marktækur en hins vegar
var marktækt tölfræðilega, að fleiri tannlausar
konur voru óvissar, og er það í samræmi við
það, að fleiri tannlausar konur fara alls ekki til
tannlæknis (töflur VI og VII).
Álit á eigin ástandi. Til þess að fá hugmynd
um það hvað konumar héldu um eigin
munnheilsu (oral health) og þar með þörf
á meðferð, voru þær tenntu spurðar hvort
þær álitu að eitthvað væri að tannholdi eða
tönnum.
Af 245 tenntum konum, sem svöruðu
spumingu um ástand tannanna töldu 45 að
eitthvað væri athugavert við þær, en 66 voru í
vafa. Þær, sem ekkert töldu að tönnum, voru
134 eða tæplega 53%. (Tafla VIII).
Eingöngu 30 af 254 tenntum konum, sem
svömðu spumingu um ástand tannholds töldu
því ábótavant en, 71 kvennanna var ekki viss.
Þær sem álitu tannhold sitt heilbrigt vom 147
eða tæp 58% (tafla IX).
Tölfræðilega marktækt samband var á milli
álits á tannholdi og þess hvemig konumar
voru tenntar (p<0.05). Þær sem tenntar
vom í báðum gómum álitu frekar tannhold í
lagi. Ekki reyndist marktækt samband milli
aldurs og álits á eigin tannholdi (p=0.06).
Yngri konumar álitu það síður í lagi. Þá
reyndist það ekki marktækt, að fleiri yngri
einstaklingar álitu, að einhverju væri áfátt
varðandi tennumar (p=0.08).
Ekki var tölfræðilega marktækur munur eftir
því hvort konur höfðu tennur í öðmm eða
báðum gómum þegar tillit var tekið til aldurs
(p=0.44).
UMRÆÐA
Eins og karlamir (1) nýttu þessar konur
sér fremur seint tannlæknisþjónustu og
vom margar, einkum hinar eldri komnar á
fullorðinsár er þær nutu hennar í einhverri
mynd. Hópur sá er hér um ræðir em konur
fæddar á árunum 1907-1934. Á þessum
árum vom fáir tannlæknar á landinu. Árið
1935 vom 10-11 tannlæknar starfandi hér
á landi og fjölgaði hægt fram yfir síðari
heimsstyrjöld (12, 17). Hlutfall þeirra, sem
leituðu þjónustu fyrir 20 ára aldur, er þó
mun hærra en fram kom í póstkönnun á
landsvísu, sem birt var 1988. Ástæðan kann
að vera sú, að úrtak Hjartavemdar tekur til
Reykvíkinga, sem áttu auðveldast með að
sækja sér þjónustu, þar sem tannlæknar hafa
ávallt verið fjölmennastir, en póstkönnunin
nær einnig til fólks á landsbyggðinni, sem
óhægara átti með að leita til tannlæknis (1,
11, 12).
Vísir að skólatannlækningum hófst í
Reykjavík árið 1922 og nokkuð regluleg
skoðun árið 1926 (18). í ljós kom, að hlutfall
þeirra kvenna á sextugsaldri er segjast hafa
Tafla VIII. Eigið álit á því hvort tönnunum væri
eitthvað ábótavant.
Eigin tennur í báöum gómum Eigin tennur í öörum gómi Alls
Eitthvaö aö tönnum N (%) N (%) N (%)
Já Nei í vafa Ósvarað 29 (15.5) 105 (56.1) 48 (25.7) 5 (2.7) 16 (23.9) 29 (43.3) 18 (26.8) 4 (6.0) 45 (17.7) 134 (52.8) 66 (26.0) 9 (3.5)
Samtals 187 (100) 67 (100) 254 (100)
Tafla IX. Eigiö álit á því hvort tannholdi væri eitthvað ábótavant.
Eigin tennur í báöum gómum Eigin tennur í öörum gómi Alls
Eitthvaö aö tannholdi N (%) N (%) N (%)
Já Nei í vafa Ósvaraö 26 (13.9) 110 (58.8) 49 (26.2) 2 (1.1) 4 (6.0) 37 (55.2) 22 (32.8) 4 (6.0) 30 (11.8) 147 (57.9) 71 (27.9) 6 (2.4)
Samtals 187 (100) 67 (100) 254 (100)