Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.2007, Blaðsíða 24

föstudagur 6. júlí 200724 Helgarblað DV
Þakklátfyrir
hvern dag
orður á Kópa-
skeri settist prúð-
búin 43 ára,
þriggja barna
móðir, inn í bíl
vina sinna. Það
voru níu dagar
til jóla og ferðinni
heitið á jólafagn-
að Öxarfjarðar-
skóla. Skömmu eftir að hún settist
inn í bílinn voru örlög lífs hennar
ráðin.
„Ég fann fyrir ofboðslegum
þrýstingi yfir höfðinu, líkt og mað-
ur finnur í flugvélum,“ segir Krist-
ín Helga Friðriksdóttir. „Eftir á að
hyggja er greinilegt að mér datt í
hug hvort ég gæti verið að fá heila-
blóðfall, því ég mun hafa sagt það
við vinkonu mína sem sat við hlið
mér. Þrýstingurinn ágerðist og
breyttist í ólýsanlegan höfuðverk.
Þessu fylgdu uppköst, ég varð
þvoglumælt og datt svo úr sam-
bandi við umheiminn. Vinir mínir
brugðu á það ráð að fara með mig
heim til heilsugæslulæknisins á
Kópaskeri, Sigurðar Halldórssonar
og það varð mér til bjargar.“
Vaknaði tveimur dögum síðar
Kristín Helga var ekki í áhættu-
hópi. Hún reykti ekki, neytti áfengis
í miklu hófi og hafði alla tíð stund-
að heilsurækt. Heilablóðfall er ekki
í ætt hennar.
„Yngsta barnið mitt var fjórtán
ára, en tvö hinna eldri komin um
og yfir tvítugt. Ég var því ekki und-
irlögð af áhyggjum, of mikilli vinnu
eða andlegu álagi,“ útskýrir hún.
Heilsugæslulæknirinn var fljót-
ur að sjá hvað var að. Kristín gat
ekki haldið augunum opnum og
ekki tjáð sig en heyrði allt sem sagt
var í kringum hana.
„Það var sérkennileg tilfinning
að geta ekki gert sig skiljanlega,“
segir hún og brosir lítilsháttar. „Ég
var flutt í snarhasti með sjúkrabíl
á sjúkrahúsið á Akureyri og fannst
þessi tveggja klukkustunda akst-
ur aldrei ætla að taka enda, enda
var ég sárkvalin. Ég man ekkert eft-
ir mér á sjúkrahúsinu á Akureyri
og vaknaði tveimur dögum síðar
á gjörgæsludeild Landspítalans í
Fossvogi. Það eina sem mér datt
í hug þegar ég vaknaði var að ég
yrði að hringja í pabba minn. Þeg-
ar hann svaraði mundi ég ekkert
hvers vegna ég hafði hringt í hann
svo ég sagði honum að ég vildi bara
að hann vissi að mér þætti óskap-
lega vænt um hann.“
Annað - og þriðja heilablóð-
fallið
Þrátt fyrir góð segulómunartæki
var ekki unnt að finna æðina sem
blæddi úr. Í fyrstu var talið að blá-
æð hefði lekið og Kristín Helga var
send heim í jólaleyfi til bróður síns
í Hafnarfirði.
„Mér var sagt að það væru ekki
meiri líkur á að ég fengi aftur blæð-
ingu frekar en hver önnur mann-
eskja, en læknirinn minn, Hulda
Brá Magnadóttir, heila- og tauga-
sérfræðingur, hafði þó þann vara
á að leyfa mér ekki að fara norður
ef eitthvað gerðist. Ég dvaldi því hjá
Ólafi bróður mínum og fjölskyldu
hans í Hafnarfirði yfir jól og áramót
en hélt þá heim á leið. Á Akureyri
heimsótti ég eldri bróður minn,
Árna Viðar. Þegar ég vaknaði að
morgni þrettándans og settist upp í
rúminu fann ég aftur þennan gríð-
arlega þrýsting og höfuðverk. Ég
hafði fengið heilablæðingu í ann-
að sinn...“
Sú blæðing var staðfest með
mænuvökvasýni og ljóst að Krist-
ín Helga þyrfti að komast suður til
Reykjavíkur. Veður var hins vegar
þannig þennan dag að allar flug-
samgöngur lágu niðri.
