Læknablaðið : fylgirit - 15.07.1995, Blaðsíða 37

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
37
stykki búin til þar. Petta tók langan tíma og oftast
var erfitt að venja börnin við að nota tækin.
Þótt ég hvetti fólk bæði í blöðum og útvarpi til
að koma til okkar með börn sin ef grunur léki á
heyrnardeyfu fannst mér það ganga treglega. Við
tókum því fljótlega ákvörðun um að María færi í
skólana og mældi þar heyrn allra sjö og 12 ára
barna. Zontasystur gáfu stöðinni léttan og hand-
hægan heyrnarmæli til þessa og María vann að
skólamælingunum fyrri hluta dags en á stöðinni
síðari hlutann. Ég vann þar oftast tvisvar í viku og
stundum oftar ef tími leyfði, en ekki komst ég
þangað fyrr en síðdegis að loknum störfum á stofu
minni. í fyrstu starfaði ég þar kauplaust, en er
fram liðu stundir vildi framkvæmastjórinn að ég
yrði ráðinn starfsmaður Heilsuverndarstöðvar-
innar þótt ég hefði ætlað mér að gera þetta endur-
gjaldslaust, en ég lét hann ráða.
Húsnæði okkar var óbreytt um fjögurra ára
skeið og við María eina starfsfólkið, en snemma á
árinu 1966 var Birgir Ás Guðmundsson ráðinn
þriðji starfsmaðurinn, hann var kennari að mennt
og nýkominn frá Danmörku að loknu sérnámi í
heyrnaruppeldisfræði og talkennslu. Til þess
náms hafði hann fengið styrk frá Zontaklúbbn-
um. Auk þess hafði hann kynnt sér smíði hlustar-
stykkja fyrir heyrnartæki. Skömmu eftir að hann
tók til starfa fengum við óvænt rúmgóða stofu á
barnadeildinni til afnota sem viðbótarhúsnæði og
veitti ekki af. Zontasystur höfðu gefið tæki sem
Birgir notaði við hlustarstykkjagerð, sem hann
hóf fyrstur manna hér á landi. Hann afgreiddi
einnig heyrnartæki og hafði eftirlit með þeim.
Þegar Heyrnarstöðin var orðin svona fyrirferðar-
mikil í Heilsuverndarstöðinni breytti stjórn henn-
ar nafninu í heyrnardeild, í samræmi við aðrar
deildir þeirrar stofnunar.
Á miðju þessu ári bættist nýr starfsmaður í
hópinn, Gylfi Baldursson. Hann var nýkominn
frá námi í Bandaríkjunum með meistarapróf í
heyrnar- og talmeinafræði. Aftur á móti misstum
við Maríu sem fór til Noregs til náms í kennslu
afbrigðilegra barna. I hennar stað var ráðin önnur
fóstra, sem við þurftum að kenna heyrnarmæling-
ar, því ekki var völ á neinum hér sem hafði þá
kunnáttu. Vorið 1968 losnaði gott húsnæði á jarð-
hæð hússins, að vísu ekki stórt, en leysti þó vand-
ann í bili. Nú þurfti á skipulagningu að halda og
var þá gott að hafa þá Birgi og Gylfa sér við hlið,
sem báðir voru vel kunnugir fyrirkomulagi á
heyrnarstöðvum. Árangurinn varð sá að við Is-
lendingar eignuðumst nýtísku heyrnarstöð á þess
tíma mælikvarða, en þetta var aðeins borgar-
stofnun. Engu að síður kom fólk til okkar úr
öllum landshlutum og engum var vísað frá. Til
þess að geta þjónað öllu landinu og skipulagt
heyrnarmálin þurfti þetta að verða ríkisstofnun
og unnum við að því að svo mætti verða.
Ár frá ári óx fjöldi þeirra sem á heyrnardeildina
kom og starfsfólks einnig. Stöðu minni var breytt í
yfirlæknisstöðu árið 1973. Ég var þar aðeins í
hálfu starfi. Það var ekki fyrr en árið 1978, þegar
Einar Sindrason sérfræðingur í háls-, nef-og
eyrnalækningum og heyrnarfræði kom til starfa
hjá okkur sem aðstoðaryfirlæknir að við urðum
tveir læknar á deildinni. Þá var þar aldrei læknis-
laust. Þótt starfsemi deildarinnar hefði margfald-
ast hafði húsrýmið ekki aukist og þurfti því sem
allra fyrst að fá stærra húsnæði. Bæði af þeirri
ástæðu og öðrum setti Heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytið á laggirnar nefnd árið 1977 til
þess að semja frumvarp um stofnun Heyrnar- og
talmeinastöðvar Islands. I þessari nefnd áttu sæti
auk mín, Björn Önundarson tryggingayfirlæknir
sem var formaður, Birgir Ás Guðmundsson for-
stöðumaður, Stefán Skaftason yfirlæknir og Hall-
grímur Sæmundsson yfirkennari.
Árangurinn varð sá að í maí 1978 var frumvarp
um Heyrnar- og talmeinastöð íslands afgreitt sem
lög frá Alþingi og í júní 1980 fluttum við starfsem-
ina í rúmgott húsnæði að Háaleitisbraut 1 í
Reykjavík. Stuttu síðar sagði ég lausri stöðu
minni sem yfirlæknir Heyrnar- og talmeinastöðv-
arinnar og þann 1. júlí 1980 tók Einar Sindrason
við af mér, en hann hafði þá verið aðstoðaryfir-
læknir í hálft annað ár og staðið sig mjög vel að
mínu mati.
Heyrnar- og talmeinastöð
Þann 23. október 1980 var Heyrnar- og tal-
meinastöð íslands opnuð formlega við hátíðlega
athöfn að viðstöddum fjölmörgum gestum, meðal
annarra heilbrigðisráðherra og ýmsum öðrum
frammámönnum. Sem dæmi um hve starfsemin
hafði aukist hratt vil ég nefna að árið 1966 var
úthlutað um 300 heyrnartækjum, 1978 um 600 og
1988 nær 1400 og tala þeirra sem komu í stöðina
það ár var um 10.000. Fjöldi starfsmanna var þá 20
og hafði tvöfaldast á 10 árum. Auk yfirlæknis voru
þá starfandi þar tveir sérfræðingar í háls-, nef- og
eyrnalækningum og rætt var um að húsnæðið væri
orðið of lítið.
í fyrstu stjórn stöðvarinnar voru sjö manns.
Formaður var Ingimar Sigurðsson lögfræðingur
og deildarstjóri í heilbrigðismálaráðuneytinu,
skipaður af ráðherra. I stjórninni voru auk Ingi-
mars: Hallgrímur Sæmundsson yfirkennari, til-
nefndur af Foreldra- og styrktarfélagi heyrnar-
daufra og Heyrnarhjálp, Birgir Ás Guðmundsson
yfirheyrnar- og talmeinafræðingur, tilnefndur af