Læknablaðið - 15.02.1994, Page 8

52
LÆKNABLAÐIÐ
Fimm ára lífshorfur fyrir allan hópinn
reyndust 42%, jafnar fyrir bæði kyn. A
einstökum stigum voru þær 76% fyrir
sjúklinga á stigi I, 53% á stigi II, 41% á stigi
III og 11% á stigi IV (mynd 2). Athugaðir
voru sérstaklega sjúklingar á stigi IV sem
gengust undir brottnámsaðgerð á nýra en
alls voru það 73 af 155 sjúklingum á stigi IV
(47%). Tæplega 19% þeirra lifðu í fimm ár frá
greiningu en aðeins 4% þeirra sem ekki fóru
í aðgerð (p<0,01) (mynd 3). Sambærilegar
tölur fyrir 10 ára lífshorfur voru 13% og 4%.
Hafa ber þó í huga að þeir sjúklingar á stigi
IV, sem gerð var aðgerð hjá, voru marktækt
yngri (63,5 ár) en hinir sem ekki gengust
undir brottnámsaðgerð (69,6 ár) (p<0,01).
I töflu IV sést hvaða þættir reyndust hafa
marktækt forspárgildi fyrir lífshorfur. Ekki
kom fram munur á lífshorfum eftir því hvort
æxlin voru greind fyrir tilviljun eða ekki,
eftir að leiðrétt hafði verið fyrir stigun þeirra
(p=0,383). Greiningarár reyndist ekki heldur
hafa forspárgildi (p=0,466) né heldur kyn,
smásæ blóðmiga, tímalengd frá upphafi
einkenna til greiningar. bláæðadrönglar,
þvermál æxlis og staðsetning í kviði (hægra
eða vinstra megin).
UMRÆÐA
Enda þótt nýgengi og dánarhlutfall
nýrnafrumukrabbameins sé hvergi hærra í
heiminum en á Islandi virðist sjúkdómurinn
hegða sér að flestu leyti svipað og í
nágrannalöndum okkar (19). Frábrugðið er
hátt hlutfall sjúklinga með meinvörp, en
hérlendis eru 38% sjúklinga á stigi IV, en
erlendis 25-30% (2,6,23,24). Þó má finna
hliðstæður í einni rannsókn, þar sem 45%
sjúklinganna höfðu meinvörp við greiningu
(25). Hugsanlega skýrir þetta hátt dánarhlutfall
nýrnafrumukrabbameins hér á landi. Ekki
er ljóst af hverju svo margir greinast með
meinvörp hér á landi. Erfitt er að leggja mat
á hvort sjúklingarnir greinist síðar hér á landi
en í nágrannalöndum okkar (19). Við teljum
ólíklegt að sjúkdómurinn sé illvígari í eðli
sínu hér á landi, því að lífshorfur sjúklinga
á mismunandi stigum eru sambærilegar
hérlendis og erlendis (sjá betur síðar), en það
rökstyður að líffræðilega sé um sambærilegan
sjúkdóm að ræða. Hér hefði gráðun æxlanna
gefið vísbendingu en þær upplýsingar var
Lífshorfur
(Estimated probability of survival)
■ I (n=131) *lll(n=75
• II (n=45) -MV(n=155)
Mynd 2. Lífshorfur eftir stigum (Robson) fyrir sjiíklinga
með nýmafrumukrabbamein á Islatuli 1971-1990.
Lífshorfur
(Estimated probability of survival)
* A (n=73)
-• EA (n=82)
Mynd 3. Lífshotfur sjúklinga á stigi IV með
nýmafrumukrabbamein á íslandi 1971-1990.
A = sjúklingar sem gengust undir broltnámsaðgerð á
nýra.
EA = sjúklingar sem ekki gengust undir aðgerð.
ekki hægt að skrá vegna þess hversu oft þær
vantaði.
I rannsókn okkar hafa fáir sjúklingar sjúkdóm
á stigi III (með æxlisvöxt í nýrnabláæð eða
meinvörp í eitlum nálægt nýra) samanborið
við erlendar rannsóknir eða 19% í stað 25-
35% (2,6). Astæðan kann að vera sú að
skipulögð eitlataka var ekki gerð og eru
sumir sjúklinganna því skráðir á stigi I eða
II en hefðu með réttu átt að vera á stigi
III, ef eitlar hefðu verið skoðaðir og í þeim
greinst meinvörp. Horfur slíkra sjúklinga
eru umtalsvert verri en sjúklinga á stigi I og
II (2-4,6-8). Sums staðar erlendis eru eitlar