„Þó var send Fokker flugvél eft-
ir mér og flogið með mig til Reykja-
víkur. Við segulómskoðun var ekki
hægt að sjá hvaðan blæðingin var
en tveimur dögum síðar fékk ég
heilablæðingu í þriðja sinn. Þá var
enn og aftur gerð segulómun og þá
loksins fannst æðin sem blæddi úr.
Hún var staðsett undir litla heilan-
um og erfitt að greina hana.“
Íslenskum læknum hrósað af
þeim sænsku
Kristín Helga var send á Kar-
ólínska sjúkrahúsið í Stokkhólmi,
en samvinna er milli lækna þar og
lækna Landspítalans. Með henni
í för var Árni Viðar bróðir henn-
ar, sem var svo duglegur að senda
tölvupósta heim um systur sína að
þeir eru nú eina vitneskja hennar
um þá daga sem í hönd fóru.
„Mér þykir vænt um að eiga
þessi bréf,“ segir hún þegar hún
sýnir mér þau. „Ég man nefnilega
ekkert frá þessum tíma nema þeg-
ar læknirinn sem gera átti aðgerð-
ina kynnti sig fyrir mér. Þegar ég
vaknaði daginn eftir spurði ég Árna
bróður hvort þeir ætluðu ekki að
fara að gera þessa aðgerð!“
„Sérfræðingurinn hældi íslensk-
um læknum fyrir að hafa fund-
ið gúlpinn sem lak, því hann sást
ekki nema á einni mynd og þá mjög
ógreinilega...“ skrifar Árni í fyrsta
bréfi sínu heim, 13. janúar 2006
meðan systir hans var á skurðar-
borðinu.
„Sænskur hjúkrunarfræðingur
á deildinni, Anetta, hafði verið við
störf á Borgarspítalanum í eitt ár
en flutt aftur til Svíþjóðar mánuði
fyrr. Mér var fylgt til Svíþjóðar af ís-
lenskum hjúkrunarfræðingi,“ seg-
ir Kristín. „Anetta talar mjög góða
íslensku en auk þess er íslenskur
læknir starfandi á deildinni og á
sjúkrahúsinu starfa margir íslensk-
ir læknar.“
Aukaáfall
Eftir heimkomuna þurfti Krist-
ín Helga ekki aðeins að takast á
við veikindin og ná upp fyrri kröft-
um, heldur jukust erfiðleikarnir á
óvæntan hátt.
„Ég hafði búið á Kópaskeri nán-
ast öll mín æviár, fyrir utan fimm
ár sem við fjölskyldan bjuggum í
Ólafsvík,“ segir hún. „Á Kópaskeri
starfaði ég hjá Landsbankanum og
á þessum tímapunkti var ég fráskil-
in með fjórtán ára son heima. Þeg-
ar ég var að búa mig undir heim-
ferð norður, hringdi bankastjó-ri
Landsbankans á Húsavík í mig og
sagði að mín biði ekki lengur starf;
Landsbankinn hefði selt húsnæð-
ið og útibúinu á Kópaskeri verið
lokað. Þarna bættist því enn eitt
áfallið við, engin atvinna fyrir mig
að loknu veikindaleyfi. Einhverra
hluta vegna virtist enginn átta sig á
að ég þyrfti á áfallahjálp að halda –
fyrr en ég fór í sjúkraþjálfun. Ég var
hjá Sigríði Kjartansdóttur sjúkra-
þjálfara heima á Kópaskeri, en hún
var þá byrjuð í námi í höfuðbeina-
og spjaldhryggsjöfnun og notaði
þá meðferð á mig. Í þeirri með-
ferð gerðist eitthvert kraftaverk. Ég
velti því fyrir mér hvernig mann-
eskjunni datt í hug að spyrja mig
ýmissa þeirra spurninga sem hún
gerði – en það að tala um ákveðin
málefni var græðandi. Mér finnst
Sigríður hafa átt einn stærsta þátt-
inn í að bjarga sálarheill minni.“
Að tryggja sig gegn sjúkdóm-
um
Önnur kona úr lífi Kristínar
Helgu átti líka stóran þátt í því að
Kristín hefur nú komið undir sig
fótunum á nýjan leik. Sigrún Jóns-
dóttir, organisti og kórstjóri í Stykk-
ishólmi hafði verið söngkennari
Kristínar Helgu, en hún lést fyrir
aldur fram.
