Læknablaðið - 15.12.1991, Blaðsíða 41

LÆKNABLAÐIÐ
401
við meðhöndlað sjúkling með leiomyosarcoma í v. cava.
Tilgangurinn er að kynna þetta tilfelli.
Sjúkdómstilfelli: Hér er um að ræða 54 ára gamlan karl,
sem hefur sögu um dofa í læri og nára og verki, sem
geisluðu niður hægra læri. Var rannsakaður tveimur árum
fyrr vegna óljósra einkenna frá kviði en ekkert fannst
þá. Við skoðun þreifast fyrirferð í hægri neðra fjórðungi.
Omskoðun og TS sýna æxli í retroperitoneal svæði hægra
megin. Nálarsýni leiðir í ljós leiomyosarcoma. Ekki
komu fram merki um dreifðan sjúkdóm. í aðgerð kom
í ljós að æxlið var vaxið útúr framvegg v. cava neðan
nýmaæða. Vena cava var tekin neðan nýmaæða og niður
á v. iliaca comm. og Dacron graft no 18 saumað inn í
æðina. Sjúklingi heilsaðist vel eftir aðgerð. Ári síðar var
tekin subcutan fyrirferð af hægri brjóstvegg, sem hafði
verið þar í mörg ár en vaxið dálítið. Þetta reyndist vera
sama Ieiomyosarcoma og t' æðinni. Síðan hefur ekki borið
á sjúkdómnum (tvö ár), en nýlega var gert við kviðslit í
skurðsári. Bjúgur hefur aldrei verið á fótum.
Það er ómögulegt að draga víðtækar ályktanir, en þetta
æxli virðist vera mjög hægfara. Þetta tilfelli undirstrikar
þá staðreynd að ef v. cava lokast hægt þá leiðir það ekki
endilega til bjúgs á fótum.
YFIRLIT YFIR AÐGERÐIR VEGNA
SLAGÆÐASJÚKDÓMA Á ÍSLANDI
1984-1988
Höfimdar: Páll Gíslason, Halldór Jóhannsson
Fyrirlesari: Páll Gíslason
Safnað var saman yfirliti yfir slagæðaaðgerðir á
íslandi árin 1984-1988 á fimm spítölum (Landspítala,
Landakotsspítala, Borgarspítala, FSA og Akranesspítala).
Reyndust þær vera 1229 alls eða 245.8 á ári að meðaltali,
sem gerir 98.3 aðgerðir á 100.000 íbúa.
Hafði þeim fjölgað úr 183 árið 1984 í 289 árið 1988.
Farið var eftir aðgerðaskrá WHO og var skipting þessi:
126 embolectomiur (5-380)
270 endarterectomiur (5-381)
291 graftaðgerð (by-pass) (5-392)
244 aðgerðir vegna aneurysma (5-382, 5-383, 5-385)
162 aðrar slagæðaaðgerðir
136 æðaútvíkkanir (PTA)
Rætt var um tíðni aðgerða og borið saman við það,
sem gerist hjá nágrönnum okkar, en Danir eru með 40
aðgerðir, Norðmenn með 85, Svíar með 70, en í U.S.A.
eru 180 aðgerðir á 100.000 íbúa.
Ekki er þetta mat á árangri, en stærri amputationir voru
51 á þessum fimm árum eða 10.2 á ári, sem gerir fjórar
amputationir á 100.000 íbúa á ári.
AFLIMUN GANGLIMA Á ÍSLANDI Á ÁRUNUM
1955-1988, VEGNA ÆÐAKÖLKUNAR
Höfundur: Halldór Jóhannsson
Könnuð var tíðni aflimana ofan ökklaliðs vegna
æðakölkunar á íslandi á árunum 1955-1988. Þessi
afturskyggða rannsókn byggir á aðgerðaskrám allra
sjúkrahúsa landsins og sjúkraskýrslum.
