Læknablaðið : fylgirit - 15.07.1995, Blaðsíða 34

34
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
ingar og margs konar annarra áverka á eyru.
Stundum hafa heyrnarbeinin, hamar, steðji og
ístað einnig laskast, eitt eða fleiri og nefnist að-
gerðin þá týmpanóplastík, sem getur verið erfið.
Oftast er aðeins urn gat á hljóðhimnunni að ræða
og hef ég alltaf notað æðastúf úr handlegg sjúkl-
ingsins sjálfs til að bæta það með. Það lærði ég af
bók eftir Shea og hefur aðferðin reynst mér afar
vel. Hann tók stúf úr æð í olbogabót degi fyrir
aðgerðina þræddi hann upp á nælonþráð og
geymdi hann inni í sárinu, svo fljótlegt væri að
kippa honum út við hljóðhimnubætinguna daginn
eftir.
í febrúar 1969 birti ég í Læknablaðinu (55. árg.
1. hefti) árangur af fyrstu 120 mýringó- og týmp-
anóplastíkum og kom þar fram að hann hafi yfir-
leitt verið góður og stundum ágætur, þó einstaka
óhapp kæmi fyrir. Þessar aðgerðir mínar voru
orðnar um 300 alls þegar ég hætti þeim árið 1976.
Ég ætla að segja hér frá nokkrunr tilfellum sem
mér eru sérstaklega minnisstæð. Árið 1968 leitaði
til mín ungur skipstjóri vegna heyrnardeyfu sem
háði honum mjög í starfi. Hann hafði haft útferð
úr báðum eyrum árum saman og hafði enn.
Hljóðhimnurnar voru að mestu horfnar. Alllang-
an tíma tók að stöðva ígerðina meðal annars með
lyfjum. Þegar það loks hafði tekist þurfti að bíða
eina tvo eða þrjá mánuði með aðgerðir því annars
gat verið hætta á að ígerðin tæki sig upp aftur.
Aðgerðirnar á eyrunum framkvæmdi ég með eins
dags millibili enda reyndust þær nokkuð erfiðar
þar eð eyrnagangarnir voru svo bognir að ég
þurfti að nema dálítið af beini úr framveggjum
þeirra til þess að geta séð allar hljóðhimnuleifarn-
ar. Vel tókst þó að græða nýjar hljóðhimnur í
bæði eyrun og bjó ég þær til úr æðastúfum úr
handlegg sjúklingsins. Þessi ungi maður hafði
aðeins tæplega hálfa heym fyrir aðgerðirnar, en á
eftir varð hún innan eðlilegra marka á báðum
eyrum og var enn í góðu lagi er ég mældi hana
mörgum árum síðar.
Árið 1967 kom til mín ung stúlka, nemandi í
íþróttakennaraskóla og kvað það sína heitustu
ósk að verða sundkennari en það gæti hún ekki
orðið vegna þess að gat væri á annarri hljóðhimnu
hennar. Við skoðun kom í ljós að lítið var eftir af
hljóðhimnu og steðja á því eyra, en ístaðið heilt.
Ég gerði á henni týmpanóplastík, bætti gatið á
hljóðhimnunni og flutti leifar steðjans yfir á ístað-
ið. Þetta greri vel og gerði henni mögulegt að
helga sig sundinu auk þess sem heyrnin varð næst-
um eðlileg.
Á þessu sama ári fékk ég tvítugan skólapilt til
meðferðar. Hann hafði verið heyrnardaufur á
hægra eyra frá bernsku, sennilega eftir slæmt fall
á höfuðið. Við aðgerð kom í ljós, þegar ég lyfti
hljóðhimnunni, að ístaðsbogann vantaði og ekk-
ert var eftir af ístaðinu nema fótplatan, en band-
vefsstrengur var á milli hennar og steðjaendans.
Boginn hefur sjálfsagt brotnað við áverkann á
höfuðið og horfið síðan. Ég átti nokkur bein í kæli
frá nefaðgerð, valdi eitt þeirra og tókst að tálga
það smám saman þar til það hæfði í bilið milli
fótplötu og steðja. Með því að láta það styðjast
við bandvefsstrenginn sat það stöðugt og kom nú í
stað ístaðsbogans og heyrnarmæling var nær eðli-
leg. Nokkrar áhyggjur hafði ég af því að þetta
bein mundi sem aðskotahlutur eyðast. Því fór þó
fjarri. Endurteknar mælingar hafa sýnt að heyrn-
in hefur haldist góð.
Að lokum ætla ég að segja frá einstöku tilfelli,
sem mér er mjög minnisstætt. Hér var um 10 ára
dreng að ræða sem verið hafði mjög heyrnardauf-
ur á öðru eyra frá fyrstu bernsku og bentu heyrn-
armælingar til þess að um eyrnakölkun (otoscler-
osis) væri að ræða. Ég hóf aðgerðina upp úr
klukkan átta að morgni í staðdeyfingu og móðirin
sat hjá honum. Þegar ég lyfti hljóðhimnunni og
athugaði miðeyrað sá ég að hér var um vansköpun
að ræða. Istaðið vantaði að mestu og á steðjaend-
anum hékk ístaðshausinn með smástúfum af bog-
anum, en fótplötuna og ávala gluggann vantaði
algerlega og vottaði ekki fyrir þeim. Auk þess var
önnur vansköpun sem torveldaði mjög aðgerð.
Hún var sú að hreyfitaug andlitsins, nervus facial-
is, sem á að vera í lokuðum beingangi rétt við
ístaðið lá þarna ber og óvarin. Hún var mjög
fyrirferðarmikil og huldi að mestu staðinn þar
sem ávali glugginn átti að vera.
Mér leist illa á að ég gæti lagfært þetta. En þar
eð ég vildi ekki gefast upp fór ég að leita að
þunnum bletti á beininu þar sem ávali glugginn
átti að vera og tókst að finna hann. Með odd-
hvössu áhaldi stakk ég þar gat, en þurfti að ýta
hreyfitauginni til hliðar á meðan til þess að
skadda hana ekki. Vökvi rann út úr völundarhús-
inu gegnum gatið. Ég stækkaði það eins og hægt
var með sérstakri bíttöng (stanza), en það varð þó
ekki nægilega stórt fyrir venjulegan stimpil. Ég
varð því að útbúa einhverskonar gerviístað. Nú
var komið hádegi og pabbinn leysti mömmuna af
hólmi við hlið sonarins, sem var rólegri en margur
fullorðinn. Mér datt í hug að breyta venjulegum
stimpli þannig að hann hæfði hér. Krókbogni end-
inn var óbreyttur, en hinn endann tvöfaldaði ég til
þess að fylla út í gatið og einnig til að koma í veg
fyrir að stinga gat á innra völundarhúsið, en það
hefði eyðilagt heyrnina samstundis. Mestur tími
fór í að taka vírinn út aftur og aftur, beygja hann
og laga svo að hann snerti ekki nervus facialis,