Kjarninn - 29.08.2013, Page 87

Eftir aðeins fáeinar vikur á Mars hafði Curiosity stað-
fest það sem sást utan úr geimnum. Jeppinn hafði lent á
ævafornum árfarvegi. Vatnið, sem var nokkuð straumhart
og djúpt, bar með sér sand og steina sem rákust á og rúnuð-
ust. Þetta var óyggjandi sönnun fyrir fljótandi vatni!
Hálfum kílómetra frá lendingarstaðnum nam Curiosity
staðar, gróf í sandinn og boraði í bergið. Greining á bor-
sýnunum sýndi að Curiosity stóð á ævafornum vatnsbotni.
Fyrir rúmum þremur milljörðum ára var þarna stöðuvatn úr
ferskvatni sem var hugsanlega drykkjarhæft. Á sömu slóð-
um fann jeppinn kolefni, vetni, súrefni, fosfór og brennistein
– nokkur af lykilefnum lífs – bundin í bergið. Curiosity hafði
staðfest að Mars var eitt sinn lífvænlegur staður!
Ráðgátan um metanið
Eitt helsta markmið Curiosity er að mæla magn metans í
andrúmslofti Mars. Árið 2004 töldu vísindamenn sig hafa
fundið metan í lofthjúpi reikistjörnunnar en niðurstöðurn-
ar hafa verið umdeildar. Staðfesti Curiosity tilvist metans á
Mars verður það ein merkasta Mars-uppgötvun síðari ára.
Hvers vegna hafa menn svona mikinn áhuga á metani?
Metan er óstöðug gasstegund sem sundrast auðveldlega
í útfjólubláu ljósi frá sólinni. Ef ekkert ferli endurnýjaði
metanið hyrfi það allt á um 300 árum.
Ef metan finnst er einfaldasta skýringin sú að það
streymi upp úr yfirborðinu af völdum eldvirkni eða jarð-
varma. Engin merki um slík ferli hafa þó fundist á síðustu
árum.
Aðrar útskýringar koma líka til greina en ein heillar
mest: Að undir yfirborðinu séu örverur sem gefi frá sér
metan. Slíkar lífverur þekkjast á jörðinni.
Niðurstöður fyrstu mælinga Curiosity sýndu engin
merki um metan, sem kom nokkuð á óvart. Mælingarnar
útiloka samt ekki tilvist metans en setja efri mörk á mögu-
legt magni þess í lofthjúpnum. Curiosity mun halda áfram
að þefa eftir metani næstu árin.
3/05 kjarninn Exit