Á þessum 34 árum voru framkvæmdar 255 aflimanir á
189 sjúklingum, þar af 117 körlum. Framkvæmdar voru
röntgenæðarannsóknir á 111 sjúklingum og á 101 þeirra
voru gerðar 220 æðaskurðaðgerðir.
Á fyrsta áratugi rannsóknarinnar voru karlar í
yfirgnæfandi meirihluta, en síðustu fjögur árin var
enginn marktækur munur á körlum og konum. Við fyrstu
aflimun voru 59% aflimaðir neðan hnjáliðs, 50 sjúklingar
voru tví-, 14 þrí- og tveir fjóraflimaðir. Skurðdauði
var 14%. Meðallegutími reyndist 101 dagur. Það tókst
að endurhæfa 44 sjúklinga þannig að þeir gátu gengið
á gervifæti. Samfara æðakölkun höfðu 49 sjúklingar
sykursýki eða 26%.
Tíðni aflimunar jókst frá því að vera 0.22 á hverja 1000
íbúa 40 ára og eldri á árabilinum 1955-1988 upp í 0.71 á
árunum 1980-1984. Þetta er marktæk aukning (p>0.02)
og verður vart rakin til annars en aukinnar æðakölkunar.
Samanburður á tíðni aflimunar á Islandi við afmörkuð
landsvæði í Svíþjóð, Finnlandi og Danmörku sýnir
marktækt minni tíðni á Islandi, sem skýrist af annarri
aldursdreifingu, minni tíðni á sykursýki og almennari
beitingu æðaskurðaðgerða.
THROMBOPHLEBITIS ACUTA - KÍRÚRGÍSK
MEÐFERÐ
Höfundar: Halldór Jóhannsson, Páll Gíslason
Fyrirlesari: Halldór Jóhannsson
Þetta er afturskyggð rannsókn á sjö sjúklingum sem fóru
í skurðaðgerð vegna thrombophlebitis acuta í bláæðum
útlima. Allir þessir sjúklingar voru konur á fertilum
aldri. Fimm þeirra fengu phlebit post operativt eftir
keisaraskurð, sjötta konan var bamshafandi og sú sjöunda
fékk spontant phlebit en hún bæði reykti og notaði P-
pillu.
Greining var staðfest með phlebographiu. Allir sjúklingar
vom svæfðir með positivum yfirþrýstingi í anti-
Trendelenburg-stöðu. Gerð var thrombectomia með
Fogarty catheter og lagður tímabundinn arterio venu
shunt. Engar complicationir komu upp á í aðgerðunum.
En post operativt fékk ein kona sýkingu í skurðsár.
Tveimur mánuðum eftir aðgerð var gerð phlebographia
og arterio venu shunti lokað. Árangur var mjög góður
hjá fjórum konum, sæmilegur hjá einni og slæmur hjá
tveimur.
VENOUS FEMORO-FEMORAL GRAFT
V/OCCLUSIO Á VENA ILIACA
Höfundar: Páll Gíslason, Halldór Jóhannsson
Fyrirlesari: Páll Gíslason
Á síðustu 10 árum hafa verið gerðar átta aðgerðir vegna
lokunar á vena iliaca, með grafti frá vena femoralis yfir í
gagnstæða vena femoralis. Hér er um aðgerð a.m. Palma
að ræða þar sem gagnstæð vena saphena magna er frílögð
og lögð supra pubiskt yfir í vena femoralis.
Við uppgjör þremur til níu árum eftir aðgerð eru sjö
graftar af átta opnir. Gerð er grein fyrir einkennum fyrir
og eftir aðgerð og þar með hvaða árangri megi búast við.
Ekki voru lagðir A.v. shuntar til styrkleika, en áhersla
lögð á að leggja ekki graftinn fyrr en vena femoralis var
vel »þroskuð« í sjúka fætinum.
Heimildir: Palma, et al. Vein transplants and grafts in the
surgical treatment of post phlebitic syndrom. J Card Surg
1960; 1: 94-107.
Harris, et al. Patency of femoro-femoral venous crossover
grafts assessed with duplex scanning and phlebography. J
Vascul Surg 1988; 8-679.