Læknablaðið - 15.12.1991, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ
395
er ekki í þágu meira eða minna málbrjálaðra
sérfræðinga og á allra sízt fyrst og fremst að
falla í þeirra smekk« (22).
NÝ VERKEFNI
Verið er að undirbúa nokkur orðasöfn. Verið
er að leggja drög að íðorðasafni í meinafræði,
ónæmisfræði og augnsjúkdómafræðum. Sú
vinna verður nú auðveldari, að nýverið varð
tiltækt forrit fyrir íðorðaskráningu, sem hægt
er að nota í einkatölvum.
Haustið 1988 hófst kerfisbundin endurskoðun
fimmtu útgáfu alþjóðlegu líffæraheitanna,
Nomina Anatomica, NA (23) og nýsmíði
heita fyrir aðra útgáfu alþjóðlegra heita úr
vefjafræði, Nomina Histologica, NH (23)
og fósturfræði, Nomina Embryologica, NE
(23) , sem samþykkt var í Mexíkóborg 1980.
Frá miðju ári 1989 hefir verið unnið út frá
sjöttu útgáfu NA og þriðju útgáfu NE og NH
(24) , sem samþykktar voru í Lundúnum 1985.
Aætlað er að síðustu yfirferð ljúki á þessu ári
og gætu orðasöfnin þá komið út á árinu 1992.
Vinnan hefir skilað fjölda orðstofna og orða,
sem fara beint og sjálfkrafa inn í orðabankann.
Framundan er endurskoðun íðorðaforðans alls
og hefir verið áætlað, að hún geti tekið allt
að áratug og að þeim tíma liðnum væri fyrst
hægt að huga að heildarútgáfu íðorðasafnsins
með íslenzk-enskum og ensk-íslenzkum hluta.
Þó væri hægt að hraða því verki verulega,
ef tekst sú ætlan, að unnið verði að mörgum
íðorðasöfnum sérgreina læknisfræðinnar
samtímis.
SAMSTARF VIÐ LÆKNADEILD
Það hefir lengi verið á dagskrá að ráðast í ný
íðorðaverkefni, svo sem á sviði augnlækninga,
bamalækninga, geðlækninga, geislalækninga
- geislagreiningar, handlækninga (til dæmis
lýtalækningar, taugaskurðlækningar), háls-,
nef- og eymalækninga, húðsjúkdómalækninga,
kvenlækninga, lyflækninga (til dæmis
hjartasjúkdómar, lungnasjúkdómar,
meltingarsjúkdómar, ofnæmissjúkdómar,
ónæmisfræði), lækningarannsókna,
meinafræði, sýklafræði, taugalækninga og
þvagfæralækninga, svo nokkur dæmi séu
nefnd.
Til þess að það takist þurfa að koma til nýir
starfshópar í líkingu við þann, sem þegar er til
innan geðlækninganna. Það var því gleðiefni,
að Einar B Pálsson prófessor hratt af stað
umræðu um tilhögun íðorðagerðar í Háskóla
Islands. Háskólaráð fjallaði um málið og
síðastliðið haust var samþykkt eftirfarandi,
sem er í samræmi við tillögur Einars:
A. »Háskólaráð beinir þeim eindregnu
tilmælum til allra háskóladeilda, að þær
vinni skipulega að því, að til verði íslenskt
íðorðasafn á kennslusviði deildarinnar. Líta
skal á vinnu við íðorðagerð sem sjálfsagðan
þátt í fræðastarfi kennara og sérfræðinga í
Háskóla Islands«.
B. »Háskólaráð mælir með eftirfarandi
vinnutilhögun við íslenskt íðorðasafn á
fræðasviðum háskóladeilda. Markmiðið með
slíku starfi er að auðga íslenska tungu af
fræðiorðum til þess að unnt verði að ræða og
rita um vísindi og tækni á íslensku.
1. Hver háskóladeild skipar starfshóp um
skipulagningu íðorðastarfs.
2. Starfshópurinn kynnir sér vinnulag við
íðorðagerð, skilgreinir umfang verksins, þ.e.
fjölda hugtaka, og gerir tillögu til deildar um
skipan orðanefnda, sem funda reglulega.
3. Verkefni orðanefnda er að skilgreina
og þýða hugtök og að mynda nýyrði. Við
nýyrðasmíð skulu nefndir njóta aðstoðar
sérfræðinga frá íslenskri málstöð«.
Á fundi deildarráðs læknadeildar í nóvember
1991 var fjallað um tilmæli háskólaráðs. Þá
var samþykkt sú tillaga deildarforseta, að
farið yrði fram á það við læknafélögin, að
íðorðanefnd þeirra verði jafnframt íðorðanefnd
læknadeildar.
Þessu erindi hefir að sjálfsögðu verið vel tekið
og eru hafnar viðræður við deildarforseta um
tilhögun samstarfs og samskipta. Vænta má,
að fyrir bragðið muni læknasamtökin koma frá
sér sæmilegri íðorðabók af einhverju tagi vel
fyrir aldamótin næstu.
HEIMILDIR
1. Linné C (Carolus Linneus): »Vitir þú eigi nöfnin,
skortir þig þekkingu á hlutunum«. Tilvitnun í Bendz
G. Latin för medicinare. Andra upplagan. Malmö:
Gleerups, 1952. (Om du ej namnen vet, du saknar
kunskap om tingen).
2. Kjartan G Ottósson. Islensk málhreinsun. Sögulegt
yfirlit. Rit Islenskrar málnefndar 6. Reykjavík: fslensk
málnefnd, 1990.