Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 23

Læknablaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 23
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82 633 myndun verða til þess að lirfurnar vakna úr dvalanum, þær berast með blóðrásinni til mjólkurkirtlana, fara þar út í mjólkina og ber- ast með henni niður í nýfædda hvolpa eða kettlinga. Hundaspóluormurinn gengur þó skrefi lengra en kattaspóluormurinn í því að tryggja að afkvæmin smitist. A síðari hluta meðgöngunnar vakna annars stigs lirfur úr dvala út í vefjum og líffærum tíkarinnar, berast með blóðrás til fóstranna og safnast þar fyrir í lifur. Strax eftir fæðingu hvolpanna yfirgefa lirfurnar lifrina, berast með blóðrásinni til lungna, bora sig inn í lungun, berast með bif- hárum upp í kok þar sem þeim er kyngt. Á þessu ferðalagi skipta lirfurnar þrisvar sinnum um ham, þroskast og stækka og verða að end- ingu kynþroska í meltingarfærum ungviðisins, þá komnar á svonefnt fimmta stig. Sama ferða- lag tekur við fyrir annars stigs lirfur sem hvolp- ar eða kettlingar fá ofan í sig með móðurmjólk- inni, nema hvað að lirfurnar þurfa að byrja á því að yfirgefa meltingarfærin og berast með portæðinni til lifrar (1,15). Stöðug hætta er á, að kettir sem lausir hafa verið við spóluorma, endursmitist af nagdýrum sem þau veiða og éta, en nagdýr geta verið smituð af annars stigs lirfum sem síðan þrosk- ast í fullorðna, kynþroska spóluorma í kettin- um á nokkrum vikum. Hvað smit úr sandkössum áhrærir er án efa auðveldast og árangursríkast að hindra alfarið að kettir og hundar nái að skíta í sandkassa með því að loka þeim þegar þeir eru ekki í notkun. Til þess má nota til dæmis lok, net eða dúk sem hægt er að leggja eða rúlla yfir kass- ana. Verði vart við skít í sandkassa er brýnt að hann sé fjarlægður. Spóluormsegg og þolhjúp- ar geta verið smithæf í sandkössum mánuðum og jafnvel árum saman. Því er brýnt að skipta að minnsta kosti árlega um sand í kössunum. Best er að skipta um sand í lok apríl eða byrjun maí því þá verða egg spóluorma, sem borist hafa í kassana síðari hluta vetrar, smithæf og bætast í hóp smithæfra eggja frá árinu á undan. Þolhjúpar T. gondii verða smithæfir á nokkr- um dögum við hagstæð skilyrði en þolhjúpar Giardia sp. þurfa engan þroskunartíma og eru strax smithæfir. Þakkir Dagvistir barna í Reykjavík og Kópavogi gáfu leyfi til sýnatöku á gæsluvöllum og leik- skólum. Guðmundur Pétursson, Matthías Eydal, Sigurður H. Richter og óþekktur ritrýn- ir lásu handrit. Verkefnið var að hluta til styrkt af Nýsköpunarsjóði námsmanna. HEIMILDIR 1. Boch J, Supperer R. Veterinarmedizinische Parasito- logie. 4. Auflage Berlin und Hamborg: Verlag Paul Parey, 1992. 2. Agústsson Þ, Richter SH. Sníkjudýr í og á köttum í Reykjavík og nágrenni. Dýralæknaritið 1993; 8: 24-9. 3. Krabbe H. Helmintholgiske Undersögelser i Danmark og paa Island, med særligt hensyn til Blæreormlidelserne paa Island. Det Kongl. Danske Vidensskabernes Sel- skabs Skrifter 1865; 5 (7). 4. Richter SH, Skírnisson K, Eydal M. Sníkjudýr í og á innfluttum hundum og köttum. Dýralæknaritið 1993; 8: 18-23. 5. Smáradóttir H. Leit að ummerkjum um kattasníkjudýr í sandkössum í Reykjavík og Kópavogi. Reykjavík: Líf- fræðiskor HÍ & Tilraunastöð Háskóla fslands í meina- fræði, Keldum, 1996. 6. Richter SH. Eydal M, Skírnisson K. Sníkjudýr í mönn- um á íslandi fundin við rannsóknir á árunum 1973-1988. Læknablaðið 1990; 76: 224-5. 7. Gunnarsson E, Hjartardóttir S, Sigurðarson S. Mótefni gegn Toxoplasma gondii í blóði sauðfjár. In: Rit 4. ráð- stefnu um rannsóknir f Læknadeild Háskóla íslands 1988. Reykjavík: Háskóli fslands, 1988; 43 (Abstract). 8. Thorarensen Ó, Júlíusson PB, Jónsson ÓG, Laxdal P. Meðfædd bogfrymlasótt: Tvö nýgreind sjúkratilfelli. Læknablaðið 1992; 78: 411-17. 9. Jónsdóttir KE, Ámadóttir Þ. Mælingar á mótefnum gegn bogfrymlum í nokkrum hópum fslendinga. Lækna- blaðið 1988; 74: 279-84. 10. Jónsdóttir KE. Helstu atriði um bogfrymil og sýkingar af völdum hans. Læknablaðið 1988; 74: 269-77. 11. Finnsdóttir H. Toxoplasmose. Incidensen af Toxo- plasma gondii infektion blandt islandske katte. Vanlpse: Den Danske Dyrlægeforening, 1995. (Thesis). 12. Skírnisson K, Richter SH, Eydal M. Gródýr af ættkvísl- inni Cryptosporídium í dýrum á íslandi. Dýralæknaritið 1993; 8: 4-13. 13. Ash LR, Orihel TC. Parasites: A Guide to Laboratory Procedures and Identification. Chicago: ASCP Press, 1987. 14. Skimisson K, Eydal M, Gunnarsson E, Hersteinsson P. Parasites of the arctic fox (Alopes lagopus) in Iceland. J Wildl Dis 1993; 29: 440-6. 15. Glickmann LT, Schantz PM. Epidemiology and Patho- genesis of Zoonotic Toxocariasis. Epidemiol Rev 1981; 3; 230-50. 16. Beaver PC. The Nature of Visceral Larva Migrans. J Parasitol 1969; 55: 3-12. 17. Raistrick ER, Dean Hart JC. Adult Toxocaral Infection with Focal Retinal Lesion. Br Med J 1975; 223: 416-17. 18. Smyth JD. Introduction to Animal Parasitology. 3rd ed. Cambridge, New York and Melbourne: Cambridge Uni- versity Press, 1994. 19. Auer H, Aspöck H. Zoonosis Research in Central Eu- rope. Parasitol Today 1994; 11: 241. 20. Cypess RH. Viceral Larva Migrans. Cornell Vet 1978; 68: 283-96. 21. Schantz PM, Stehr-Green JK. Zoonosis Update. Toxo- caral larva migrans. JAVMA 1988; 192: 28-31. 22. Kutzer E, Krauthauf J. Hejny-Brandl M. Öffentliche Grunflachen und Kinderspielplátze als potentielle In- fektionsquelle fur die Toxokarose des Menschen. Mitt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.