Læknablaðið - 15.03.1994, Blaðsíða 26

112
LÆKNABLAÐIÐ
árum eftir aðgerð og því ólíklegt að þessi
tilfelli týnist alveg í rannsókn Hjartaverndar.
Athygli vekur að dánartíðni sjúkrahúshópsins,
það er að segja þeirra sem fóru í rannsókn
og/eða meðferð á sjúkrahúsi á tímabilinu,
var ekki nema 42,5% af því sem var meðal
annarra með blóðþurrðarhelti. Þetta mætti
skýra þannig að þeir fái betri læknismeðferð
en hinir. Benda má á að blóðþurrðarhelti
er mjög þrálátur sjúkdómur og sjúklingar
þurfa oft að fara endurtekið í aðgerðir en
þess á milli eru þeir undir eftirliti lækna. Sá
langi tími sem þeir eru undir handleiðslu
lækna er kannski þess valdandi að ýmsir
sjúkdómar eru uppgötvaðir fyrr og þannig
betur meðhöndlaðir. Önnur skýring gæti verið
sú að þeir sem eru heilsuhraustari og hafa
vægari kransæðasjúkdóm fari í aðgerð sem
hinum hefur ekki verið treyst í meðal annars
vegna slæms kransæðasjúkdóms.
Þessi rannsókn Hjartaverndar undirstrikar þátt
reykinga og kólesteróls í blóði í meinþróun
æðakölkunar í ganglimum og jafnframt að
blóðþurrðarhelti er merki um útbreiddan
slagæðasjúkdóm. Þessi rannsókn Hjartaverndar
sem byggir á einföldum spurningalista
til skimunar fyrir blóðþurrðarhelti hefur
glögglega leitt í ljós að þessi sjúklingahópur
er í verulega aukinni áhættu, hvað varðar
dauðsföll af völdum kransæðasjúkdónta og
ætti því að vera gefinn sérstakur gaumur
með tilliti til meðferðar á þeim þáttum
sem auka hraða æðakölkunar. Breytingar á
tíðni blóðþurrðarhelti meðal karla hérlendis
á síðustu áratugum benda einnig til þess
að koma megi í veg fyrir sjúkdóminn að
verulegu leyti með breyttum lífsháttum þar
sem reykbindindi og æskilegt mataræði gegna
lykilhlutverki.
SUMMARY
The prospective Reykjavik study gave an
opportunity to monitor secular trends from 1968-
1986 of clinical intermittent claudication amongst
Icelandic males, age 34-80 (n=9.141), and to
assess the importance of possible risk factors.
Both prevalence and incidence of intermittent
claudication decreased sharply after 1970 in all
age groups, and this decline (more than 50%)
occurred a few years earlier than the decline
of coronary heart disease in lceland. The only
significant risk factors for intermittent claudication,
in addition to age, were smoking which increased
the risk 8-10-fold and serum cholesterol level. This
decline in prevalence and incidence of intermittent
claudication can largely be explained by decreased
smoking and cholesterol levels amongst Icelandic
men.
A follow-up study verified that patients with
intermittent claudication stood twice the risk
of cardiovascular and total mortality as non-
intermittent claudication patients, indicating that
this is a high risk group which should receive all
possible preventive measures.
ÞAKKIR
Maríu Henley og Hrönn Ingólfsdóttur er
þökkuð vélritun og aðstoð við gerð þessarar
greinar.
HEIMILDIR
1. Fowkes FGR. Epidemiology of atherosclerotic arterial
disease in the lower limbs. Eur J Vasc Surg 1988; 2:
283-91.
2. Kannel WB, McGee DL. Update on some
epidemiologic features of intermittent claudication:
the Framingham Study. J Am Geriatr Soc 1985; 33:
13-8.
3. Widmer LK. Biland L. Da Silva A. Risk profile
and occlusive peripheral artery disease (OPAD).
In: Proceedings of 13th International Congress of
Angiology. Athens 9-14 June, 1985.
4. Björnsson OJ, Davidsson D. Ohfsson H. Olafsson 0,
Sigfusson N. Thorsteinsson Th. Report ABC XVIII.
Health Survey in the Reykjavik area. Mcn. Stages
I-III, 1967-69, 1970-71 and 1974-76. Participants,
invitations, responses etc. Reykjavik: Thc Icelandic
Heart Association, 1979.
5. Rose G. Smoking queslionnaires for health surveys.
London: London School of Hygiene and Tropical
Medicine and Guy’s Hospital, 1966.
6. Sigurdsson E, Thorgeirsson G. Sigvaldason H.
Sigfusson N. Prevalence of coronary heart disease
in Icelandic men 1968-1986. The Reykjavik Sludy.
Eur Heart J 1993; 14: 584-91.
7. Statislics and Epidemiology Research Corporation.
EGRET ref. manual. Seattle: SERC, 1990.
8. Vogt MT, Wolfson SK, Kuller LH. Lowcr extremity
arterial disease and the aging process: a review. J
Clin Epidemiol 1992; 45: 529-42.
9. Fowkes FGR. Aetiology of peripheral atherosclerosis:
smoking seems especially important. BMJ 1989; 298:
405-6.
10. Fowkes FGR, Hously E, Riemersma RA, et al.
Smoking, lipids, glucose intolerance, and blood
pressure as risk factors for peripheral atherosclerosis
compared with ischemic heart disease in the
Edinburgh Artery Study. Am J Epidemiol 1992: 135:
331-40.
11. Þorgeirsson G, Davíðsson D, Sigvaldason H.
Sigfússon N. Ahætluþættir kransæðasjúkdóms
meðal karla og kvenna á íslandi. Niðurstöður úr
hóprannsókn Hjartavemdar 1967-1985. Læknablaðið
1992; 78: 267-76.
12. Bihari-Vargi M, Szckely J, Gmber E. Plasma high
density lipoproteins in coronary, cerebral. and
peripheral vascular diseases. The infiuence of various
risk factors. Atherosclerosis 1981; 40: 337-45.