Læknablaðið - 15.01.1997, Blaðsíða 42

40
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
Umræða og fréttir
Hvernig læknar hafa það í vinnunni og
hvernig heilsufari lækna er háttað
Hópur lækna frá öllum Norð-
urlöndunum hittist á fundi í
Helsinki 28.-29. nóvember síð-
astliðinn og ræddi vinnuaðstæð-
ur lækna og um rannsóknir á
heislufari lækna. Undirritaður
sótti þennan fund en ferða-
kostnaður var sumpart greiddur
af Læknafélagi Islands (LÍ).
Þrjú mál voru einkum til um-
fjöllunar.
1. Stuðningsnet: Öll læknafé-
lög á Norðurlöndum hafa
stuðningsnet. Það verkar þann-
ig að læknar geta sjálfir leitað til
sérstakra hópa innan félaganna
eftir stuðningi eða ráðgjöf í
ýmsum málum. I Danmörku
hefur stuðningsnetið verið í
boði fyrir lækna frá því í maí
1992 og til ársloka 1995 höfðu
445 danskir læknar notað sér
þetta. Samsvarandi tala við ís-
lenskar aðstæður væri að um 40
læknar hefðu leitað eftir stuðn-
ingi eða ráðgjöf hefði LÍ boðið
upp á sömu starfsemi og íslensk-
ir læknar notað sér hana að
sama skapi og danskir starfs-
bræður. Astæða þess að menn
leita sér ráðgjafar í Danmörku
voru helstar:
1. Vandamál tengd vinnunni.
2. Misnotkun áfengis, lyfja eða
efna.
3. Geðsjúkdómar eða geðræn
vandamál.
4. Akærur eða ásakanir.
5. Fjölskylduvandamál.
6. Líkamlegir sjúkdómar.
7. Fjárhagsvandamál.
8. Ótilgreint.
LÍ hefur nú um nokkur ár
haft á sínum vegum sérstakan
hóp lækna sem veitir læknum
stuðning, aðallega ef um fíkni-
vanda er að ræða. Ekki er víst
að læknum sé almennt kunnugt
um hópinn né hvort hann beitir
sér eða aðstoðar í öllum þeim
vanda sem læknum finnst steðja
að sér eins og er til dæmis í Dan-
mörku.
Rannsóknir á heilsufari
læknu: Margt er að gerast á
þessu sviði og flest tekur mið af
vinnuaðstæðum lækna.
1. Til dæmis má nefna að í
Svíþjóð hafa verið hafðar uppi
víðtækar stuðningsaðgerðir og
dregið úr neikvæðum áhrifum
almenns niðurskurðar í heil-
brigðiskerfinu á líðan lækna í
starfi. Svæðissjúkrahúsið í Öre-
bro var fjárhagslega skorið nið-
ur um þriðjung. Sú róttæka
breyting gekk þolanlega og eiga
þessar aðgerðir trúlega þátt í
því.
2. Árásir og ofbeldi hefur
verið athugað í Svíþjóð. Komið
hefur í ljós að ráðist er á lækna
0,18 árásir á einstakling á ári, á
hjúkrunarfræðinga 0,40 á ein-
stakling á ári. Þetta þýðir að um
tveir læknar af hverjum hundr-
að verða fyrir líkamlegri árás á
ári hverju en um fjórir hjúkrun-
arfræðingar af hverjum hundr-
að. Lögreglan í Svíþjóð skráir
minna af líkamlegum árásum og
ofbeldi í heilbrigðisgeiranum en
hún skráir vel og rækilega og
hefur viðbúnað uppi til að mæta
því ef árásum og ofbeldi er beitt
gegn lögreglumönnum, heldur
til dæmis stuðningsfund ef árás
eða ofbeldi á sér stað í vinnu
lögreglumanna.
3. Veikindadagar eru tiltölu-
lega fæstir meðal lækna af öllum
stéttum, athuganir frá öllum
Norðurlöndunum sýna þetta.
Þetta sýnir sérstöðu lækna sem
sjúklinga og er eitt af merkjun-
um um hve læknar geta verið
erfiðir sjúklingar.
4. Norska læknafélagið hefur
sett á fót sérstaka stofnun sem
sinnir rannsóknum á heilsufari
lækna og tengdum hlutum. Þeir
eru í þann veginn að gefa út bók
með fjölda niðurstaðna úr rann-
sóknum sem stofnunin hefur
gert frá 1993.
5. I Danmörku er unnið að
dánarmeinarannsókn á lækn-
um. Sjálfsmorð eru tíð hjá þeim
og kemur það heim við flestar
fyrri rannsóknir á læknum sem
sýna þó flestar að læknar eru í
heild langlífari en aðrir. Þessar
staðreyndir um sjálfsmorðin
þykja eindregin vísbending um
að andlegt álag sé sérstakt fyrir
lækna og tengist vinnu þeirra og
vinnuaðstæðum.
6. Undirritaður vinnur að
dánarmeinarannsókn á læknum
þar sem þeir eru bornir saman
við lögfræðinga.