Læknablaðið - 15.03.1994, Blaðsíða 22

108
LÆKNABLAÐIÐ
Nýgengi (á 100.000 karla)
■ 1970 Aldur (ár)
• 1984
Mynd 4. Aldursbundið nýgengi í 40-70 ára körlum 1970
og 1984.
Þessar niðurstöður eru sýndar á mynd 3 sem
sýnir nýgengi fimmtugra og sjötugra karla
sem fall af ártali. Lækkun frá 1970-1984 var
66%. Meðal sjötugra lækkaði nýgengið úr
600 í 204 tilfelli á ári af 100.000 körlunt og
meðal sextugra úr 548 í 186 ný tilfelli á ári
fyrir hverja 100.000 karla.
Mynd 4 sýnir aldursbundið nýgengi árið 1970
og 1984. Vöxtur með aldri var hraður fram til
65 ára aldurs en þá fór að draga úr honum.
Tafla I sýnir að af samtímaþáttum sjúklinga
með blóðþurrðarhelti var marktæk fylgni
við aldur, ártal, reykingar, kólesteról í blóði,
slagbilsþrýsting og hlébilsþrýsting. Fylgnin
var neikvæð við hlébilsþrýsting og ártal en
jákvæð við hina þættina. Reykingar voru
sterkasti þátturinn og áhættuhlutfallið tengt
þeim var hæst 13,9 meðal þeirra sem reyktu
15-24 sígarettur á dag.
Sjúklingar með þekkta kransæðastíflu voru
með 5,3-faldar líkur á blóðþunðarhelti,
sjúklingar með verkjalausa kransæðastíflu
höfðu 6,1-faldar líkur, sjúklingar með
hjartaöng ásamt blóðþurrðarbreytingum á
hjartarafriti höfðu áttfaldar líkur og 3,6-faldar
líkur voru á því að sjúklingar með hjartaöng
án blóðþurrðarbreytinga á hjartarafriti væru
með blóðþurrðarhelti.
Þeir þættir sem höfðu marktækt forspárgildi
um blóðþurrðarhelti á rannsóknartímabilinu
voru aldur, reykingar og kólesteról í blóði.
Reykingar voru aðaláhættuþátturinn og
áhættan var átt- til tíföld meðal þeirra
sem reyktu 15 sígarettur eða nteira á
dag. Af þeim sem fengu blóðþurrðarhelti
á rannsóknartímabilinu voru 94% með
reykingasögu. Þegar þeim hluta hópsins
sem hafði þekktan kransæðasjúkdóm var
sleppt úr samanburðarhópnum hækkaði
áhættuhlutfallið fyrir reykingar enn frekar en
engir nýir áhættuþættir bættust við. Þetta er
sýnt í töflu 11. Það eitt að vera með þekktan
kransæðasjúkdóm jók áhættuna á því að fá
blóðþurrðarhelti síðar 2,8-falt, án tillits til
annarra áhættuþátta.
Þegar hlutfallslegur styrkur á samtímaþáttum
hópanna með blóðþurrðarhelti og
kransæðasjúkdóma var borinn saman kom í
Tafla I. Samtimaþœttir með marktœka Jylgni við blóðþurrðarhelti. Heildarjjöldi: 9141, þar af 96 með blóðþurrðarhelti.
Meðalgildi Áhættuhlutfall
Samtímaþættir Einingar <%) á einingu 95% vikmörk
Ártal Ár 74,4 0,97 0,929; 1,011
Aldur Ár 52,3 1,85* 1,302; 2,627
(Aldur)2 Reykingar: 0,95* 0,9930; 0,9988
Aldrei (21,5) 1
Hættur (42,5) 3,5 1,2; 10,2
Pípa/vindlar Sígarettur: (24,4) 7,4* 2,5; 21,4
1-14 á dag (10,7) 10,7* 3,6; 32,1
15-24 á dag (12,9) 13,9* 4,7; 40,7
25+ á dag (5,9) 8,1* 2,3; 29,4
Kólesteról mg/dl 264,4 0,009* 1,004; 1,011
Hlébilsþrýstingur mmHg 89,4 0,954* 0,932; 0,976
Slagbilsþrýstingur mmHg 140,7 1,024* 1,013; 1,036
*P < 0,01.