Kjarninn - 03.04.2014, Qupperneq 87

02/03 kjaftæði
Það er eiginlega ekki hægt að hafa samúð með því fólki.
Er ekki annars frekar kjánalegt að trúa á svona kjaftæði?
Varla kemur það heim og saman við það sem er vitað um
vísindin að baki stjörnuspeki, draumaráðningum, árulestri,
talnaspeki eða hvers konar öðru vúdú – enda eru engin slík
vísindi til. Samt viðurkennir Hillary Clinton, sem er tæplega
andlegur eftirbátur, að hafa átt samtöl við hin löngu látnu
Eleanor Roosevelt og Gandhi, og stærðfræðingurinn Alan
Turing, faðir gervigreindarinnar, trúði að
sumt fólk gæti lesið hugsanir. Á Facebook
keppist fólk um að deila með vinum sínum
einhverju spili sem það „dró“ á tölvuskjánum
og lýsir tarotspádómi viðkomandi. Rétt eins
og html-kóðinn að baki hafi innanbúðar-
upplýsingar um persónu og framtíð þess sem
smellti á músina.
Það þarf ekki meira en grunnþekkingu
á tölvum til að vita hvernig það virkar, en
ótrúlega margir kjósa að líta framhjá því
augljósa og telja sér trú um að þarna sé
komin einhver lausn, eitthvert svar, eitthvert
ljós til að lýsa veg lífs þeirra, eða hrein-
lega bara pínkulítið rafrænt faðmlag, sem
segir viðkomandi að hlutirnir verði betri
innan skamms. Svo segir Michael Shermer,
vísindasagnfræðingur og ritstjóri Sceptic-
tímaritsins. Hann hefur rannsakað hvað
gerir það að verkum að vel gefið fólk trúir
gagnrýnislítið á húmbúkk, en að hans sögn
má rekja það til þess að klárt fólk er þjálfað
til að færa rök fyrir hlutunum, og það nýtir þessa hæfileika
til að rökstyðja fyrirbæri eins og stjörnuspeki og árulestur,
sem byggð eru á veikum grunni. Þannig getur það sannfært
sig og aðra um að þó að þetta sé jafnvel allt saman „bara til
skemmtunar“ sé það nú samt „algjör meyja“ og að það þurfi
„að passa að finna sér sporðdreka eða hrút, ekki krabba
eins og Hvað-sem-hann-heitir“. Helst með fjólubláa áru.
„Þannig getur það
sannfært sig og
aðra um að þó að
þetta sé jafnvel
allt saman „bara
til skemmtunar“
sé það nú samt
„algjör meyja“ og
að það þurfi „að
passa að finna sér
sporðdreka eða
hrút, ekki krabba
eins og Hvað-sem-
hann-heitir“. Helst
með fjólubláa áru.“