Læknablaðið - 15.05.1996, Qupperneq 54

402
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Frumulínurnar T-47D og ZR-75-1 úr brjósta-
krabbameinsæxlum voru notaðar til að kanna áhrif
IL-6 og TNF-ct í rækt. IL-6 olli minnkaðri frumu-
samloðun og jafnframt dró úr tjáningu á samloðun-
arþættinum E-cadherín. IL-6 hafði ekki veruleg
áhrif á frumufjölgun en viðloðun við undirlag
minnkaði. Petta boðefni dró greinilega úr frumu-
fjölgun eðlilegra þekjufrumna úr brjósti, sem rækt-
aðar voru úr mjólk. TNF-a hafði lítil bein áhrif á
frumuútlit eða vöxt, en sýndi greinilega samvirkni
við IL-6 sem komu fram í mjög minnkaðri samloð-
un, breyttri frumulögun, minnkaðri viðloðun við
undirlag og frumufækkun.
V-6. Sortuæxli í slímhúðum á
íslandi
Jón Gunnlaugur Jónasson", Bjarki Magnússon11,
Árni Björnsson2>, Ólafur Einarsson21, Hrafn Tulin-
ius3>
"Rannsóknastofa Háskóla fslands í meinafrœði,
2>lýtalœkningadeild Landspítalans, 3>Krabbameins-
skrá Krabbameinsfélags fslands
Sortuæxli (malignant melanoma) í húð hafa aukist
umtalsvert á Islandi síðustu áratugi. Sortuæxli í slím-
húðum eru sjaldgæf æxli, en geta komið fyrir víða í
slímhúðum líkamans. Óvíst er hvort sortuæxlum í
slímhúðum hefur fjölgað samhliða sortuæxlum í
húð.
Athuguð voru öll sortuæxli upprunnin í slímhúð-
um, sem greinst hafa á íslandi á tímabilinu 1955-
1994, með tilliti til aldurs sjúklinga við greiningu,
kyns, greiningarárs, vefjagerðar, staðsetningar æxlis
í líkamanum og lifunar.
AIls greindust 39 einstaklingar á tímabilinu með
slímhúðarsortuæxli eða nálægt því einn á ári að með-
altali. Þetta voru 23 konur og 16 karlar. Meðalaldur
sjúklinganna var 68,4 ár og var aldursdreifingin frá
43 ára upp í 94 ára.
Fjórtán æxli komu fyrir í slímhúðum á höfuð- og
hálssvæðinu (átta í nefi og nefholum, fjórir í munni/
gómi og tveir í hvarmaslímhúð augna). Jafnt kyn-
hlutfall var í þessum sjúklingahópi. Sjúklingar með
æxli upprunnin í slímhúð á vulva (labia minora og
clitoris) voru 11 og var meðalaldur 71,9 ár. Níu æxli
upprunnin í ano-rectal slímhúð greindust á tímabil-
inu, sjö í körlum og tvö í konum. í þvagrás greindust
þrjú æxli (öll í konum), eitt æxli var upprunnið á
glans penis og meatus urethrae og eitt æxlið var
upprunnið í vélinda. Rannsóknartímabilinu var
skipt upp í fjögur 10 ára tímabil og greindust sjö æxli
fyrsta tímabilið, síðan 11, þá 12 og síðasta 10 ára
tímabilið greindust níu æxli. Engin greinanleg fjölg-
un varð í tilfellum slímhúðarsortuæxla á tímabilinu.
V-7. Þróun á lyfjaformi til
staðbundinnar gjafar.
Míkróhúðaðar karbóplatín-
cýklódextrín fléttur
Þórdís Kristmundsdóttir*, Þorsteinn Loftsson*, Jos-
ef Pitha**, Alexandro Olivi***
*Lyfjafrceði lyfsala, Háskóla íslands, **National
Institutes of Health, ***Johns Hopkins University,
Bandaríkjunum
Markmið þessa verkefnis er að rannsaka á hvern
hátt hægt sé að stjórna betur losun torleysanlegra
lyfja úr forðalyfjaformum. Farin er sú leið að mynda
vatnsleysanlega fléttu af torleysanlegu lyfi og cýkló-
dextrín afleiðu og fléttan síðan míkróhúðuð í þeim
tilgangi að stjórna losunarhraða lyfsins.
Þegar vinna við verkefnið hófst var hýdrókortisón
notað sem ,.módel“ lyf, en síðan hefur verið unnið
með önnur lyf, aðra stera svo og ýmis krabbameins-
lyf. Við míkróhúðun á lyf-cýklódextrínfléttu var
þróuð aðferð sem byggir á uppgufun leysis úr fleytu
(emuljion-solvent evaporation method). Kynntar
verða niðurstöður úr in vitro og in vivo rannsóknum
á míkróhúðuðun karbóplatín-cýklódextrín fléttum.
Niðurstöður úr in vitro rannsóknum sýna að hægt
er að stjórna losunarhraða lyfjanna úr míkróhúðuð-
um kornunum með því að breyta samsetningu húð-
arinnar. Losunarhraði lyfs úr kornunum var óháður
bæði vatnsleysanleika lyfsins og leysandi (solubilis-
erandi) áhrifum upplausnarefnisins.
Könnuð voru áhrif míkróhúðaðrar karbóplatín-
fléttu á æxli í heila. Við fyrstu tilraunir voru notaðar
40 Fischer rottur og þær sprautaðar í vinstra heila-
hvolf með 10 pl skammti af æxlisfrumum (F-98
glioma). Fimm dögum síðar var rottunum skipt í
fimm hópa til meðferðar. Fyrsti hópurinn fékk ekki
míkróhylki. í hóp tvö voru grædd 10 mg af tómum
míkróhylkjum (það er hylki sem einungis saman-
standa af húðunarefninu). Þriðji hópurinn fékk inn-
spýtingu af 0,2 mg af karbóplatíni í æxlið (intracer-
ebral). Fjórða hópnum var gefið karbóplatín til inn-
töku (30 mg/viku) en síðasti hópurinn fékk
implanterað 10 mg af míkróhylkjum sem innihéldu
karbóplatín-fléttu (2% karbóplatín w/w).
Þær niðurstöður fengust úr in vivo rannsókninni
að meðallíftími tveggja fyrstu hópanna (viðmiðunar-
hópar) voru 20,9 og 19,8 dagar. Hópurinn sem fékk
beina innspýtingu í æxlið með karbóplatíni lifði í 13,1
dag. Sá hópur sem fékk systemískt karbóplatín lifði í
36,1 dag en hópurinn sem var meðhöndlaður með
karbóplatín- míkróhylkjunum lifði í 56,5 daga. Af
niðurstöðunum má draga þá ályktun að míkróhúð-
aðar cýklódextrín fléttur geti komið að notum við
meðferð á krabbameinsæxlum.