Læknablaðið - 15.03.1994, Blaðsíða 10

96
LÆKNABLAÐIÐ
%
Mynd 4. Samanburður á aldursbundnu beintapi í hryggjarliðbolum islenskra kvenna (mœlt með tölvusneiðmyndatæki)
og beintapi fremst i framhandlegg. Viðmiðunargildi er beinþéltni fyrir tiðahvörf = 100%.
bendir til að minni líkamsáreynsla og hreyfing
aldraðra eigi sinn þátt í þessu beintapi (25,26).
Um sjötíu ára aldur hafa íslenskar konur
tapað að meðaltali um 27% af beinmagni
í framhandlegg og um eða yfir 40% úr
hryggjarliðbolum. Tveir þriðju þessa beintaps
hafa orðið vegna oestrogen skorts og
þriðjungur vegna hugsanlegra truflana á
kalkbúskap. Um áttrætt fara hins vegar áhrif
aldursbundins beintaps að vega svipað og
oestrogen skortsins. Erfitt er að bera okkar
beinþéttniniðurstöður saman við erlendar
rannsóknir vegna mismunandi tækjabúnaðar
og mismunandi þýðis. Dönsk rannsókn sem
notaði nákvæmlega sama tækjabúnað benti til
þess að meðalbeinþéttni danskra kvenna væri
um 1-2% hærri en íslenskra en aldursbundið
fall í beinþéttni var svipað (10). Erfitt er þó
að fullyrða að þetta eigi sinn þátt í tiltölulega
hárri tíðni beinbrota hérlendis, en athyglisvert
er að tíðni mjaðmabrota á íslandi er með því
hæsta sem skráð er í Evrópu (27).
í rannsókn okkar notuðum við "single-
photon absorptiometry”, aðferð sem er
handhæg í framkvæmd; tiltölulega ódýr og
geislaskammtur hverfandi lítill (14). Hins
vegar segir þessi mæling takmarkað um
beinþéttni í öðrum beinum líkamans (9).
Við fundum besta fylgni milli beinþéttninnar
fremst í framhandlegg (BMD-U) og beinþéttni
í hryggjarliðbolum í sama hópi íslenskra
kvenna (hópur 1 (13)) r = 0,74 sem er svipað
og aðrar erlendar rannsóknir hafa fundið
(28). Þrátt fyrir það hafa langtímarannsóknir
sýnt að SPA á framhandlegg hefur verulegt
forspárgildi um brot í öðrum beinum
líkamans, til dæmis hryggjarliðbolum
og mjaðmabrotum (29,30). Þannig hafa
þessar rannsóknir bent til að kona með
beinþéttni í framhandlegg einu staðalfráviki
undir meðaltali hafi nær tvöfalda áhættu á
beinbroti og þær með tvö staðalfrávik neðan
meðalgildis því nær fjórfalda áhættu (30-
32). Vel má vera að mælingar á viðkomandi
beinum (til dæmis hryggjarliðbolum og
lærleggshálsi) gefi enn betri forspárgildi um
brot í framtíðinni eins og nýleg rannsókn
bendir til (33).
Dual energy X-ray absorptiometry (DEXA)
hefur verið notuð í vaxandi mæli til