Læknablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
645
lokun á opinni fósturæð hjá fyrirburum og ein-
staka ósæðaþrengsli hjá unglingum og full-
orðnum. Helstu nýjungar í hjartalækningum
barna hérlendis á undanförnum árum eru:
a) Rifið á milli gátta hjá börnum með bláan
hjartagalla (hófst 1976).
b) Víkkun á lokum og ósæðarþrengslum í
hjartaþræðingu (hófst 1986).
c) Isetning á svokölluðum lungnablóðveit-
um í nýbura og ungbörn með alvarlegan bláma
með hjartaskurðaðgerð (hófst 1991).
d) Skurðaðgerðir vegna ósæðaþrengsla í al-
varlega veikum nýburum og ungbörnum (hóf-
ust 1993).
e) Lokun á opinni fósturæð í hiartaþræðingu
(hófst 1994).
f) Opnar hjartaskurðaðgerðir (það er með
aðstoð hjarta- lungnavélar, hófust 1994).
Fjórar aðgerðir sem gerðar voru á þessu
tímabili og sem ekki hafa verið gerðar hérlend-
is áður fólu í sér ísetningu blóðveitu milli slag-
æðar og lungnaæðar (lungnablóðveituaðgerð).
Um er að ræða aðgerð sem kennd er við Bla-
lock og Taussig sem þróðuðu þessa aðgerð á
fimmta áratugnum (mynd 3) (1). Á slíka að-
gerð er litið sem tímabundna aðgerð fyrir ýmsa
meðfædda hjartagalla þar sem um takmarkað
lungnablóðflæði er að ræða. Þessir sjúklingar
munu hins vegar allir þarfnast frekari leiðrétt-
ingar aðgerðar í framtíðinni en almennt má
reikna með að slík veita nægi að minnsta kosti
á meðan nái barnið að vaxa og komast til betri
heilsu fyrir væntanlega leiðréttingaraðgerð.
Þrír sjúklinganna sem gengust undir aðgerð
vegna ósæðaþrengsla hafa greinst með endur-
þrengingu. Endurþrenging eftir aðgerð vegna
ósæðarþrengsla er vel þekkt fyrirbæri, einkum
ef aðgerðin fer fram á nýbura eða ungbarna-
skeiði. Er áætlað að um 15% sjúklinga fái slík-
an síðbúinn fylgikvilla og virðist þá litlu skipta
hvernig aðgerðin er gerð, hvort gerð er svo-
nefnd flipaaðgerð (subclavian flap angio-
plasty) eða beintenging (end-to-end anast-
omosis) (11). í fyrrnefndu aðgerðinni er vinstri
viðbeinsslagæð (arteria subclavia) tekin í sund-
ur og fyrsti hluti hennar notaður til útvíkkunar
á ósæðaþrengslunum (mynd 4a) en í þeirri síð-
arnefndu eru endarnir, sem myndast er
þrengslin eru skorin brott, tengdir saman
(mynd 4b). Þessum síðbúna fylgikvilla má
mæta með útvíkkun í hjartaþræðingu (8).
Einn sjúklinganna sem gekkst undir ísetn-
ingu lungnablóðveitu fékk mjög sjaldgæfan
fylgikvilla, samsöfnun vökva í gollurshús. Var
framkvæmd bráð en velheppnuð gollurshús-
ástunga þegar sjúklingurinn varð skyndilega
mjög veikur fjórum dögum eftir aðgerð. Þetta
varð síðar viðloðandi ástand um tíma og þarfn-
aðist sjúklingurinn þess vegna langtíma nær-
ingar í æð. Með því að gefa næringu í æð verður
ekki frásog og flutningur á fituupplausn sem
ferðast um meginsogæð í brjóstholi en leki á
henni eða greinum hennar veldur uppsöfnun-
inni á fituupplausninni í gollurshúsi en reyndar
oftar í fleiðruholi. Er þetta árangursrík með-
ferð við þessum kvilla (9,10). Eftir þennan
Polytetratluoroethylene
graft
R. superior
pulmonary v.
R subciavian a.
Recurrent n
Azygos v.
R. putmonary a
Fig. 3. Surgical techn-
ique: Placement of a
Blalock-Taussig
shunt between the
right subclavian ar-
tery and the right pul-
monary artery.