„Þegar Sigrún greindist með ill-
kynja krabbamein fór ég að hugsa
um nauðsyn þess að vera líf- og
sjúkdómatryggður,“ segir Krist-
ín Helga. „Ég hafði verið að vinna
við sölu slíkra trygginga hjá Lands-
bankanum án þess að tryggja sjálfa
mig, því ég hugsaði alltaf með mér
að ég myndi ekki þurfa á því að
halda. Andlát Sigrúnar ýtti hins
vegar við mér, þannig að þegar ég
stóð frammi fyrir því að vera at-
vinnulaus fyrirvinna, þurfa að flytja
suður í atvinnuleit og eiga ekkert
nema hús sem ég hafði borgað af í
fjórtán ár en var einskis virði vegna
staðsetningar – var ég tryggð.“
Og virkilega ekkert smátt let-
ur sem kom í veg fyrir að þú fengir
greitt það sem þér bar?!
„Jú, vissulega var reynt að finna
allt til að borga mér ekki út,“ segir
hún og brosir. „Mér var sagt að þar
sem ég hefði ekki hlotið varanlegan
skaða, ætti ég ekki rétt á tryggingar-
fénu. En eftir viðtöl sérfræðingsins
míns við tryggingafélagið var þeim
ekki stætt á öðru en borga mér út
það sem mér bar. Það gerði það að
verkum að ég gat komið mér upp
heimili hér í Hafnarfirði, þar sem
ég fékk starf í Landsbankanum við
Bæjarhraun. Hins vegar má gjarn-
an koma fram að tryggingafélög úti-
loka fólk sem hefur fengið greidda
tryggingu fyrir öðrum sjúkdómum
í að minnsta kosti fimm ár.“
Erfitt að vera bundinn
átthagaböndum
Fyrstu mánuðirnir í starfi reynd-
ust henni erfiðir.
„Það var ekki nóg með að ég
væri máttfarin eftir margra mánaða
veikindi, heldur vantreysti ég sjálfri
mér. Ég var ekki viss um að ég kynni
lengur það sem ég kunni áður en ég
fékk heilablæðingarnar,“ segir hún.
„Ég byrjaði í hálfu starfi í Bókasafni
Öxarfjarðar í maí í fyrra og flutti svo
suður í júlí en frá því í ágúst hef ég
verið í fullu starfi. Fyrstu mánuð-
ina eftir heilablóðfallið gat ég ekki
einu sinni þrifið heima hjá mér, svo
máttfarin var ég.“
Hún segist hafa átt afar erfitt
með að kveðja æskustöðvarnar á
Kópaskeri en segir hreinskilnislega
að kannski hafi þurft þessi miklu
veikindi til að hún söðlaði um.
