Læknablaðið - 15.03.1994, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
109
Tafla II. Ahœttuþœttir með marktœkt forspárgildi um blóðþurrðarhelti. Heildaráhœttuhópur: 8043, þar af 520 með
kransœðasjiíkdóm. Fjöldi þeirra sem fengu blóðþurrðarhelti: 76.
Áhættuþættir Einingar Meðalgildi <%) Áhættuhlutfall á einingu. Allir Áhættuhlutfall á einingu. Kransæðasjúklingum sleppt
Ártal Ár 74,5 0,937 0,921
Aldur (Aldur)2 Ár 52,8 1,965* 0,995 1,542 0,997
Reykingar:
Aldrei (23,1) 1 1
Hættur (24,2) 2,3 2,5
Pípa/vindlar Sígarettur: (26,7) 3,7** 4,0
1-14 á dag (10,0) 2,6 4,1
15-24 á dag (11,0) 7,7** 10,3**
25+ á dag (4,9) 10,2** 14,2**
Kólesteról mg/dl 247,7 1,007* 1,006**
* p < 0,01; ** p < 0,001.
ljós að í hópnum með blóðþurrðarhelti var
styrkurinn samfara reykingum mun meiri
en einnig meiri fyrir aldur, slagbilsþrýsting
og kólesteról í blóði (tafla III). Styrkur
hlébilsþrýstings var aftur á móti meiri í
kransæðasjúkdómum.
Af þeim sem voru með blóðþurrðarhelti höfðu
36% einnig einkenni kransæðasjúkdóms
en einungis 4.1% kransæðasjúklinga voru
með blóðþurrðarhelti einhvern tíma á
rannsóknartímabilinu.
Hlutfallslega fleiri voru með blóðþurrðarhelti
eftir því sem kransæðasjúkdómurinn var
verri. Tíðnin var lægst meðal þeirra sem
voru grunaðir unt hjartaöng (0,7%), næst
komu þeir sem voru með hjartaöng án
blóðþurrðarbreytinga á hjartarafriti (4,1%),
Tafla III. Hlutfaltslegur styrkur á samtímaþáttum
Itópanna með blóðþurrðarhelti (n=96) og
kransœðasjúkdóma (n=520).
Samtímaþættir Áhættuhlutfall á einingu p-gildi
Aldur 1,048 <0,001
Reykingar:
Áldrei
Hættur 2,5 0,10
Pípa/vindlar 7,3 <0,001
Sígarettur:
1-14 á dag 7,8 <0,001
15-24 á dag 12,1 <0,001
25+ á dag 6,2 0,006
Kólesteról 1,006 0,03
Slagbilsþrýstingur (mmHg) 1,02 <0,001
Hlébilsþrýstingur (mmHg) 0,96 0,009
svo þeir sem voru með kransæðastíflu (9,2%)
en hæst var tíðnin meðal þeirra sem voru
með hjartaöng og blóðþurrðarbreytingar á
hjartarafriti (11,7%).
í hópnum með blóðþurrðarhelti voru
94% með reykingasögu á móti 82,6% í
kransæðahópnum. Meðalaldurinn var einnig
hærri í hópnum með blóðþurrðarhelti, 58 ár á
móti 55 árum.
Blóðþurrðarhelti hafði marktækt forspárgildi
um heildardánartíðni og dánartíðni af völdunt
kransæðasjúkdóma og heilablóðfalls eftir að
búið var að leiðrétta fyrir mörgum þekktum
áhættuþáttum. Hlutfallsleg dánaráhætta
hópsins með blóðþurrðarhelti var 2,41
(p<0,001) án tillits til orsaka, á dauða úr
kransæðasjúkdómi var hún 2,84 (p<0,001)
og 3,57 (p<0,001) á dauða úr heilablóðfalli.
í árslok 1987 voru 61 (32%) dánir úr
hópnum með blóðþurrðarhelti en 1334
(16,7%) úr heildarhópnum. Þeir sem
voru með blóðþurrðarhelti dóu flestir úr
kransæðasjúkdómum eða 54% samanborið
við 41% af heildarhópnum. Heilablóðfall var
einnig algengara sem dánarorsök í hópnum
með blóðþurrðarhelti (11,5%/7,1 %).
Af 190 sem greindust með blóðþurrðarhelti
í fjórum fyrstu áföngunum var framkvæmd
slagæðamyndataka af ganglimum meðal 68
(36%) og 50 (26%) fóru í aðgerð til að bæta
blóðflæði. Aflima þurfti 13 (7%) og var það
allt frá því að taka tær upp í að taka fót fyrir
ofan hné. Allir í sjúkrahúshópnum voru með
reykingasögu.