Læknablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 50

656
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Umræða og fréttir
Ráðgefandi sálfræðiþjónusta á
barnadeild Landakotsspítala
Inngangur
Tilgangurinn með greininni
er að vekja athygli á þjónustu
sálfræðinga, sem var hluti af
þjónustu við börn á barnadeild
Landakotsspítala. Hún þróaðist
hátt á annan áratug með
ákveðnum hætti sem lýst er hér
á eftir. Nú þegar barnadeildin
hefur verið flutt yfir á Sjúkrahús
Reykjavíkur, er ástæða til þess
að skoða hvernig megi þróa
þetta starf áfram. Auk þess að
stikla á stóru um sálfræðiþjón-
ustu er leitast við að skoða hlut-
verk barnadeildarinnar í tengsl-
urn við aðra þjónustu við börn.
Eins og mál hafa skipast hér á
landi stóð samskonar þjónusta
ekki til boða á öðrum barna-
deildum. Það er því ekki fráleitt
að hugsa sér að hér geti verið
um fyrirmynd að ræða að sál-
fræðiþjónustu á öðrum barna-
deildum, að minnsta kosti hvað
varðar þá verkefnaflokka sem
hér um ræðir.
Sögulegt og tölulegt ágrip
Sálfræðiþjónusta var veitt í
einhverjum mæli á barnadeild
Landakotsspítala frá því á átt-
unda áratugnum. Framan af
síðasta áratug sinnti henni
nokkuð breytilegur hópur sál-
fræðinga, en eftir því sem á leið
var í auknum mæli leitað til höf-
unda þessarar greinar. Eftir
Hiirundar eru sálfrœðingar og starfa á
Greiningar- og ráögjafarsttið ríkisins.
I>eir hafa báöir sérfræðileyfi á sviði
rótlunar hjá börnum.
1990 lætur nærri að þeir hafi al-
farið séð um þjónustuna.
Undanfarin ár hafa verið
1500-1600 innlagnir á ári. Fjöldi
ráðgefandi heimsókna sál-
fræðinga hefur heldur verið að
aukast og náði hámarki 1994
sem varðaði þá 80 einstaklinga
(munnl. uppl. frá skrifstofu
Landakotsspítala), sem þýðir
að sálfræðingar hafi komið við
sögu í um það bil 5% innlagna.
Miðað við árið 1994 voru um
tveir þriðju lilutar ráðgefandi
heimsókna sálfræðinga því
þegar ástæða innlagnar snérist
fyrst og fremst um spurningar
um þroskaröskun. Hinn þriðj-
ungurinn varðaði fjölbreytileg-
ar innlagnarástæður, þar sem
líkamleg einkenni í bland við
kvíða voru algengust. Drengir
voru í miklum meirihluta og
aldursdreifing með þeim hætti
að um helmingur barnanna var
yngri en sex ára og helmingur
eldri en sex ára. Elstu börnin
voru um það bil 16 ára, en þau
yngstu á bilinu eins til tveggja
ára.
Að mati höfunda gefur árið
1994 trúverðuga mynd af helstu
verkefnaflokkum, en greininni
er ekki ætlað að vera tæmandi
hvað það varðar. Til dæmis
tengdust sálfræðingar engum
börnum með áunna heilaskaða
þetta ár, en slík mál kornu upp
öðru hvoru í gegnum tíðina.
Innihald sálfræði-
þjónustu
Markmið heimsóknar ráðgef-
andi sálfræðings var háð inn-
lagnarástæðu. Almennt má þó
segja að henni hafi verið ætlað
að styrkja greiningu og vera
leiðbeinandi um meðferð eftir
því sem við átti. Ráðgefandi sál-
fræðingur starfaði sem hluti af
teymi sem varðaði mismunandi
margar fagstéttir, allt eftir eðli
málsins.
Viðtal við foreldra: Aldur
barnsins, innlagnarástæða og
aðstæður aðrar réðu því hvort
rætt var við báða foreldra, en
nánast án undantekninga var
rætt að minnsta kosti við annað
foreldrið. Slíkt viðtal hófst með
því að kynna þátt sálfræðings í
því rannsóknarferli sem átti sér
stað á spítalanum og hvernig
hann skilaði niðurstöðum sín-
um. I seinni tíð var algengast að
auk hefðbundins upplýsinga-
viðtals fylltu foreldrar út spurn-
ingalista sem varðaði þroska,
hegðun og líðan.
Athugim á barninu: I lang-
flestum tilvikum var talið æski-
legt að hafa einhverjar hug-
myndir um þroska hjá því barni
sem rannsakað var. Það átti
jafnt við, hvort sem rannsóknin
beindist fyrst og fremst að
þroska eða kvíðaeinkennum. í
síðarnefnda tilvikinu gat til
dmis verið jafn mikilvægt að
vita um þroskaseinkun eða sér-
kennilegt þroskamynstur eins
og að vita að um var að ræða
afburðagreindan einstakling.
Þroskapróf ýmiss konar,
greindarpróf, taugasálfræðileg
próf og matslistar voru þau tæki
sem beitt var til þess að komast
að niðurstöðu um þroska,
þroskamynstur og þroskafram-