„Maður verður að horfa fram
á við í lífinu og takast á við breyt-
ingar. Kannski voru veikindin það
sem þurfti til að ég flyttist frá Kópa-
skeri. Það er erfitt að vera bundinn
svona sterkum átthagaböndum,“
bætir hún við hugsi. „Eldri börn-
in mín voru í námi á Akureyri og
það var stutt í að sá yngsti færi í
framhaldsskóla. Það var mjög sárt
að kveðja æskustöðvarnar, sér-
staklega vegna þess að mig lang-
aði ekki að flytja þaðan. Íbúarnir
á Kópaskeri höfðu reynst mér sér-
staklega vel og ég fann hve marg-
ir tóku veikindi mín nærri sér. Á
Kópaskeri var staðið fyrir söfnun
til að létta mér lífið fjárhagslega,
jafnt hinn almenni bæjarbúi sem
og félagar mínir í kirkjukórnum og
kvenfélaginu. Ég verð þeim ævin-
lega þakklát. Mér fannst erfitt að
flytja suður og byrja að vinna á nýj-
um stað þar sem ég þekkti engan.
Það bjargaði þó miklu að í Hafnar-
firði búa bróðir minn og fjölskylda
og auk þess æskuvinkonur mínar.
Við erum að byrja að endurnýja
vináttuna,“ segir hún og brosir
hlýlega. „Ég ætla líka að taka upp
þráðinn í söngnum og byrja að
syngja með Óperukór Hafnarfjarð-
ar í haust, því ég hef alltaf elskað
að syngja. Söngur er afslöppun og
næring fyrir sálina.“
Nýtur lífsins
Hún segist vissulega hafa lært
heilmikið af þessari lífsreynslu sem
hafi breytt henni mikið.
„Það verður enginn samur eft-
ir reynslu sem þessa,“ segir hún.
„Þegar ég fékk heilablóðfall í annað
sinn varð ég reið vegna þess að mér
hafði verið sagt að slíkt myndi ekki
gerast. Reiðin er löngu horfin. Það
eina sem ég hugsa um er hversu
heppin ég er. Heppnin var greini-
lega með mér. Það að ég skuli vera
á lífi eftir þrjú heilablóðföll er í raun
merkilegt. Það er líka merkilegt að
ég hafi ekki lamast, misst málið eða
þurft að læra að tala upp á nýtt eins
og margir þurfa. Skilaboð mín til
þeirra sem lesa þetta viðtal eru þau
að enginn er óhultur. Við verðum
að tryggja okkur fyrir þeim áföllum
sem á geta dunið. Ég verð ævinlega
þakklát fyrir allan þann stuðning
sem mér var sýndur af fjölskyldu og
vinum og fyrir allar bænirnar sem
voru beðnar fyrir mér. Ég get ekki
annað en trúað á mátt bænarinn-
ar eftir þessa reynslu,“ segir Krist-
ín Helga sem þarf ekki að hugsa sig
um þegar ég spyr hvað henni finn-
ist best af öllu.
“Best af öllu er að vakna að
morgni dags og geta farið til vinnu,“
segir hún. „Þegar Aron Björnsson,
yfirlæknir á heila- og taugaskurð-
deild Landspítalans útskrifaði mig
bað hann mig að njóta lífsins. Eft-
ir þeim orðum fer ég og nýt hvers
dags.“ annakristine@dv.is
„Þegar ég vaknaði að morgni þrettándans og
settist upp í rúminu fann ég aftur þennan gríð-
arlega þrýsting og höfuðverk. Ég hafði fengið
heilablæðingu í annað sinn. Veður var hins veg-
ar þannig þennan dag að allar flugsamgöngur
lágu niðri. Þó var send Fokker flugvél eftir mér
og flogið með mig til Reykjavíkur. Við segulóm-
skoðun var enn ekki hægt að sjá hvaðan blæð-
ingin var en tveimur dögum síðar fékk ég heila-
blæðingu í þriðja sinn.“
Árlega fá um sexhundr-
uð Íslendingar heila-
blóðfall. Meðalaldur
þeirra er tæplega sjö-
tíu ár en þorri sjúk-
linga er eldri en sextíu
og fimm ára. Heldur
fleiri karlar en konur
fá heilablóðfall. Ýmsir
áhættuþættir, svo sem
reykingar og hreyfing-
arleysi geta orsakað
heilablóðfall en þeim
áhættuþáttum var ekki
fyrir að fara þegar 43
ára kona fékk heila-
blóðfall þrisvar í röð.